| Iran, is located in the arid and semi-arid regions of the world, so due to geological and topographic conditions, has various and extensive limitations in soil resources and lands. These restrictions, along with unprincipled and intensive exploitation over the past few decades, have posed many challenges to these resources and thus endangered food security and public health. In this article, while briefly stating the importance and functions of soil, the current situation, and the most important challenges and limitations of soil resources in the country are explained. According to available information and data, soil water and wind erosion is the most important cause of soil degradation in Iran, which has many economic, social and environmental consequences. The lowest soil erosion estimated in the country is much higher than its tolerable (average amount of soil formation). The most important cause of soil degradation in agricultural lands, especially irrigated farms, is soil salinity. At least 50% of the country's irrigated lands are facing an increasing problem of salinity. Land use change can be considered as the most important and urgent challenge of the soil resources, especially fertile lands, which also has negative economic, social, cultural and security consequences. Lack of organic carbon and loss of soil fertility, especially agricultural lands, are important limitations of soil quality that severely threaten food security and health. The degradation of soil resources has not only affected its productive function, but has also drastically reduced the capacity of lands and territories to cope with climate change, drought and floods. Occurrence of floods with a frequency greater than the return period of rainfall events, as well as hydrological and agricultural droughts, more severe than climatic droughts, are signs of this degradation. |
- اسدی، ح. 1400. مروری بر وضعیت، و پیشینه آموزش، پژوهش و اجرا در زمینه فرسایش و حفاظت خاک در ایران. هفدهمین کنگره علوم خاک ایران و چهارمین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه، تهران، 26 تا 28 مهرماه 1400، ایران.
- اصغری مقدم، ا.، برزگر، ر. 1393. بررسی عوامل مؤثر بر غلظت بالای آرسنیک در آب زیرزمینی آبخوانهای دشت تبریز، علوم زمین، 24(94): 177-190.
- اصغری مقدم، ا.، جلالی، ل. 1393. بررسی آنومالی آرسنیک و منشأ احتمالی آن در آب زیرزمینی دشت خوی. علوم زمین، 24(94): 147-154.
- امامی. ن.، غیومیان، ج.، چرخابی، ا.م.، و رئیسیان، ر. 1385. بررسی علل زمین لغزش افسرآباد به‌منظور پیشنهاد گزینه‌های مناسب جهت تثبیت. گزارش نهایی طرح پژوهشی. پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری. 132 ص.
- امیرپور گورانی، پ.، آسودار، م.ا.، کاظمی، ن.، شافعینیا، ع.، مرواریدی، ن. 1387. بررسی ضایعات خاک ناشی از برداشت محصول سیبزمینی و چغندرقند در استان خوزستان به روش مزرعهای. مجموعه مقالات پنجمین کنگره ملی مهندسی ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون، 6-7 شهریور 1387، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
- بابااکبری ساری، م.، فرحبخش، م.، ثواقبی، غ.ر.، نجفی، ن. 1392. بررسی غلظت آرسنیک در برخی خاک‌های آهکی قروه و جذب آن به‌وسیله ذرت، گندم و کلزا در یک خاک آلوده طبیعی. نشریه دانش آب و خاک، 23(4): 1-17.
- باختر، ب.، 1352. عملیات حفاظت خاک و آب. اولین کنفرانس بررسی مسائل حفاظت خاک و آبخیزداری، 3-9 شهریور 1352، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج.
- بلالی، م. ر.، و غفاری نژاد، س.ع. 1398. تحلیل وضعیت حاصلخیزی خاک کشور از دیدگاه مدیریت تلفیقی: چالش‌ها و راهبردها. مجموعه مقالات شانزدهمین کنگره علوم خاک ایران. 8-5 شهریور 1398. دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
- پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری. 1386. مطالعات سیمای حوزه‌های آبخیز، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور.
- رحمانی، ح.ر، کلباسی، م.، حاج رسولیها، ش. 1379. آلودگی خاک به‌وسیله سرب حاصل از وسایل نقلیه در محدودة برخی از بزرگراههای ایران. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 4(4): 31-41.
- رحیمیان، م.ح.، پورمحمدی، س.، هاشمینژاد، ی.، مشکوه، م.ع. 1392. تأثیر تغییر اقلیم بر شوریزایی در پهنههای مرکزی و شرق ایران. پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب)، 27(1): 1-11.
- رضایی، ح. شهبازی، ک.، سعادت، س.، بازرگان، ک. 1400. بررسی وضعیت آلودگی خاک و محصولات کشاورزی در ایران.مدیریت اراضی، (آماده انتشار)، doi: 10.22092/lmj.2021.125620.177.
- رفاهی، ح. 1396. فرسایش آبی و کنترل آن. انتشارات دانشگاه تهران. 672 ص.
- رواسانی اصل، س. 1400. بررسی میزان تلفات خاک و عناصر غذایی ناشی از برداشت سیبزمینی (مطالعه موردی: سطح شهر کرج). پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران.
- سامانی مجد، س.، تائبی، ا.، افیونی، م. 1386. بررسی آلودگی خاک حاشیه خیابان‌های شهری به سرب و کادمیوم. محیط‌شناسی، 43: 1-10.
- ستاد ملی مقابله با گردوغبار، 1399. گزارش منشأ یابی گردوغبار داخل کشور. سازمان محیط‌زیست کشور، گزارش ایران.
- سعیدنیا. ا. 1394. بررسی وضعیت زمین کشاورزی در جهان. وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، 12 ص.
- سماوات. س. 1396. گزارش نهایی پروژه "بررسی اثر کاربرد کودهای آلی مختلف بر خواص شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی خاک تحت کشت تناوب گندم-ذرت". موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج، ایران.
- سیدالعلماء، س.ن.، ح. اسدی و م. زواره. 1394. اثر فرسایش شخم بر میزان جابجایی و توان تولید خاک (مطالعه موردی: توتکابن در استان گیلان). تحقیقات آب‌وخاک ایران، دوره 46، شماره 4: صفحه 769-780.
- شاهویی، ص. 1368. بررسی فاکتورهای مؤثر در فرسایش خاک در ایستگاه تحقیقات حفاظت خاک و آب کوئین و تعمیم نتایج در تهیه نقشه فرسایش خاک آبخیز سرشاخه ملارود. پایاننامه کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه تهران، 170 صفحه.
- شرکت ایده پردازان توسعه، 1392. مطالعات تفضیلی- اجرائی و کنترل گالیهای حوزه کاجو و گرگرو شهرستان چابهار، جلد یازدهم: سنتز و تلفیق، اداره کل منابعطبیعی و آبخیزداری استان سیستان و بلوچستان، معاونت آبخیزداری، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، وزارت جهاد کشاورزی.
- صفری، ش.، اصغری مقدم، ا.، ندیری، ع.، سیاه‌چشم، ک. 1395. منشأ آرسنیک و چگونگی آزادسازی آن در منابع آب زیرزمینی دشت چهاردولی استان کردستان. علوم زمین، 25(99): 261-270.
- صوفی، م. 1394. بررسی و طبقه‌بندی آبکندهای ایران (فاز 1)، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، 92 ص.
- صوفی، م.، ر. بیات، ا. پرتوی. 1401. روش‌های کنترل و مرمت آبکندها در استان‌های مختلف ایران. مهندسی و مدیریت آبخیز، 14(1): 1-16.
- عرب‌خدری، م. 1384. بررسی رسوبدهی معلق حوزه‌های آبخیز ایران. مجله تحقیقات منابع آب ایران. 2، 61-51.
- عرب‌خدری، م. 1393. مروری بر نرخ فرسایش آبی و تولید رسوب در ایران. ترویج و توسعه آبخیزداری. 2 (4): 23-30.
- عرب‌خدری، م. 1400. وضعیت فرسایش آبی و رسوبدهی ایران، واکاوی آماری و مقایسه‌ای. مجله پژوهشهای راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 6(2): 139-156.
- عرب‌خدری، م.، ص. شادفر و ر. سکوتی اسکوئی. 1395. تدقیق ارقام فرسایش آبی و تعیین مقدار مجاز آن در کشور. گزارش نهایی طرح پژوهشی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری.
- عرب‌خدری، م.، ص. شادفر و ر. سکوتی اسکوئی. 1395. تدقیق ارقام فرسایش آبی و تعیین مقدار مجاز آن در کشور. گزارش نهایی طرح پژوهشی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری.
- عرب‌خدری، م.، ع.و. خوجینی، ش. حکیم‌خانی، ا.ح چرخابی و ع. تلوری. 1388. برآورد رسوبدهی و تهیه نقشه تولید رسوب برای ایران. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، 135 ص.
- علیدوست ا. ح. اسدی ن. پیرولی بیرانوند و ع. موسوی. 1391. کاربرد روش انگشتنگاری چند پارامتری به‌منظور منشایابی رسوبات (مطالعه موردی در غرب استان گیلان). تحقیقات آب‌وخاک ایران، جلد 43، شماره 4، ص 289 تا 295.
- فرهنگستان علوم کشاورزی جمهوری اسلامی ایران، 1379، فرهنگ کشاورزی و منابع طبیعی، جلد دهم، گروه علوم کشاورزی- 20، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، زمستان، 265ص، انتشارات دانشگاه تهران.
- کاردان، ر.، قبادی، م.، میرصانعی، ر. 1386. زمینلغزش‌های کشور مبتنی بر عکس‌های هوائی. پنجمین کنفرانس زمین‌شناسی مهندسی کشور، تهران، دانشگاه تربیت‌معلم.
- گیتیپور، س.، نبی بیدهندی، غ.ر.، امین گرجی، م. 1383. بررسی آلودگی خاک‌های جنوب پالایشگاه تهران در اثر نشت ترکیبات نفتی. مجله محیط‌شناسی، 34: 39-45.
- مارزی، م. توفیقی، ح.، فرحبخش، م.، شهبازی، ک. 1399. تهیه نقشه آرسنیک در خاک‌های استان آذربایجان شرقی و بررسی امکان کنترل آزادسازی آن (مطالعه موردی شهرستان هشترود).تحقیقات آب‌وخاک ایران، 51(8): 2101-2110.
- مشیری، ف. 1396. گزارش نهایی پروژه "بررسی تأثیر مقادیر و منابع مختلف کودهای آلی در تأمین فسفر موردنیاز در تناوب گندم-ذرت". نشریه شماره 2072. موسسه تحقیقات خاک و آب.
- موسسه تحقیقات خاک و آب، 1393. گزارش مبانی و ارکان برنامه راهبردی موسسه تحقیقات خاک و آب. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی.
- مؤمنی، ع. 1389. پراکنش جغرافیایی و سطوح شوری منابع خاک ایران. پژوهشهای خاک، 24(3)، 215-203.
- میرزاشاهی، ک. 1395. بررسی تأثیر منابع و مقادیر مختلف کودهای آلی در تأمین پتاسیم موردنیاز گیاه در تناوب گندم – ذرت. گزارش نهایی پروژه. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج، ایران.
- نبیاللهی، ک.، حیدری، ا.، تومانیان، ن.، ثواقبی،غ.ر. 1392. ارتباط خصوصیات خاک در سطوح مختلف ژئومورفیک با تغییرات مکانی آرسنیک خاک (مطالعه موردی: منطقه بیجار، استان کردستان). مجله مدیریت خاک و تولید پایدار، 3(2): 1-27.
- نصرتی ک.، رستمی م.، امینی م. 1398. برآورد هدررفت خاک ناشی برداشت محصول سیبزمینی در دشت قروه و دهگلان، استان کردستان. تحقیقات کاربردی خاک، جلد 7 شماره 1. ص 177-186.
- نصرتی، ک.، م. رستمی، م. امینی. 1398. برآورد هدررفت خاک ناشی از برداشت محصول سیبزمینی در دشت قروه و دهگلان، استان کردستان. تحقیقات کاربردی خاک، 7(1)، 177-186.
- نیک‌کامی، داود و شادفر، صمد. 1400. تهیه نقشه فرسایش خاک در حوضه‌های دارای ایستگاه رسوب‌سنجی کشور. مهندسی و مدیریت آبخیز، 13(2)، 479-496.
- Ashraf, M. and P.J.C. Harris. 2005. Abiotic Stresses: Plant Resistance through Breeding and Molecular Approaches. Haworth Press, New York, USA.
- Borrelli, P., D.A.Robinson, L.R. Fleischer, E. Lugato, C. Ballabio, C. Alewell, K. Meusburger, S. Modugno et al., 2017. An assessment of the global impact of 21st century land use change on soil erosion. Nat Commun 8, 2013. https://doi.org/10.1038/s41467-017-02142-7.
- De Pauw E., V.R. Ghasemi Dehkordi, and A.Ghaffari. 2018. Agroecological Zones. In: Roozitalab M., Siadat H., Farshad A. (eds) The Soils of Iran. World Soils Book Series. Springer, Cham., Chapter 9. https://doi.org/10.1007/978-3-319-69048-3_9.
- Fakayode, S.O. and B.I. Olu-Owolabi. 2003. Heavy metal contamination of roadside topsoil in Osogbo, Nigeria: Its relationship to traffic density and proximity to highways. Environmental Geology, 44, 150–157.
- 2019. Soil Erosion: the greatest challenge to sustainable soil management. Rome. 100 pp.
- Faraji, M., A. Amirian-Chakan, M. Jafarizadeh, and A. Mohammadian-Behbahani. 2017. Soil and nutrient losses due to root crops harvesting: a case study from southwestern Iran. Archives of Agronomy and Soil Science, 63(11), 1523-1534, DOI: 1080/03650340.2017.1296133.
- Karimi, N., and M. Alavi. 2016. Arsenic contamination and accumulation in soil, groundwater and wild
plant species from Qorveh County, Iran. Biharean Biologist 10(2), 69-73.
- Keshavarzi, B., F. Moore, M. Mosaferi, and F. Rahmani. 2011. The source of natural arsenic contamination in groundwater, west of Iran. Water Quality, Exposure and Health, 3(3-4), 135-147.
- Lal, R., J. Bouma, E. Brevik, L. Dawson, D.J. Field, B. Glaser, … and J. Zhang. 2021. Soils and sustainable development goals of the United Nations: An International Union of Soil Sciences perspective. Geoderma Regional, Elsevier B.V. https://doi.org/10.1016/j.geodrs.2021.e00398.
- McBratney, A., D.J. Field, and A. Koch. 2014. The dimensions of soil security. Geoderma, 213, 203–213. https://doi.org/10.1016/j.geoderma.2013.08.013.
- Morgan, R.C.P. 2005. Soil Erosion and Conservation. Third Edition, Blackwell Publisher, Oxford,
- Mosaferi, M., S. Nemati, F. Armanfar, A. Nadiri, and A. Mohammadi. 2017. Geogenic Arsenic contamination in Northwest of Iran; Role of water basin hydrochemistry. Journal of Environmental Health and Sustainable Development, 2(1), 205-216.
- Mosaferi, M., M. Shakerkhatibi, S. Dastgiri, M.A. Jafarabadi, A. Khataee, and S. Sheykholeslami. 2014. Natural Arsenic pollution and hydrochemistry of drinking water of an urban part of Iran. Avicenna Journal of Environmental Health Engineering, 1(1), e164.
- Moshiri, F., S. Samavat, and M.R. Balali. 2017. Soil organic carbon: A key factor of sustainable agriculture in Iran. pp. 492-496. Proceedings of the global symposium on soil organic carbon. 21-23 March, 2017. FAO, Rome, Italy.
- Nearing, M.A., Y. Xie, B. Liu, and Y. Ye. 2017. Natural and anthropogenic rates of soil erosion. International Soil and Water Conservation Research, 5(2), 77-84. https://doi.org/10.1016/j.iswcr.2017.04.001.
- Roozitalab, M.H., H. Siadat, and A. Farshad. 2018. The Soils of Iran. World Soils Book Series. Speringer, Switzerland.
- Siadat H., M. Bybordi, and M.J. Malakouti. 1997. Salt-affected soils of Iran: a country report. A paper presented in the Seminar on the Salt Affected Soils, September, 1997, Cairo, Egypt.
- Soufi, M., R. Bayat, A.H. Charkhabi. 2020. Gully erosion in IR Iran: characteristics, processes, causes, and land use. In: Gully erosion studies from India and surrounding regions. Cham: Springer; p. 357–368.
- N., 2020. The Sustainable Development Goals Report. United Nations, New York, NY.
- Vargas, R., E.L. Pankova, S.A. Balyuk, P.V. Krasilnikov, and G.M. Khasankhanova. 2018. Handbook for Saline Soil Management. FAO, Rome, Italy.
- Verheijen, F.G.A., R.J.A. Jones, R.J. Rickson, and C.J. Smith. 2009. Tolerable versus actual soil erosion rates in Europe. Earth Sci. Rev. 94, 23–38.
- Zandsalimi, S., N. Karimi, and A. Kohandel. 2011. Arsenic in soil, vegetation and water of a contaminated region. International Journal of Environmental Science & Technology, 8(2), 331 – 338.
|
