| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,829 |
| تعداد مقالات | 32,098 |
| تعداد مشاهده مقاله | 40,864,080 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,113,700 |
جایگاه حفاظتی گونه انحصاری پونه‌سای ماکویی Nepeta makuensis Jamzad & Mozaffarian | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 16، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 32، فروردین و اردیبهشت 1401، صفحه 131-136 اصل مقاله (668.07 K) | ||
| نوع مقاله: معرفی گونه‌های گیاهی نادر و در معرض انقراض ایران | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2022.357632.1442 | ||
| نویسندگان | ||
| مهناز حیدری ریکان* 1؛ رحمان رحیم دخت2؛ شهریار ییلاقی2؛ زیبا جم زاد3؛ عادل جلیلی3 | ||
| 1مربی پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران. | ||
| 2پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران. | ||
| 3استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| گونه پونه‌سای ماکویی Nepeta makuensis Jamzad & Mozaffarian از تیره نعنا، گونه نادر و انحصاری استان آذربایجان غربی است که در مناطق کوهستانی با شیب به‌نسبت تند در منطقه ماکو، شوط و اطراف سد بارون در محدوده ارتفاعی 1575 تا 1770 متر می‌روید. جمعیت‌های این گونه مطابق با شیوه‌نامه اتحادیه حفاظت از طبیعت، مطالعه و بررسی شد. سطح تحت اشغال گونه (AOO)، 75/0 کیلومترمربع و میزان حضور در محدوده انتشار (EOO) سه جمعیت آن با استفاده از نرم‌افزار ژئوکت، حدود 15 کیلومترمربع محاسبه شد. تعداد پایه‌های آن در‌مجموع، حدود 100 فرد بوده است که همگی بالغ و کم‌و‌بیش شاداب بودند. کیفیت رویشگاه به‌دلیل سد‌سازی و جاده‌سازی، بحرانی و روند تخریب رویشگاه زیاد است. براساس معیارهای اتحادیه حفاظت از طبیعت (IUCN)، این گونه «در بحران انقراض» (Criticaly Endangered/CR) قرار گرفت. با توجه به مشخصات رویشگاهی، بررسی فاکتورهای اکولوژیکی، حفاظت و تکثیر این گونه در باغ‌های گیاه‌شناسی ضروری است. البته، حفاظت از این گونه در رویشگاه اصلی نیز، باید در اولویت قرار گیرد، همچنین، لازم است رویشگاه آن، توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور به‌عنوان رویشگاه حفاظت‌شده اعلام شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جایگاه حفاظتی؛ انحصاری؛ پونه‌سای ماکویی؛ آذربایجان غربی؛ Nepeta makuensis | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The conservation status of Nepeta makuensis Jamzad & Mozaffarian | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahnaz Heidari Rikan1؛ Rahman Rahimdokht2؛ Shariyar Yeilaghi2؛ Ziba Jamzad3؛ Adel Jalili3 | ||
| 1Senior Research Expert, Research Division of Natural Resources, West Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research And Education Center, AREEO, Urmia, Iran | ||
| 2Research Expert, Research Division of Natural Resources, West Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research And Education Center, AREEO, Urmia, Iran | ||
| 3Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Nepeta makuensis Jamzad & Mozaffarian is an endemic species from the mint family in West Azarbaijan, Iran, distributed in mountainous areas with a relatively steep slope of Maku, Shut, around Barun dam in the altitude range of 1575 to 1770 m.a.s.l. Three populations of the species were studied based on IUCN Red List categories, and the extent of occurrence was calculated using GeoCAT software. Nepeta makuensis occupied an area of 0.75 km2, and the extent of occurrence was 15 km2. The total number of individuals was about 100, and all of them were mature and had a moderate freshness. The habitat quality was critical due to the construction of a dam, and the process of habitat destruction was high. According to the categories and criteria of the Union for Conservation of Nature, this species was classified in Critically Endangered (CR) category. Due to the habitat characteristics, the study of environmental factors is necessary for the conservation and reproduction of this species in botanical gardens. Furthermore, the in-situ conservation should be a priority, and necessary actions should be taken by the Forests, Rangelands, and Watershed Management Organization to declare a protected habitat for this species. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Conservation status, endemic, West Azarbaijan, Nepeta makuensis | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، ا.، جوانشیر، ک.، احمدی، ح. و مظفریان، و.، 1382. بررسی پوشش گیاهی در رابطه با واحدهای ژئومرفولوژی در منطقه بارون (آذربایجان غربی). تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 10(2): 192-169.
جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستم‌های ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.
جم‌زاد، ز. و معین، ف.، 1396. جایگاه حفاظتی گونه نادر از جنس سلوی. طبیعت ایران، 2(3): 95-92.
جم‌زاد، ز.، 1391. فلور ایران، شماره 76: تیره نعنا (Lamiaceae). مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، صفحات 607-608.
حاتمی، ا.، صادقیان، س.، جعفری، ع.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1396. جایگاه حفاظتی سلوی اقلیدی. طبیعت ایران، 2(5): 103-98.
حیدری‌ریکان، م.، لارتی، م.، شانکی، پ. و قاسم‌پور، ص.، 1395. شناسایی نمونه‌های هرباریومی موجود در هرباریوم‌های استانی (آذربایجان غربی). گزارش نهایی طرح پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 150 صفحه.
حیدری‌ریکان، م.، لارتی، م.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1400. تعیین جایگاه حفاظتی زیر گونه انحصاریPhlomis herba-venti subsp. urmiensis Jamzad. طبیعت ایران، 6(3): 164-159.
محبی، ج.، جم‌زاد، ز. و بخشی خانیکی، غ.، 1395. جایگاه حفاظتی شش گونه انحصاری مرزه در ایران. طبیعت ایران، 1(1): 74-79.
میرحسینی، ع.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1398. جایگاه حفاظتی گونه انحصاری ارونه یزدی در ایران. طبیعت ایران، 4(3): 108-103.
مهرنیا، م.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399الف. جایگاه حفاظتی Phlomis lurestanica. طبیعت ایران، 5(5): 141-135.
مهرنیا، م.، جم‌زاد، ز. و جلیلی، ع.، 1399ب. جایگاه حفاظتی Salvia sclareopsis. طبیعت ایران، 5(6): 125-119. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 230 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 247 |
||