| تعداد نشریات | 283 |
| تعداد نشریات سازمان | 81 |
| تعداد شماره‌ها | 2,766 |
| تعداد مقالات | 31,497 |
| تعداد مشاهده مقاله | 39,698,934 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,254,039 |
چارچوب مدیریت مشارکتی برای حفاظت فیزیکی از مراتع | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 5، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 32، فروردین و اردیبهشت 1401، صفحه 25-32 اصل مقاله (358.34 K) | ||
| نوع مقاله: دیدگاه‌ها | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2022.356926.1425 | ||
| نویسنده | ||
| علی محبی* | ||
| استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| ابر چالش های منابع طبیعی کشور بیابانزایی، تغییر اقلیم، تغییرات هیدرولوزیک و تغییر کاربری اراضی( مهم ترین آنها برداشت معادن و تبدیل دیم زار) ، معرفی شده اند. راهکارهای کاربردی نیز به ترتیب حفاظت، انجام تحقیقات و پایش تاثیر تغییرات اقلیمی برمحیط زیست، تامین حقابه طبیعت و تغییر چارچوب نظری تدوین برنامه های توسعه ای کشور از مدیریت منابع محور به خدمات محور بیان شده است ( جلیلی، 1399). با نگاه اجمالی به راهبردهای اشاره شده در فوق می توان مقوله حفاظت را به عنوان هسته مرکزی راهکارها معرفی نمود. حفاظت جنبه های مختلفی را شامل می گردد که از جمله آنها، حفاظت در برابر آتش سوزی، تغییر کاربری، پروژه های عمرانی و معادن، مدیریت چرا، حفاظت مستقیم از عرصه ها، واگذاری ها و.. را می توان نام برد. هر کدام از آنها نیز رویکرد های مدیریتی خاص خود را می طلبند. در کشور ما تنها مدل مدیریت این منابع ، سناریوی مدیریت دولتی است که خود با محدودیت های درونی و بیرونی بسیاری مواجه بوده و شواهد و نتایج تحقیقات از تخریب کمی و کیفی روز افزون این منابع با ارزش در سایه مدیریت فوق حکایت دارد ( محبی، 1400 و1397 الف و ب) و ( فیاض، 1395) . بنابراین به نظر می رسد بررسی نارسایی های مدیریت کنونی به منظور تغییر یا اصلاح قوانین، ساختار و عملکرد تشکیلات مدیریتی موجود و یا ارائه چارچوب مدیریتی جدید برای عرصه های ملی از ضروریات باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مدل؛ حفاظت؛ مراتع؛ ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Participatory management framework for physical protection of rangelands | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Mohebbi | ||
| Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| ابر چالش های منابع طبیعی کشور بیابانزایی، تغییر اقلیم، تغییرات هیدرولوزیک و تغییر کاربری اراضی( مهم ترین آنها برداشت معادن و تبدیل دیم زار) ، معرفی شده اند. راهکارهای کاربردی نیز به ترتیب حفاظت، انجام تحقیقات و پایش تاثیر تغییرات اقلیمی برمحیط زیست، تامین حقابه طبیعت و تغییر چارچوب نظری تدوین برنامه های توسعه ای کشور از مدیریت منابع محور به خدمات محور بیان شده است ( جلیلی، 1399). با نگاه اجمالی به راهبردهای اشاره شده در فوق می توان مقوله حفاظت را به عنوان هسته مرکزی راهکارها معرفی نمود. حفاظت جنبه های مختلفی را شامل می گردد که از جمله آنها، حفاظت در برابر آتش سوزی، تغییر کاربری، پروژه های عمرانی و معادن، مدیریت چرا، حفاظت مستقیم از عرصه ها، واگذاری ها و.. را می توان نام برد. هر کدام از آنها نیز رویکرد های مدیریتی خاص خود را می طلبند. در کشور ما تنها مدل مدیریت این منابع ، سناریوی مدیریت دولتی است که خود با محدودیت های درونی و بیرونی بسیاری مواجه بوده و شواهد و نتایج تحقیقات از تخریب کمی و کیفی روز افزون این منابع با ارزش در سایه مدیریت فوق حکایت دارد ( محبی، 1400 و1397 الف و ب) و ( فیاض، 1395) . بنابراین به نظر می رسد بررسی نارسایی های مدیریت کنونی به منظور تغییر یا اصلاح قوانین، ساختار و عملکرد تشکیلات مدیریتی موجود و یا ارائه چارچوب مدیریتی جدید برای عرصه های ملی از ضروریات باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| مدل, حفاظت, مراتع, ایران | ||
| مراجع | ||
|
بهزاد، ت.، 1391. مدیریت چرا و چگونگی کوچ با نگرش جلوگیری از چرای زود هنگام. دفتر امور مراتع، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، 97 صفحه.
تحریریه رشد علوم اجتماعی.، 1382. یادنامه، به یاد مرتن، پدر جامعه‌شناسی. تحریریه رشد علوم اجتماعی، 22: 58-59.
جلیلی، ع.، 1398. مرتع، عنوان ناقص بر مجموعه‌‌ای از اکوسیستم‌‌ها. طبیعت ایران، 6(6): 3.
جلیلی، ع.، 1399. چالش‌های محیط‌های طبیعی ایران و راهبردهای توسعه‌ای. سلسله نشست‌های راهبردی گفتمان طبیعت ایران، 5 بهمن. دسترسی در صفحه نخست اخبار سایت مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.
دفتر امور مراتع.، 1395. شیوه‌نامه فنی و اجرایی ضوابط و شرایط بهرهبرداری از مراتع کشور. سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، 18 صفحه.
دفتر امور مراتع.، 1399. اصلاحیه شیوه‌نامه فنی و اجرایی ضوابط و شرایط بهرهبرداری از مراتع کشور. سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، 38 صفحه.
عصاره، م.ح. و سیداخلاقی، س.ج.، 1388. سند راهبردی تحقیقات منابع طبیعی ایران ، مبانی، راهبردها و راهکارها. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 379 صفحه.
فیاض، م.، 1395. مشکل دام مازاد در مراتع کشور، مفهوم و ریشه‌های آن. طبیعت ایران، 1(1): 10-6.
فیاض، م.، 1399 الف. راهبرد مدیریت پایدار مراتع در قلمروی مراتع مورد بهرهبرداری روستائیان. طبیعت ایران، 5(6): 19-9.
فیاض، م.، 1399 ب. عشایر و مراتع: چالش‌‌ها و راه‌حل‌‌ها. طبیعت ایران، 5(1): 11-7.
فیاض، م.، صفری، هـ.، یگانه، ح.، رحمان، غ.، توکلی، ح.، اکبرزاده، م.، قیطوری، م. و احمدی، ا.، 1393. بررسی برخی متغیرهای مدیریتی در تغییر وضعیت مراتع در طرح‌های مرتع‌داری (استان‌های خراسان رضوی، کرمان، کرمانشاه، مازندران و آذربایجان غربی). تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 21(4): 746-731.
مجلس شورای اسلامی.، 1382. قانون اصلاح قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375. دسترسی در صفحه نخست سایت شورای اسلامی شهر تهران، 1 صفحه.
محمدی مقدم، ع .، 1396. کمبود قرقبان برای حفاظت از عرصه های طبیعی چهارمحال و بختیاری. گفت وگوی درج شده در سایت خبرگزاری ایرنا . کد خبر 82623461، 1 صفحه.
محبی، ع.، فیاض، م.، خادمی، م. و سیداخلاقی، س.ج.، 1397. بررسی وضعیت مدیریت کوچ و مرتع و امکان‌سنجی واگذاری آن به تشکل‌های عشایری (مطالعه موردی استان‌های اردبیل، تهران، خوزستان و چهارمحال و بختیاری). گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 450 صفحه.
محبی، ع.، 1397. کارایی دستورالعمل ممیزی مرتع در کاهش دام مازاد. طبیعت ایران، 3(5): 7-6.
محبی، ع،. 1399. ارزیابی نحوه مدیریت مراتع عشایری براساس پروانه‌های چرا (مطالعه موردی: عشایر منتخب استان‌های چهارمحال و بختیاری، خوزستان، تهران و اردبیل). گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 1025 صفحه.
معتمدی، ج.، جلیلی، ع.، فیاض، م.، خداقلی، م.، ارزانی، ح.، سفیدکن، ف. و فرح‌پور، م.، 1400. سیر تکامل تحقیقات مرتع در ایران و نگرش مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور به آینده تحقیقات مرتع. طبیعت ایران، 6(4): 21-7. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 297 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 496 |
||