اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات284
تعداد نشریات سازمان82
تعداد شماره‌ها3,049
تعداد مقالات34,082
تعداد مشاهده مقاله46,520,561
تعداد دریافت فایل اصل مقاله77,572,247
جواهری, محمدعلی, نجفی نژاد, حمید, نادی, مهدی. (1401). پهنه‌بندی استعداد اقلیمی برای کشت زعفران در استان کرمان به روش تحلیل سلسله مراتبی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 10(2), 259-275. doi: 10.22092/lmj.2022.127414
محمدعلی جواهری; حمید نجفی نژاد; مهدی نادی. "پهنه‌بندی استعداد اقلیمی برای کشت زعفران در استان کرمان به روش تحلیل سلسله مراتبی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 10, 2, 1401, 259-275. doi: 10.22092/lmj.2022.127414
جواهری, محمدعلی, نجفی نژاد, حمید, نادی, مهدی. (1401). 'پهنه‌بندی استعداد اقلیمی برای کشت زعفران در استان کرمان به روش تحلیل سلسله مراتبی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 10(2), pp. 259-275. doi: 10.22092/lmj.2022.127414
جواهری, محمدعلی, نجفی نژاد, حمید, نادی, مهدی. پهنه‌بندی استعداد اقلیمی برای کشت زعفران در استان کرمان به روش تحلیل سلسله مراتبی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 10(2): 259-275. doi: 10.22092/lmj.2022.127414

پهنه‌بندی استعداد اقلیمی برای کشت زعفران در استان کرمان به روش تحلیل سلسله مراتبی

مدیریت اراضی
مقاله 9، دوره 10، شماره 2، آذر 1401، صفحه 259-275    اصل مقاله (1.38 M)
نوع مقاله: ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/lmj.2022.127414
نویسندگان
محمدعلی جواهری* 1؛ حمید نجفی نژاد1؛ مهدی نادی2
1استادیار بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان،
2استادیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، دانشکده مهندسی زراعی، گروه مهندسی آب، ساری، ایران
چکیده
کاشت زعفران (Crocus sativus L) به عنوان ارزشمندترین گیاه و گران‌ترین ادویه موجود در دنیا ، به دلیل کارایی بیشتر مصرف آب در مناطق نیمه‌خشک از اهمیت زیادی برخوردار است. استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی با در نظرگیری هم‌زمان عوامل مختلف مؤثر بر رشد زعفران بهترین و کم‌هزینه‌ترین روش جهت شناسایی مناطق مستعد کاشت زعفران است. پژوهش حاضر طی سال­های 1396 الی 1398 به منظور پهنه‌بندی و شناسایی مناطق مستعد کاشت زعفران در استان کرمان انجام گردید. برای این پژوهش از داده‌های روزانه 13 ایستگاه سینوپتیک در طی سال­های 1377 تا 1397 استفاده شد پس از بررسی همگنی داده‌ها اقدام به تهیه لایه‌های اطلاعاتی در سامانه اطلاعات جغرافیایی گردید. لایه‌های مورد مطالعه شامل ارتفاع، شیب، یخبندان، بارندگی، دماهای بیشینه و کمینه مطلق و احتمال وقوع دمای کمتر از پنج درجه در آبان ماه بوده که برای هر ایستگاه محاسبه و نقشه تغییرات آن ترسیم گردید. نقشه شیب نیز از مدل رقومی ارتفاع استخراج گردید. پس از وزن‌‎دهی لایه‌های فوق با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی نقشه پهنه‌بندی نهایی در محیط ARC-GIS تهیه گردید. نتایج نشان داد که مناطق جنوبی و شرق استان مناسب کاشت زعفران نمی‌باشند بلکه مناطق مستعد کشت زعفران متمرکز بر بخش‌های کوهپایه‌ای شهرستان‌های بافت، بردسیر، زرند و شهربابک می‌باشد. بر اساس نتایج به‌دست آمده شهرستان‌های کهنوج، منوجان، جنوب شهرستان جیرفت، شرق شهرستان بم و جنوب شهرستان بافت جزء مناطق نامناسب بوده که حدود 59 درصد مساحت استان را تشکیل می‌دهند. همچنین 15 درصد مساحت استان در پهنه متوسط و 16 درصد در پهنه مناسب طبقه‌بندی شدند. مناطق بسیارمناسب نیز حدود 10 درصد از سطح کل استان را شامل می‌شوند. 
کلیدواژه‌ها
دماهای بحرانی؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی؛ زعفران
عنوان مقاله [English]
AHP-based Climatic Zoning for Saffron Cultivation in the Water-deficient Kerman Province
نویسندگان [English]
Mohammad Ali Javaheri1؛ Hamid Najafinezhad1؛ Mehdi Nadi2
1Assistant Professor of Seed and Plant Improvement Research Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Kerman, Iran.
2Assistant Professor, Sari Agricultural sciences and Natural Resources University. Faculty of Agricultural Engineering, Department of Irrigation.
چکیده [English]
Saffron (Crocus sativus L) is an expensive and highly valuable plant recognized globally for its many medicinal properties and low water demand. Hence, the development of saffron farms in semiarid regions has received much attention as it increases water use efficiency (WUE) in such water-deficient areas. Considering the different factors involved in saffron growth and yield, the geographical information system (GIS) is the best and most cost-effective method to identify areas potentially favorable to saffron cultivation. The current study aimed at zoning the land area favorable to saffron cultivation in Kerman Province was conducted over the period 2017-2019. The required daily data were collected from 13 synoptic stations recorded during the years 1998 to 2016, which were subjected to the homogeneity test before the relevant GIS information layers including altitude, slope, frost, rainfall, absolute maximum and minimum temperatures, and probability of temperatures below 5º Celsius in November were prepared. Subsequently, the relevant variograms were drawn. Also, the slope map was extracted using the digital elevation model. Finally, weights were assigned to the above layers using the Analytical Hierarchy Process (AHP) technique, and the final zoning map was prepared in ArcMap. The map thus prepared revealed that the southern and eastern stretches of the province were not suitable for saffron cultivation while the more favorable areas were located at the foothills in Baft, Bardsir, Zarand, and Shahrbabak towns. Moreover, Kahnuj, Manojan, southern parts of Jiroft, eastern stretches of Bam, and southern stretches of Baft, accounting for around 59% of the total provincial land area, were recognized as unfavorable to saffron cultivation. The remaining lands of the total provincial area were classified as follows: 15% relatively suitable, 16% suitable, and about 10% highly suitable for saffron cultivation.
کلیدواژه‌ها [English]
Critical temperatures, GIS, Saffron
مراجع
  1. احمدی، ر.، مختاری، ح.، سعیدزاده، م. و م. مختاری. 1395. زعفران جهان (جغرافیای تاریخی، کشاورزی، خواص داروئی و فرهنگ عامه).
  2. آرامش، م. و ع. جمالزهی. 1391. پهنه‌بندی اقلیمی استان کرمان با استفاده از تحلیل عاملی و خوشه‌ای، اولین همایش ملی بیابان.
  3. بذرافشان، ج. و ع. ابراهیم‌زاده. 1385. تحلیلی بر انتشار فضایی – مکانی زعفران در ایران و عوامل مؤثر بر آن مطالعه موردی: خراسان. جغرافیا و توسعه. 4 (8): 61-84.
  4. بشیری، م. و ا. سالاری. 1395. کاربرد زمین آمار در پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت زعفران در سطح استان خراسان رضوی بر اساس پارامترهای اقلیمی، نشریه زراعت و فناوری زعفران، جلد 4، شماره 2. ص 155-167.
  5. بهنیا، م.ر. 1391. زعفران: تاریخچه کشت، مصرف، گیاه‌شناسی، شیمی، تولید، فرآوری، استاندارد و بازاریابی، موسسه چاپ و انتشارات سخن‌گستر.
  6. بیدادی، م.، کامکار، ب.، عبدی، ا. و ح. کاظمی. 1393. ارزیابی تناسب اراضی جهت کشت گندم دیم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، جلد 25 شماره 1، 132-143.
  7. حمزه‌ای، م. و خ. بوزرجمهری. واکاوی آثار و عوامل مؤثر بر گسترش الگوی کشت زعفران در شهرستان نیشابور مطالعه موردی: دهستان اسحق‌آباد. فصلنامه زراعت و فناوری زعفران. 2(4): 277-288.
  8. حیدری، م.، یوسفی، ع.، رستمی، ف. و م. حسینی صدیق. 1399. پهنه‌بندی آگروکلیمایی کشت زعفران در استان همدان رهیافتی برای تغییر الگوی کشت. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. دوره 30، شماره 4، 99-114.
  9. جعفر بیگلو، م. و ز. مبارکی. 1387. سنجش تناسب اراضی اسـتان قـزوین از نظـر کـشت زعفـران بـر اسـاس روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، مجله پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 66، صفحات 119-101.
  10. جواهری، م.ع. پهنه‌بندی اقلیمی-زراعی و امکان‌سنجی کشت پاییزه چغندرقند در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه زابل.
  11. رحمتی، ع. 1382. نقش عوامل محیطی در تولید، عملکرد و کیفیت زعفران. سومین همایش ملی زعفران، 11 و 12 آذر ماه 1382، مشهد مقدس، ایران.
  12. رشید سرخ‌آبادی، م.، شهیدی، ع. و ع. خاشعی. 1394. تعیین مکان‌های مناسب کشت زعفران در شهرستان تربت حیدریه با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی. نشریه زراعت و فناوری زعفران. جلد 3، شماره 4. ص 261-272.
  13. سالاری، ا. و م. بشیری. 1395. کاربرد زمین آمار در پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت زعفران در سطح استان خراسان رضوی براساس پارامترهای اقلیمی، نشریه زراعت و فناوری زعفران. جلد 2. شماره 2. صفحات 155-167.
  14. صادقی، ح.، اشرفی، ع. و ج. میکانیکی. 1392. امکان سنجی کشت کلزا در شهرستان ایذه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، جغرافیا و آمایش شهری–منطقه ای، شماره 8، 101-114.
  15. فرج‌نیا، ا. و ک. مروج. 1398. پهنه‌بندی آگروکلیمایی کشت زعفران در استان آذربایجان شرقی. نشریه پژوهش‌های زعفران. جلد هفتم، شماره دوم، 251-267.
  16. قمرنیا، ه. و ن. سلطانی. 1395. پهنه‌بندی مناطق مستعد کشت زعفران در کرمانشاه: رهیافتی برای تغییر الگوی کشت ومقابله با کمبود آب. نشریه مدیریت اراضی. جلد .4 شماره 1. 1-11.
  17. کاظمی، ح.، طهماسبی سروستانی، ز.، کامکار، ب.، شتایی، ش. و س. صاد قی. 1392. پهنه‌بندی زراعی-بوم شناختی اراضی استان گلستان جهت کشت سویا با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 23 (4) :112-119.
  18. کافی، م.، م.ح. راشد محصل، ع. کوچکی. و ع. ملافیلابی. 1381. زعفران: فناوری تولید و فرآوری. ناشر: زبان و ادب. مشهد. ایران. 276 صفحه.
  19. کوزه‌گران، س.، موسوی بایگی، م.، ثنایی نژاد، ح. و م.ح. بهدانی. 1390. بررسی درجه حرارتهای حداقل، میانگین و حداکثر در خراسان جنوبی به منظور شناسایی مناطق مستعد کشت زعفران با استفاده ازGIS. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). جلد 25، شماره 4. ص 892.
  20. محمدی، ح.م. و ق. مقتدری. 1384. ارتباط پارامترهای اقلیمی و عارضه خشکیدگی خوشه خرما. فصلنامه بیابان. 10 (2): 339-348.
  21. مخدوم، م. 1380. ارزیابی و برنامه‌ریزی محیط‌زیست با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). تهران. انتشارات دانشگاه تهران. 2: 20 تا 40.
  22. مقامی مقیم، غ.، حسینی صدیق، م.، اسدی، ر. و س. خانی تملیه. 1398. پهنه‌بندی آگروکلیمایی در استان خراسان شمالی: رهیافتی برای تغییر الگوی کشت. جغرافیا و توسعه. شماره 56. صفحات 119-138.
  23. میرزابیاتی، ر. 1387. برآورد مناطق کشت زعفران در دشت نیشابور توسط GIS، پایان نامه ارائه شده در تحقق بخشی از نیاز برای مدرک کارشناسی ارشد علم جغرافیا. دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران.
  24. نقی‌زاده، م.ع. پهنه‌بندی کشت زعفران در استان خوزستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای). سال یازدهم، شماره 1، 701-714.
  25. نوکندی، ع.ک. 1378. اثرات عوامل اقلیمی بر کشت زعفران در جنوب خراسان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.
  26. یزدچی، س. 1389. سنجش قابلیت اراضی شهرستان مرند برای کشت زعفران بر اساس روشهای تصمیم‌گیری چند معیاره، مجله دانش آب و خاک، 23 (3)، ص 151-170.
  27. Ati, O.F., Stigter, C.J., and O. Olandipo. 2002. A comparison of methods to determine the onset of the growing season in northern Nigeria. International Journal of Climatology, 22: 732–742.
  28. Bishnoi, O.P. 2010. Applied agroclimatology. Oxford Book Company. Jaipur India, pp540.
  29. ‏Chowdhury, A., Jha, M.K., Chowdary, V.M., and B.C. Mal. 2009. Integrated remote sensing and GIS‐based approach for assessing groundwater potential in West Medinipur district, West Bengal, India. International Journal of Remote Sensing, 30 (1): 231-250.
  30. FAO, 1994. AEZ in Asia. Proceeding of the regional workshop on Agro-Ecological Zones Methodology and application. Bankok, Thailand, 17-33 NOVEMBER 1991. World Soil Report, 75. Rome.
  31. Halevy, A.H. 1990. Resent advanced in control of flowering habit of geophytes. International Society for Horticultural Science. 66: 35-42.
  32. ‏Kenny, G.J., Warrick, R.A., Campbell, B.D., Sims, G.C., Camilleri, M., Jamieson, P.D., and M.J. Salinger. 2000. Investigating climate change impacts and thresholds: an application of the CLIMPACTS integrated assessment model for New Zealand agriculture. Climatic Change, 46 (1-2): 91-113.
  33. Molina, R.V., Valero, M., Navarro, Y., Guardiola, J.L., and A. García-Luis. 2005. Temperature effects on flower formation in saffron (Crocus sativus). Scientia Horticulturae. 103: 361-379.
  34. Roozitalab, M.H., Toomanian, N., Ghasemi Dehkordi, V.R., and F. 2018. Major Soils, Properties, and Classification. In: Roozitalab, M., Siadat, H., Farshad, A. (eds) The Soils of Iran. World Soils Book Series. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-69048-3_7.
  35. Saaty, T. 1980. The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation. McGraw Hill International, New York, USA. 287p.
  36. Taiti, A., Henderson, R., Turner, R., and X. Zheng. 2006. Thin-plate smoothing spline interpolation of dailing rainfall for New Zealand using a climatological rainfall surface. International. Journal of Climatology. 2097-2115.
  37. Vicente-Serrano, S.M., Saz-Sanchez, M.A., and J.M. Cuadrat. 2003. Comparative analysis of interpolation methods in the middle Ebro Valley (Spain): application to annual precipitation and temperature. Climate Research, 24(2): 161-180.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,170
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 596


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب