1دانشجوی دکتری زراعت، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران
2گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران
3گروه زراعت و باغبانی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران
چکیده
به منظور بررسی شاخصهای اکولوژیکی و اقتصادی کشت مخلوط نخود و گندم با کاربرد کود زیستی نیتروکسین در شرایط دیم، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات- فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان در طی دو فصل زراعی 97-1396 و 98-1397 اجرا شد. کرتهای اصلی الگوی کاشت در دو سطح (ردیفی و درهم) و کرتهای فرعی شامل نسبتهای مختلف کشت گندم و نخود (25:75، 75:25، 50:50، 100:0 و0:100 به ترتیب: 3 ردیف گندم: 1 ردیف نخود، 1 ردیف گندم: 3 ردیف نخود، 2 ردیف گندم: 2 ردیف نخود، کشت خالص نخود و کشت خالص گندم) و تلقیح بذر با کود زیستی در دو سطح (تلقیح با نیتروکسین و عدم تلقیح) به صورت فاکتوریل در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عملکرد گندم، نخود و شاخصهای ارزیابی کشت مخلوط تحت تأثیر الگوی کاشت، نسبتهای کاشت و تلقیح با نیتروکسین قرار گرفتند. حداکثرعملکرد گندم و نخود در الگوی کاشت ردیفی، نسبت کاشت 50:50 و تحت تاثیر تلقیح با نیتروکسین حاصل گردید. مقایسه شاخصهای ارزیابی کشت مخلوط نشان داد که حداکثر نسبت معادل زمین، افت عملکرد واقعی، شاخص بهرهوری سیستم، ارزش محصولات مخلوط، شاخص مزیت پولی و سودمندی کشت مخلوط در الگوی کاشت ردیفی، نسبت کاشت 50:50 و تلقیح با نیتروکسین بدست آمد. در این آزمایش حداکثر نسبت رقابتی در نسبت کاشت 75 درصد نخود و 25 درصد گندم به میزان 18/2 حاصل گردید و حداکثر میزان نسبت برابری زمین (53/1)، اتلاف عملکرد واقعی (13/1)، شاخص بهرهوری سیستم (28/1253)، ارزش محصولات مخلوط (5435368 تومان)، شاخص مزیت پولی (1886533 تومان) و سودمندی کشت مخلوط (1/4676 تومان) در نسبت کاشت 50 درصد گندم و 50 درصد نخود حاصل گردید.
Evaluation of ecological and economic indicators in chickpeas and wheat intercropping by application of nitroxin biofertilizer in rain-fed conditions of Hamedan
1Ph.D. student in Agronomy, Department of Agronomy and plant breeding, Islamic Azad University, Sanandaj branch, Sanandaj, Iran.
2Department of Agronomy and plant breeding, Islamic Azad University, Sanandaj branch, Sanandaj, Iran.
3Agronomy and Horticulture Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Hamedan, Iran
چکیده [English]
In order to evaluation of ecological and economic indicators in chickpeas and wheat intercropping by application of nitroxin biofertilizer in rain-fed conditions of Hamedan, an experiment conducted as a split-factorial based on a complete randomized block design at tree replication in the Agricultural Research and Training Center of Natural Resources of Hamadan for two consecutive cropping seasons 2017-18 and -2018-19. The main plots were sowing method in two levels include (row and mixed sowing) and sub-plots were intercropping ratios of wheat and chickpea (75: 25, 25:75, 50:50, 100:0 and 0:100) and nitroxin biofertilizer seed inoculation at two levels (inoculation and non-inoculation) as factorial. The results of two-year analysis showed that yield of wheat and chickpea significantly increased under the influence of sowing pattern, sowing ratios and inoculation with nitroxin. The maximum yield of wheat and chickpeas in the row sowing pattern, planting ratio of 50:50 and nitroxin inoculation was achieved. Comparison of intercropping evaluation indices showed that the maximum land equivalent ratio, actual yield loss, system productivity index, value of intercrops, monetary advantage index and intercropping advantage in row planting pattern, 50:50 planting ratio and nitroxin were obtained. In this experiment, the maximum competitive ratio in the planting ratio of 75% chickpeas and 25% wheat was 2.18. The maximum ratio equivalent to land , actual yield loss . system productivity index , the value of mixed crops. monetary advantage index and intercropping advantage of mixed cultivation were obtained in the ratio of planting 50% of wheat and 50% of chickpeas.