عضو هییت علمی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
دوره خشک[1] یک دوره طولانی مدت از آب و هوای خشک است که تخلیه منابع آبی را باعث میشود و به دلیل وابستگی بشر و اکوسیستم به موجودیت آب، اثرات گسترده و شدیدی بر حیات بشری دارد. بررسی و پایش دورههای خشک با استفاده از شاخص شدت خشکی پالمر[2] در یک دوره آماری 31 ساله (2001-1970) در استان خراسان نشان داد که روند کلی تغییرات دورههای خشک در استان تقریباً یکسان بوده و دورههای خشک با شدتهای متفاوت به کرات اتفاق افتاده است و به طور متوسط در هر 2 سال دورههای خشک با شدت ملایم تا متوسط و هر 6 الی 7 سال دورههای خشک شدید تا خیلی شدید به وقوع پیوسته است، لذا وقوع این پدیده، یک مشخصه طبیعی و نرمال از اقلیم منطقه میباشد، هرچند که روند وقوع دورههای خشک در مناطق جنوبی، مرکزی و شمالی استان متفاوت بوده است. روند تغییرات طولانی مدت دورههای خشک نشان داد که در سالهای اخیر تکرار، تداوم و شدت دورههای خشک در کلیه نقاط استان افزابش یافته است. این بررسی همچنین نشان داد که دورههای خشک به وقوع پیوسته در مناطق جنوبی استان تداوم و شدت بیشتری نسبت به مناطق مرکزی و شمالی استان دارد. شدیدترین دورههای خشک به وقوع پیوسته در طول دوره آماری در کل استان در دو دهه 1970 و 1990 میلادی اتفاق افتاده است. مقادیر شاخص در ماههای مختلف نشان داد که در اثر ترکیب دورههای خشک با شدتهای متفاوت که دارای تداوم کم هستند، دورههای خشکی با تداوم بالا به وقوع میپیوندد. بررسی و تحلیل نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که اگرچه شاخص خشکی پالمر انتقادات بسیار زیادی را به همراه داشته است، اما میتواند به عنوان یک شاخص توانمند در تحلیل دورههای خشک مورد استفاده قرار گیرد.
2- دورههای خشک یا خشکی معادل کلمه Drought است و متفاوت از کلمه خشکی(Dry) که نشاندهنده اقلیم خشک است، میباشد. زیرا برخلاف عرف معمول که از کلمه Drought به عنوان خشکسالی یاد میشود، در ادامه مشخص خواهد شد که این واژه، واژه مناسبی نیست و خشکسالی از تداوم خشکی در یک یا چند دوره خشک به وجود میآید. این محققین معتقدند که معادل کلمه Drought ، دوره خشک یا خشک دوره بوده و لذا در مراجع فارسی باید از این دو واژه که همخوانی بیشتری با اصل کلمه Drought دارند، استفاده شود.
[2]- Palmer Drought Severity Index
Drought Monitoring with Palmer Drought Severity Index(PDSI) Based on Estimated Moisture Data from Soil Moisture Balance:
A Case Study on Khorasan Area
نویسندگان [English]
H. Ansari؛ H. Sanaienejad؛ K. Davary
Researcher, Ferdowsi University
چکیده [English]
Drought is long periods when precipitation falls below normal, and consequently causes shortage of water resources in the affected regions. Drought results in serious economic, social and environmental impacts. Drought is known as a complicated natural hazard, which is very difficult to be understood fully or described Clearly. We tried to clarify the problem by investigating drought patterns and severity during a long period of 31 years (1970-2001), using climatic data for Khorasan province, I.R.Iran. The investigation showed that general changes for dry periods are more or less uniform over the province. We realized that drought (sever or moderate) occurs time and time in the region and actually is a part of the province climate. We also concluded that on average moderate/mild drought has occurred once every two years; while sever/extreme drought occurs once every 6 or 7 years. It should be noticed that drought severity and duration is different as one moves from the south to the central and northern parts of the province. It is, also, clear that droughts recurrences, severities and durations have been increased during recent years. The most sever drought has been occurred during 1970 and 1990. Comparing the index for different months, we concluded that a long duration drought is made of few merged short period droughts with different severities. Finally we realized that Palmer index is a suitable index for drought monitoring, even though there are some criticism, which challenge the index.
Alley, W.M. 1984. The Palmer Drought Severity Index: Limitations and Assumptions. Journal of Climate and Applied Meteorology, 23:1100 - 1109.
Attila, B. and C. Szinell. 1996. Drought Continues in Hungary in 1995. Issue of Drought Network News[On-line], 3. Available on the WWW:url:http://enso. unl.Edu/ndmc.
Banks, W.G. and S. Little. 1964. The Forest of April 1963 in New Jersey Point the way to Better Protection and Managment. Five Control Notes, 25:3-6.
Brotak, E.A. and W.E. Refssnyder. 1977. An Investigation of the Synoptic Situation Associated with Major Wildland Fires. Journal of Applied Meteorology, 16:867-870.
Bussay, A., M. Hayes, Cs. Szinell and M. Svoboda. 2000. Monitoring Drought in Hungary with the Standardized Precipitation Index. Journal of Water International, 15:339-345.
Haines, D.A., V.J. Johanson and W.A. Main. 1976. An Assessment of three Measures of Long Term Moisture Deficiency before Critical Fire Periods. USDA Forest Service Reserch NC-131, 13pp.
Heddinghause, T.R. and P. Sabol. 1991. A Review of the Palmer Drought Severity Index and Where Do We Go from Here?, Journal of Climatology, 2:313-329.
Eder, B.K., M.J. Davis and J.F. Monahan. 1986. Spatial and Temporal Analysis of the Palmer Drought Severity Index Over the Southeastern United States:1895-1981. Journal of Climatology, 7:31-56.
Guttman, N.B. 1991. A Sensitivity Analysis of the Palmer Hydrologic Drought Index. Water Resources Bulletin, 27:797-807.
Guttman, N.B. 1998. Comparing the Palmer Drought Index and Standardized Precipitation Index. Journal of American Water Resource Association, 34:113-121.
Guttman, N.B., J.R. Wallis and J.R.M. Hosking. 1992. Spatial Comparability of the Palmer Drought Severity Index. Water Resources Bulletin, 28:111-119.
Karl, T.R. 1986. The Sensitivity of the Palmer Drought Severity Index and Palmer’s Z_Index to their Calibration Coefficients including Potential Evapotranspiration. Journal of Climate and Applied Meteorology, 25:77-86.
Karl, T.R. and R.W. Knight. 1985. Atlas of Monthly Palmer Hydrological Drought Indices 1931-1983 for the Contiguous United State. Historical Climatology Series 3-7,National Climate Data Center, Asheville, Nc.
Palmer, W.C. 1965. Meteorological Drought. Research. Paper No. 45, S.Department of Commerce Weather Bureau, Washington, D.C.
Szalai, S., Cs. Szinell, A. Bussay and T. Szentimrey. 1998. Drought Tendencies in Hungary. Journal of Climatology, 18:1479-1491.
WMO (World Meteorological Organization). 1995. Drought and Agriculture. WMO Technical Note, No. 138,Report of the CAgM Working Group on the Assessment of Drought, Geneva, Switzerland, WMO.