| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,996 |
| تعداد مقالات | 33,553 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,160,651 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,534,033 |
جایگاه حفاظتی بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A. Mey.) در ایران | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 17، دوره 7، شماره 5 - شماره پیاپی 36، آذر و دی 1401، صفحه 137-146 اصل مقاله (808.9 K) | ||
| نوع مقاله: معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2022.356479.1414 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد مهرنیا* 1؛ مصطفی اسدی2؛ ایوب مرادی3 | ||
| 1استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران. | ||
| 2استاد پژوهش، بخش گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. | ||
| 3محقق، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بسیاری از گیاهان شناخته‌شده انحصاری با پراکنش محدود، در معرض خطر انقراض قرار دارند و حفاظت و پیشگیری از انقراض آنها ضروری است. گونه Quercus castaneifolia انحصاری منطقه‌ای و رویشگاه آن کوه‌های قفقاز و شمال ایران است. جایگاه حفاظتی این گونه بر‌اساس معیار‌ها و شاخص‌های IUCN بررسی شد. میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن، 153172 کیلومتر‌مربع برآورد شد و در گروه LC (با حداقل نگرانی) قرار گرفت، بر‌اساس محدوده حضور (EOO) نیز، هیچ خطری این گونه را تهدید نمی‌کند. از 36 جمعیت این گونه در رویشگاه‌های مختلف کشور موفق به جمع‌آوری نمونه گیاهی و اطلاعات رویشگاهی شدیم که بر‌اساس این مشاهده‌ها و اندازه‌گیری‌ها، سطح تحت اشغال گونه ۱۳۳۹ کیلومتر‌مربع محاسبه و آسیب‌پذیر ارزیابی شد، ولیکن بر‌اساس گزارش‌های موجود در رابطه با سطح جنگل‌های شمال، مطالعات و مشاهده‌های میدانی نگارندگان، گونه Q. castaneifolia در مناطق شمال کشور از سطح دریا تا ارتفاعات فوقانی جنگل، پوششی وسیع، پیوسته و خوب داشته است، به‌طوری‌که یکی از گونه‌های غالب (Dominant) محسوب می‌شود، توده جنگلی و جامعه گیاهی تشکیل می‌دهد و زادآوری خوبی نیز دارد. بنابراین، بر‌اساس وضعیت موجود، این گونه در ایران به‌طور جدی در معرض تهدید نیست و نگرانی در‌مورد آن کم است. ولیکن با توجه به شرایط شکننده موجود در جنگل‌های هیرکانی و رویشگاه‌های پایین‌دست آن که در معرض تخریب هستند، به‌علاوه بهره‌برداری بی‌رویه از چوب گونه بلندمازو به‌عنوان الوار و سخت و فشرده شدن خاک پای درخت، بقا و ادامه حیات آن با مشکل مواجه خواهد شد. بنابراین، با توجه به خطراتی که امروزه آن را تهدید می‌کند و اینکه با کاهش جمعیت روبه‌رو است، نظارت و ارزیابی مداوم این گونه با‌ارزش جنگل‌های هیرکانی باید در دستور کار سازمان‌های ذی‌ربط از‌جمله سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور قرار گیرد، همچنین، محققان گیاه‌شناس باید با بررسی‌های میدانی دوره‌ای، وضعیت حفاظتی گونه را به مسئولان مرتبط گزارش کنند تا حفاظت و حمایت لازم از آن به عمل آید. به‌علاوه گسترش کاشت آن در پارک‌ها، درخت‌کاری‌ها، باغ‌های گیاه‌شناسی و آربراتوم‌ها به حفظ و نگهداری این گونه ارزشمند در کشور کمک شایان توجهی خواهد کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بلوط؛ بلندمازو؛ انحصاری؛ هیرکانی؛ ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The conservation status of Quercus castaneifolia C.A. Mey in Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| M. mehrnia1؛ Mostafa Assadi2؛ Aiuob Moradi3 | ||
| 1Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran. | ||
| 2Botanical Department, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research and Education Organization | ||
| 3Guilan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Rasht, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Many endemic plants with limited distributions are in danger of extinction and their protection is a priority. Quercus castaneifolia is an endemic species distributed in the Caucasus Mountains and northern Iran. The conservation status of the species was defined based on IUCN Red List criteria and categories. The Extent of Occurrence (EOO) in Iran is 153172 Km2, and the conservation status of this species is defined as LC (Least Concern). Based on EOO, Q. castaneifolia is not a threatened species in Iran. We managed to collect plant samples and habitat information from 36 populations of this species in different habitats of the country. The Area of Occupancy was measured as 1339 km2 and evaluated as vulnerable (VU), but based on the forest measurement reports, the authors' studies, and field observations, Q. castaneifolia has a wide, continuous, and good coverage in the northern regions of the country from sea level to the upper heights of the forest, and is one of the dominant species, making plant communities as mixed stands with other trees, and regenerates well. So, considering all these data, we evaluate it as Least Concern (LC) in Iran. Nevertheless, because the Hyrcanian Forests are fragile and lowland habitats in Iran are threatened and changing rapidly, as well as high exploitation of timber and compaction of the soil at the base of the trees, all create problems for its survival and continuation. There must be regular surveys and monitoring programs on its populations, conservation status, and protection by Natural Resources and Watershed Organization. Furthermore, botanists should do regular periodical surveys on Q. castaneifolia and report its conservation status to the relevant authorities. Expanding its use in parks, arboriculture, botanical gardens, and forest plantations will significantly help to protect this valuable species in the country. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Oak, Quercus castaneifolia, Endemic, Hyrcanian, Iran | ||
| مراجع | ||
|
پناهی، پ. و جم‌زاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوط‌های ایران. طبیعت ایران، 2(1):82-91.
پناهی، پ.،1390. بررسی تنوع گونه‌های بلوط ایران با استفاده از ریخت‌شناسی دانه گرده و برگ و تعیین موقعیت حفاظتی آنها. پایان‌نامه دکتری جنگل‌داری. دانشگاه مازندران، 179 صفحه.
ثابتی، ح.، 1373. جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران. انتشارات دانشگاه یزد، یزد، 867 صفحه.
جلیلی، ع. و جم‌زاد، ز.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم‌های ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
جوانشیر، ک.، 1348. طبقه‌بندی جدید بلوط‌های دنیا. نشریه دانشکده منابع طبیعی، 17: 113-121.
جوانشیر، ک.، 1351. گونه‌های جدید جنس بلوط در جنگل‌های ایران. نشریه دانشکده منابع طبیعی، 26: 99-123.
مهرنیا، م. و اسدی، م.، 1400. مطالعه سیستماتیکی تیره راش در ایران. شماره فروست سامانه فیپاک: 61849، 85 صفحه.
مهرنیا، م.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه‌ای نادر از بنگ‌دانه(Hyoscyamus tenuicaulis). طبیعت ایران، 5(3):135-142.
نادری‌شهاب، م.، 1391. بلوط‌های ایران. انتشارات آزاد‌پیما، نشر علوم کشاورزی، تهران، 305 صفحه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 217 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 392 |
||