| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,045 |
| تعداد مقالات | 34,059 |
| تعداد مشاهده مقاله | 46,447,559 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 77,513,616 |
جایگاه حفاظتی گونه انحصاریNepeta dschuparensis از تیره نعنا | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 15، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 32، فروردین و اردیبهشت 1401، صفحه 125-130 اصل مقاله (505.07 K) | ||
| نوع مقاله: معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2022.355825.1399 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد پورمیرزایی* 1؛ زیبا جم زاد2؛ ماشاالله غنچه پور3؛ منصور دهقان1؛ عادل جلیلی4 | ||
| 1پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران. | ||
| 2استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 3پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، کرمان، ایران. | ||
| 4استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| Nepeta dschuparensis (پونه جوپاری) از تیره نعنا، گیاهی علفی و چندساله و انحصاری استان کرمان است و در دامنه‌های صخره‌ای و سنگی حضور دارد. این گونه از تعداد یازده رویشگاه جمع‌آوری شد که تراکم آن در محل نمونه تیپ ( مناطق مرتفع کوه جوپار ) بیشتر از سایر مناطق است. جایگاه حفاظتی گونه با استفاده از دستورالعمل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) بررسی و سطح تحت اشغال آن براساس مشاهدات و اندازه‌گیری‌های میدانی، 5/2 کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین، براساس معیارهای سطح تحت اشغال، کاهش اندازه جمعیت‌ها، کاهش کیفیت رویشگاه، تعداد رویشگاه‌ها و جمعیت‌های منقطع «در بحران انقراض» (Critically Endangered: CR) قرار می‌گیرد. همچنین، محدوده حضور این گونه براساس محاسبات نرم‌افزار ژئوکت (Extent of Occurrence/EOO)، 18815.295 است که بر‌این‌اساس، «آسیب‌پذیر» است. در رویشگاه تیپ این گونه، چرای دام یکی از عوامل تهدید‌کننده است. در سایر مناطق، علاوه‌بر چرای دام، مجاورت با اراضی زراعی و تغییر کاربری کشاورزی، از عوامل جدی تخریب آن محسوب می‌شود. خشک‌سالی‌های اخیر نیز، احتمالاً تهدیدی جدی برای این گونه در سال‌های آینده خواهد بود. اعلام رویشگاه‌های حفاظت‌شده توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، حفاظت خارج از رویشگاه در باغ‌های گیاه‌شناسی و بانک ژن منابع طبیعی ایران برای جلوگیری از انقراض باید در برنامه کار حفاظت از این گونه قرار گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جایگاه حفاظتی؛ "IUCN"؛ "گونه های انحصاری"؛ "Nepeta dschuparensis" | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The conservation status of Nepeta dschuparensis Bornm. (Lamiaceae) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Pourmirzaie1؛ Ziba Jamzad2؛ Mashaallah Ghonchepour3؛ Mansoor Dehghan1؛ Adel Jalili4 | ||
| 1Research Expert, Research Division of Natural Resources Department, Kerman | ||
| 2Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| 3Research Expert, Research Division of Natural Resources Department, Kerman Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Kerman, Iran | ||
| 4Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Nepeta dschuparensis (Lamiaceae) is a perennial herbaceous plant endemic to the Kerman province, growing in rocky, stony slopes. This species was collected in 11 habitats, but its density is higher in the heights of Jopar Mountain (type locality) than in other areas. The species conservation status was assessed using the guidelines of the International Union for Conservation of Nature (IUCN). Based on field observations and measurements, its area of occupancy was estimated at 2.5 km2. Therefore, according to the criteria of the area of occupancy, the reduction of population size, reduction of quantity and quality of habitats, and intermittent populations are in the category of Critically Endangered (CR). Also, the range of presence of this species (Extent of Occurrence / EOO) according to the calculations of GeoCAT software is 18815.295 Km2, which is in a vulnerable status. In the type habitat of this species, grazing is one of the threatening factors. In other areas, besides livestock grazing, proximity to agricultural land and agricultural land-use change are serious causes of destruction. Droughts in recent years are also likely to pose a threat to the species in the coming years. To prevent the extinction of this species, in-situ protection by the Forests, Range, and Watershed Management Organization and ex-situ protection in Botanical Gardens and the Gene Bank of Natural Resources of Iran should be included in the conservation work plan. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Conservation status, IUCN, endemic species, Nepeta dschuparensis | ||
| مراجع | ||
|
بی‌نام، 1374. مطالعه جامع اقتصادی استان کرمان هواشناسی و اقلیم. سازمان مدیریت و برنامهریزی استان کرمان، کرمان، 235 صفحه.
پورمیرزایی، ا.، جم‌زاد، ز.، جلیلی، ع. و غنچه‌پور، م.، 1400. جایگاه حفاظتی دو گونه انحصاری از جنس نعنای گربه. طبیعت ایران، 6(2): 137-131.
جم‌زاد، ز. و معین، ف.، 1396. جایگاه حفاظتی گونه‌ای نادر از جنس سلوی به نام Salvia aristata. طبیعت ایران، 2(3): 95-92.
جم‌زاد، ز.، 1391. فلور ایران، شماره 76: تیره نعنا. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 1065 صفحه.
سلطانی‌پور، م.ا.، جم‌زاد ، ز.، جلیلی، ع. و محمودی، م.، 1399. جایگاه حفاظتی گونه‌های انحصاری مورخوشZhumeria majdae در ایران. طبیعت ایران، 5(1): 91-96.
فیضی، م.، برهانی، م. و جم‌زاد، ز.، 1398. جایگاه حفاظتی Scutellaria xylorrhizaدر ایران. طبیعت ایران، 4(2): 112-107.
مهرنیا ، م.، جم‌زاد ، ز. و جلیلی، ع.، 1399 .جایگاه حفاظتیSalvia sclareopsis. طبیعت ایران، 5(6): 119-125.
محبی، ج.، جم‌زاد، ز. و بخشی‌خانیکی ، غ.، 1395. جایگاه حفاظتی شش گونه انحصاری مرزه در ایران، طبیعت ایران، 1(1): 74-79.
میرحسینی ، ع.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری ارونه یزد‌ی Hymenocrater yazdianus از تیره نعنا در ایران. طبیعت ایران، 4(3): 108-103. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 356 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 352 |
||