| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,016 |
| تعداد مقالات | 33,722 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,959,721 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 45,875,091 |
کاهش مصرف کلروپروفام در انبار سیب‌زمینی با استفاده از روش تقسیط دو مرحله‌ای | ||
| ترویجی علوم کاربردی سیب زمینی | ||
| مقاله 4، دوره 4، سال چهارم شماره 2 - شماره پیاپی 8، اسفند 1400، صفحه 17-22 اصل مقاله (1.28 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی - ترویجی | ||
| نویسنده | ||
| فرزاد گودرزی* | ||
| استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| سیب زمینی در ایران یک محصول زراعی مهم و اقتصادی به شمار می‌رود که ذخیره سازی بلند مدت آن برای تنظیم بازار تا برداشت دوره بعد ضروری است. تقریباً 30 درصد محصول تولیدی کشور طی دوره نگهداری بلند مدت از بین می‌رود که جوانه زدن از دلایل آن است. کلروپروفام یک ماده شیمیایی کلره موثر در کاهش یا کنترل جوانه‌زنی سیب زمینی است که کاربرد آن رو به گسترش است. مصرف آن می‌بایست به شکلی صورت گیرد تا علاوه بر اثر بخشی مورد نظر، میزان باقیمانده آن در محصول هنگام مصرف در سطح مجاز کمتر از mg10 بر کیلوگرم سیب‌زمینی قرار گیرد. از سوی دیگر زمان و دوز مصرف نامناسب کلروپروفام می‌تواند ناهنجاری‌های فیزیولوژیکی را در غده ایجاد کند. اصلاح الگوی مصرف کلروپروفام امکان کاهش 10 تا 14 درصدی مصرف کل کلروپروفام را امکان پذیر می‌کند. به این ترتیب که مصرف کلروپروفام، به شکل تقسیط دو مرحله‌ای (70 درصد در مرحله اول و 30 درصد در مرحله دوم)، کاهش مصرف کلروپروفام تا 85 درصد مقدار پایه (1 گرم کلروپروفام خالص به ازای هر کیلوگرم غده به جای 2/1 گرم) را بدون افزایش جوانه‌زنی غده‌ها ممکن می‌کند. سنجش مقدار باقیمانده کلروپروفام در فواصل یک ماهه پس از برداشت نشان می‌دهد که 42 روز پس از مرحله دوم کاربرد کلروپروفام، باقیمانده آن در بافت سیب‌زمینی به کمتر از آستانه مجاز آن ( mg/kg 10 ) کاهش یافته است. | ||
تازه های تحقیق | ||
به جای افزایش مصرف کلروپروفام در انبارهای سیب‌زمینی خوراکی به‌صورت یک مرحله‌ای، راه حل جایگزین آن است که کم‌ترین مقدار مؤثر کلروپروفام به‌صورت تقسیط دو مرحله‌ای به‌کار گرفته شود. پس از انتشار کلروپروفام در انبار، هوای درون انبار به کمک یک سامانه تهویه فراگیر و با سرعت پائین، برای مدتی در لابه لای توده محصول گردش داده شود. اجرای این عملیات باعث بهبود یکنواختی توزیع کلروپروفام در سراسر انبار می‌شود (1). به این ترتیب کاهش مصرف کلروپروفام تا 85 درصد مقدار معمول (معادل یک کیلوگرم کلروپروفام خالص به ازای هر تن سیب‌زمینی به جای 1/2 کیلوگرم) و به‌کارگیری آن به شکل تقسیط دو مرحله‌ای (شامل: 750 گرم در مرحله اول و 250 گرم در مرحله دوم به ازای هر تن سیب‌زمینی انبارشده) امکان‌پذیر خواهد بود (شکل‌های 3 و 4) بدون آنکه از قدرت کنترل جوانه‌زنی کلروپروفام کاسته شود (1 و3). اجرای صحیح و گام به گام کاربرد کلروپروفام به شکل دو مرحله‌ای شامل مراحل زیر است (1، 2 و 4):
| ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الگوی مصرف؛ انبارداری؛ جوانه زنی؛ سیب‌زمینی؛ کلروپروفام | ||
| اصل مقاله | ||
|
جوانه‌زنی در کنار فسادهای میکروبی یکی از علل مهم ضایعات سیب‌زمینی در دوره انبارداری است که کاهش بازارپسندی، کاهش وزن شدید و افت کیفیت غده‌های انبارشده را در پی دارد (1). با احتساب حدود پنج میلیون تن تولید سالانه سیب‌زمینی، میزان وزنی ضایعات این محصول به حدود یک میلیون تن و ارزش ریالی محصول تلف‌شده مطابق قیمت‌های سال 1400 به 50 هزار میلیارد ریال بالغ خواهد شد. براساس سند برنامه پنج‌ساله ششم توسعه کشور، در پایان این برنامه باید میزان ضایعات محصول سیب‌زمینی کشور از حدود 22 درصد فعلی به حدود 10 درصد کاهش یابد. کنترل مؤثر جوانه‌زنی غده‌های سیب‌زمینی در مرحله پس از برداشت، می‌تواند تلفات این محصول را بین 12 تا 14 درصد کاهش دهد (1). بیش از 50 سال است که از معرفی کلروپروفام (شکل 1) به‌عنوان یک ماده شیمیایی مؤثر، مجاز و ارزان در کنترل جوانه‌زنی سیب‌زمینی خوراکی سپری شده است (7). در اروپا و امریکا بیش از نیمی از سیب‌زمینی تولیدی با این روش نگهداری می‌شود (2). البته کاربرد کلروپروفام می‌بایست در زمان مناسب و با کم‌ترین مقدار صورت گیرد تا در هنگام مصرف، میزان باقیمانده آن در سیب‌زمینی در سطح مجاز قرار داشته باشد. اتحادیه اروپا و سازمان غذا و داروی امریکا آستانه مجاز باقیمانده کلروپروفام در سیب‌زمینی را به‌ترتیب 10 و 18 میلی‌گرم بر کیلوگرم در وزن تر غده تعیین کرده‌اند (4 و 5). بیش‌ترین مقدار مجاز برای جذب روزانه کلروپروفام در انسان از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا 06/0 و سازمان غذا و داروی اتحادیه اروپا برابر 05/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم اعلام شده است (5). زمان و دوز مصرف نامناسب کلروپروفام می‌تواند ناهنجاری‌هایی مانند: سیاه شدن بافت و تولید جوانه‌های داخلی (شکل 2) را در غده ایجاد کند (8). کاربرد کلروپروفام در انبارهای سیب‌زمینی خوراکی که در آن‌ها سامانه‌های تهویه مناسب تعبیه نشده باشد، باعث پراکندگی غیریکنواخت گاز در لابه لای توده سیب‌زمینی و در نتیجه کاهش شدید اثربخشی کلروپروفام خواهد شد. حاصل چنین وضعیتی آن خواهد بود که نقاطی از محموله انبارشده که مقادیر گاز کمتر از حد لازم برای کنترل جوانه‌زنی را دریافت کرده‌اند، دچار جوانه‌زنی زودهنگام می‌شوند (6). برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، انبارداران به استفاده از مقادیر اضافی کلروپروفام روی می‌آورند. این مسئله علاوه بر افزایش هزینه، مشکل بالا رفتن غیر مجاز مقدار باقیمانده کلروپروفام در غده سیب‌زمینی را ایجاد می‌کند، بدون آنکه تأثیری در حل مشکل جوانه‌زنی سیب‌زمینی داشته باشد (1). | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 318 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 181 |
||