هوشیدری, فرحناز, طبائی عقدائی, سیدرضا, سفیدکن, فاطمه, یوسفی, بایزید. (1400). بررسی تنوع در عملکرد و اجزا عملکرد و سازگاری گونه های مختلف مرزه (.Satureja spp) کشت شده در استان کردستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, (), -. doi: 10.22092/ijmapr.2022.352132.2878
فرحناز هوشیدری; سیدرضا طبائی عقدائی; فاطمه سفیدکن; بایزید یوسفی. "بررسی تنوع در عملکرد و اجزا عملکرد و سازگاری گونه های مختلف مرزه (.Satureja spp) کشت شده در استان کردستان". سامانه مدیریت نشریات علمی, , , 1400, -. doi: 10.22092/ijmapr.2022.352132.2878
هوشیدری, فرحناز, طبائی عقدائی, سیدرضا, سفیدکن, فاطمه, یوسفی, بایزید. (1400). 'بررسی تنوع در عملکرد و اجزا عملکرد و سازگاری گونه های مختلف مرزه (.Satureja spp) کشت شده در استان کردستان', سامانه مدیریت نشریات علمی, (), pp. -. doi: 10.22092/ijmapr.2022.352132.2878
هوشیدری, فرحناز, طبائی عقدائی, سیدرضا, سفیدکن, فاطمه, یوسفی, بایزید. بررسی تنوع در عملکرد و اجزا عملکرد و سازگاری گونه های مختلف مرزه (.Satureja spp) کشت شده در استان کردستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; (): -. doi: 10.22092/ijmapr.2022.352132.2878
بررسی تنوع در عملکرد و اجزا عملکرد و سازگاری گونه های مختلف مرزه (.Satureja spp) کشت شده در استان کردستان
1مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کردستان،سنندج،ایران
2اصلاح نباتات (زنتیک)-موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع / بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات
3سردبیر
4مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران
چکیده
چکیده: مرزه از تیره Lamiaceae و جنس Satureja میباشد.از میان 16 گونه مرزه موجود در ایران تعداد 9 گونه اندمیک ایران است. در این تحقیق سازگاری ژنوتیپهای مختلف مرزه (Satureja spp.) به شرایط آب وهوایی استان کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 37 اکسشن متعلق به 10 گونه مرزه در آزمایشی با طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی گریزه سنندج طی سالهای 92-1388 مورد مطالعه قرار گرفت. گونههای مرزه شامل S.sahendica Bornm،S.avromanicaMaroofi، S. bachtiarica Bunge، S.spicigera(C.Koch)Boiss، S. mutica Fisch، S. macrantha C.A.Mey، S.atropatana Bunge ، S. rechingeri Jamzad،S. khuzistanica Jamzad، S.isophylla Rech. بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین گونهها و اکسشن درون گونههای مورد بررسی از لحاظ صفات بازده اسانس ، عملکرد اسانس در هکتار (بر اساس وزن خشک گل وبرگ در هکتار)، ترکیبات فنلی اسانس(%)، عملکرد وزنتر بوته در هکتار و عملکرد وزن خشک بوته در هکتار ، عملکرد وزن خشک گل وبرگ در هکتار ، سطح تاج پوشش ، میانگین ارتفاع شاخهها و درصد استقرار اختلاف معنیداری بین گونهها واکسشن درون گونهها در سطح (1%≤p) وجود داشت . همچنین اثر سال در میزان بازده اسانس معنی دار بود. مقایسه میانگین گونههای مرزه نشان داد که از نظر میانگین عملکرد اسانس در هکتار گونههایS.spicigera ،S.mutica ،S.rechingeri، S.macrantha،S.khuzestanica، S.sahendica،S.bachtiaricaبه ترتیب با 20/45 ،44/38 ،00/19 ،40/12، 07/12 ،45/9 ،26/9 کیلو گرم در هکتار بیشترین وگونههایS.avromanica، S.isophylla، S.atropatanaبه ترتیب با 74/0، 64/1، 48/2 کیلو گرم در هکتار کمترین عملکرد را داشتند.گونههای S.khuzestanica ،S.rechingeri،S.avromanica، S. mutica ، S.spicigera ، S.bachtiarica به ترتیب با90/91، 26/90، 45/58 ،03/53 ، 35/51 ، 49/50 درصد ترکیبات فنلی اسانس بیشترین وگونههای S.isophylla ، S. macrantha ، S.sahendica ، S.atropatana به ترتیب با15/29، 55/36، 85/36 ،60/37 درصد کمترین ترکیبات فنلی اسانس را داشتند.
Investigation of diversity in yield and yield components and adaptability of different species of savory (Satureja spp.)Cultivated in Kurdistan province
1Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Sanandaj, Iran.
2-
3Chief Editor
4Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Sanandaj, Iran
چکیده [English]
Abstract: Savory belongs to the family Lamiaceae and genus Satureja. Among the 16 species of savory in Iran, 9 are endemic to Iran. In this study, we evaluated the adaptation of different savory accessions (Satureja spp.) in the climatic condition of Kurdistan province. For this purpose, we studied 37 accessions belonging to 10 species of Satureja in an experiment with a randomized complete block design in three replications at the Grize Station in Sanandaj during 2009-2013. Savory species include S.sahendica Bornm, S. avromanica Maroofi, S. bachtiarica Bunge, S. spicigera (C. Koch) Boiss, S. mutica Fisch, S. macrantha CAMey, S. atropatana Bunge, S. rechingeriJamzad ,S. khuzistanica Jamzad, S.isophylla Rech. First, we collected the seeds of 37 populations from the Satureja spp. from different regions of Iran as a part of a large project executed by experts in the Iranian Research Institute of Forests and Rangelands. Then we planted the seeds using transplanting trays and finally at the stage of 8-10 leaves, the healthy plants were selected to be cultivated in special pots. Based on the results of variance analysis there was a significant difference between species and accessions at the level of (p≤0.01) in terms of essential oil yield percentage, essential oil yield per hectare (based on the dry weight of flower and leaf per hectare), total phenolic compounds of essential oil, plant’s fresh weight yield per hectare and plant’s dry weight yield per hectare, dry weight of leaf and flower yield per hectare, canopy area, the mean of the branch’s height and establishment percentage. Also, the effect of year on essential oil yield was significant.