| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,083 |
| تعداد مقالات | 34,402 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,366,740 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,051,251 |
جایگاه حفاظتی دو گونه انحصاری از جنس .Centaurea L | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 15، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 33، خرداد و تیر 1401، صفحه 135-141 اصل مقاله (659.38 K) | ||
| نوع مقاله: معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2022.357677.1443 | ||
| نویسندگان | ||
| طیبه امینی اشکوری* 1؛ حبیب زارع2؛ زیبا جم زاد3؛ عادل جلیلی3 | ||
| 1مربی پژوهش، باغ گیاهشناسی نوشهر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان آموزش، تحقیقات و ترویج کشاورزی، نوشهر، ایران. | ||
| 2استادیار پژوهش، باغ گیاهشناسی نوشهر، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان آموزش، تحقیقات و ترویج کشاورزی، نوشهر، ایران، | ||
| 3استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| جایگاه حفاظتی دو گونه انحصاری از گل گندم به نام‌های C. aziziana Rech. f. و C. kandavanensis Wagenitz در قالب طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان، براساس شیوه‌نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN)و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت، تعیین شد. سطح تحت اشغال (AOO) گونه C. aziziana با بازدیدهای صحرایی و استقرار پلات در رویشگاه‌های آن در ایران، ۴/۴ کیلومترمربع و در رویشگاه‌های ایران و ترکیه با استفاده از نرم‌افزار ژئوکت و عدد پیش‌فرض این نرم‌افزار، 36 کیلومترمربع برآورد شد که براساس دو اندازه‌گیری به‌ترتیب در جایگاه در بحران انقراض (CR) و در معرض خطر انقراض (EN) قرار گرفت. میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO)، 62،034 کیلومترمربع برآورد شد که در طبقه با کمترین نگرانی (LC) قرار می‌گیرد. سطح تحت اشغال گونه C.kandavanensis به همین ترتیب، براساس اندازه‌گیری‌های میدانی 3/4 کیلومترمربع و با استفاده از نرم‌افزار ژئوکت، 32 کیلومتر مربع برآورد شد که در خطر انقراض (EN) قرار می‌گیرد. میزان حضور گونه در محدوده انتشار، 3،375 کیلومترمربع برآورد شد، که از این نظر نیز در خطر انقراض (EN) است. نتایج این بررسی نشان داد، اگرچه هر دو گونه در رویشگاه خود در خاک‌های واریزه‌ای کنار جاده‌ها به‌خوبی مستقر شده‌اند و زادآوری طبیعی دارند، ولی در پی فعالیت‌های عمرانی و مداخلات انسانی، مدام در معرض تهدید قرار دارند. ضروری است حفاظت در خارج از رویشگاه برای این گونه‌ها از طریق حفاظت از بذور آنها در بانک ژن منابع طبیعی و کاشت پایه‌هایی در باغ‌های گیاهشناسی ملی ایران و باغ گیاهشناسی نوشهر انجام شود. همچنین برای حفاظت خارج از رویشگاه ضروری است، حداقل یک رویشگاه در هر یک از استان‌های محدوده پراکنش گونه، توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به‌عنوان رویشگاه حفاظت‌شده اعلام شود.این گونه‌ها ارزش زینتی نیز دارند، بنابراین، کاشت آنها در باغ‌های گیاهشناسی می‌تواند علاوه‌بر حفاظت آنها در خارج از رویشگاه اصلی، برای تکثیر و اهلی کردن آنها نیز مؤثر باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جایگاه حفاظتی؛ IUCN؛ جنس گل گندم؛ گونه‌های انحصاری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The conservation status of two species of Centaurea | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Tayebeh Amini1؛ Habib Zare2؛ Ziba Jamzad3؛ Adel Jalili3 | ||
| 1Senior Research Expert, Nowshahr Botanical Garden, Research Institute of Forest and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization, (AREEO), Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Prof., Nowshahr Botanical Garden, Research Institute of forest and rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization, (AREEO), Tehran, Iran. | ||
| 3Prof., Research Institute of forest and rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization, (AREEO), Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The conservation status of two endemic species of the genus Centaurea, including C. aziziana and C. kandavanensis of the Asteraceae family, were evaluated and defined based on IUCN threat categories and criteria. Based on IUCN guidelines, three criteria were used to evaluate the status of these species: The Extent of Occurrence (EOO), Area of Occupancy (AOO), and size of populations. Based on field studies and plot sampling, for C. aziziana, the Area of Occupancy was estimated at 4.4 Km2, but 36 Km2 using GeoCAT software. The Extent of Occurrence was estimated to be 62034.124 Km2, defined as the Least Concern (LC) species. According to our results, C. aziziana is an endangered (EN) species. For C. kandavanensis, the Extent of Occurrence was estimated to be 3375 Km2, defined as an endangered (EN)species, and the Area of Occupancy was estimated at 4.3 Km2 based on field studies and plot sampling, but 32 Km2 using GeoCAT software. According to our results, C. kandavanensis is defined as an endangered (EN) species. The results of this study showed that although both species are well established in their habitats in screes on roadsides and have natural regeneration, they are constantly threatened due to development activities and human interventions. The field observation indicated that road construction was the main threatening factor for these species that have ornamental value. Ex-situ conservation of these species can be implemented by planting them in botanical gardens. Meanwhile, they can be propagated, domesticated, and introduced as ornamental species. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Conservation status, IUCN, Centaurea, endemic species | ||
| مراجع | ||
|
پورمیرزایی، ا.، جم‌زاد، ز.، جلیلی،ع.، غنچه‌پور، م.، 1400. جایگاه حفاظتی دو گونه انحصاری از جنس نعنای گربه ( Nepeta L.) از خانواده نعنا. طبیعت ایران، 6(2): 131-137.
دیناروند، م.، جم زاد، ز.، جلیلی، ع. و یثربی، ب.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Dionysia khuzistanica Jamzad در ایران. طبیعت ایران، 5(1): 97-103.
جلیلیان، ن.، نعمتی‌پیکانی، م.، محبی، ج.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1397، جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Silene parrowiana در ایران. طبیعت ایران، 6(4): 102-106.
جلیلیان، ن.، نعمتی‌پیکانی، جلیلی، ع.، جم‌زاد، ز.، 1400. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری Astragalus montis-parrowii. طبیعت ایران، 6(4): 159-164. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 402 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 511 |
||