سید جلالی, سید علیرضا, آزادی, ابوالفضل, نویدی, میرناصر, اسکندری, مهناز, چراتی, علی, محمود سلطانی, شهرام, زین الدینی, علی, دلسوز خاکی, بهاره. (1400). بررسی تأثیر عوامل خاکی بر رشد برنج در استان های گیلان، مازندران و خوزستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 35(4), 339-351. doi: 10.22092/ijsr.2021.356066.634
سید علیرضا سید جلالی; ابوالفضل آزادی; میرناصر نویدی; مهناز اسکندری; علی چراتی; شهرام محمود سلطانی; علی زین الدینی; بهاره دلسوز خاکی. "بررسی تأثیر عوامل خاکی بر رشد برنج در استان های گیلان، مازندران و خوزستان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 35, 4, 1400, 339-351. doi: 10.22092/ijsr.2021.356066.634
سید جلالی, سید علیرضا, آزادی, ابوالفضل, نویدی, میرناصر, اسکندری, مهناز, چراتی, علی, محمود سلطانی, شهرام, زین الدینی, علی, دلسوز خاکی, بهاره. (1400). 'بررسی تأثیر عوامل خاکی بر رشد برنج در استان های گیلان، مازندران و خوزستان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 35(4), pp. 339-351. doi: 10.22092/ijsr.2021.356066.634
سید جلالی, سید علیرضا, آزادی, ابوالفضل, نویدی, میرناصر, اسکندری, مهناز, چراتی, علی, محمود سلطانی, شهرام, زین الدینی, علی, دلسوز خاکی, بهاره. بررسی تأثیر عوامل خاکی بر رشد برنج در استان های گیلان، مازندران و خوزستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 35(4): 339-351. doi: 10.22092/ijsr.2021.356066.634
بررسی تأثیر عوامل خاکی بر رشد برنج در استان های گیلان، مازندران و خوزستان
1استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
3استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران
4استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات برنج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
5محقق، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
تأمین مقدار مورد نیاز برنج در کشور بهعنوان یک محصول راهبردی، دارای اهمیت بسیاری است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر ویژگیهای خاک بر عملکرد برنج و درجهبندی آنها برای ارائه جدول نیازهای رویشی این گیاه در مطالعات ارزیابی تناسب اراضی بود. بدین منظور، 99 مزرعه برنج در استانهای مازندران، گیلان و خوزستان، انتخاب شد. یک خاکرخ در هر مزرعه، مطالعه و پرسش‌نامه کاربری اراضی تکمیل گردید. پس از انجام تجزیههای فیزیکی و شیمیایی لازم، رگرسیون چندمتغیره به روش همزمان میان عملکرد و ویژگیهای مختلف خاک ، بررسی شد. سپس به منظور تهیه جدول نیازهای رویشی برنج، روابط رگرسیون ساده بین ویژگیهای مؤثر خاک و عملکرد، بررسی و برای کلاسهای مختلف تناسب اراضی، درجهبندی شد. راستی آزمایی جدول پیشنهادی با استفاده از داده‌های 18 مزرعه برنج (حدود 18% از دادهها) انجام شد. نتایج نشان داد که دامنه تغییرات عملکرد، آهک، شن، رس و سیلت در مزارع انتخابی زیاد است، لیکن درصد سدیم قابل تبادل و مقدار شوری خاک، در دامنه‌ی پراکنش محدودتری قرار داشتند. در رگرسیون چند متغیره نیز به ترتیب متغیرهای شوری، درصد سدیم قابل تبادل، آهک، واکنش خاک، درصد رس و شن در رابطه کارایی داشتند. ضریب تبیین رابطه پیشنهادی، حدود 38/0 بدست آمد. همچنین مقدار ضریب تبیین بین عملکرد و شاخص خاک برای داده‌های راستیآزمایی، حدود 71/0 بود که نشاندهنده قابل اعتماد بودن جدول پیشنهاد شده در این پژوهش است.
Effect of Soil Factors on Rice Growth in Guilan, Mazandaran, and Khuzestan Provinces, Iran
نویسندگان [English]
Seyed Alireza Seyed Jalali1؛ abolfazl azadi2؛ Mirnaser Navidi1؛ mahnaz Eskandari1؛ ali charti3؛ Shahram Mahmoud Soltani4؛ ali zeinadini1؛ Bahareh Delsouz Khaki5
1Assistant Professor., Soil and Water Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
2Assistant Professor., Soil and Water Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahwaz, Iran
3Assistant Professor, Soil and Water Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sari, Iran
4Assistant Professor., Rice Research Institute of Iran, AREEO, Rasht, Iran
5Researcher, Soil and Water Research Institute, AREEO, Karaj, Iran
چکیده [English]
Meeting the demand for rice in the country as a strategic product is of special importance. The objective of this study was to investigate the effect of soil properties on rice yield and their rating to prepare a table of soil and landscape requirements of this crop for use in land suitability assessment studies. For this purpose, 99 rice fields in Mazandaran, Guilan, and Khuzestan provinces were selected. In each farm, a soil profile was studied and a land use questionnaire was completed. After the necessary physical and chemical analyses, a simultaneous multivariate regression between yield and different soil properties was investigated. Then, in order to prepare a table of soil and landscape requirements for rice, simple regression relationships between effective soil characteristics and yield were investigated and rated for different land suitability classes. Verification of the proposed table was performed using data from 18 rice fields (about 18% of the whole data). The results showed that the range of yield, lime, sand, clay and silt in selected fields was extensive, but the percentage of exchangeable sodium and soil salinity were in a more limited range. In multivariate regression, the variables of salinity, ESP, lime, soil reaction, percentage of clay and sand, respectively, were efficient. The coefficient of determination of the proposed equation was about 0.38. Also, the value of the coefficient of determination between yield and soil index for verification data was about 0.71, which indicates the reliability of the proposed table in this study.
زینالدینی، ع.، تومانیان، ن.، نویدی، م.ن.، فرجنیا، ا. و ع.ر.، سیدجلالی. 1398. نیازهای رویشی گیاهان مهم باغبانی کشور. موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران.
زینالدینی، ع.، سیدجلالی، ع.ر.، نویدی، م.ن.، اسکندری، م.، سیدمحمدی، ج.، دیالمی، ح.، مقیمی، ا.، پوزش شیرازی، م. (1399). تدوین جدول نیازهای رویشی خاک و زمین نما برای خرما به منظور استفاده در ارزیابی تناسب اراضی، پژوهشهای حفاظت آب و خاک، 27(5): 89-107.
زینالدینی، ع.، نویدی، م.ن.، اسدی کنگرشاهی، ع.، اسکندری، م.، سیدجلالی، س.ع.، سلمان پور، آ.، سیدمحمدی، ج.، قاسمی، م.، غفاری نژاد، س.ع.، زارعیان، غ. 1400. تأثیر ویژگیهای خاک بر عملکرد و تهیه جدول نیازهای رویشی پرتقال در مناطق انتخابی کشور ایران. آب و خاک، 35(3): 395-407.
زینالدینی، ع.، نویدی، م.ن.، سیدمحمدی، ج.، جعفری، م.، سلمان پور، آ.، اسکندری، م.، مقیمی، ا.، فاتحی، ش. 1400. بررسی تاثیر ویژگیهای زمین بر عملکرد و درجهبندی نیازهای رویشی انجیر در مناطق مهم زیرکشت. علوم و فنون باغبانی ایران (پذیرش).
زینالدینی، ع.، نویدی، م.ن.، اسکندری، م.، سیدمحمدی، ج.، تومانیان، ن.، حسینیفرد، س.ج.، فرجنیا، ا.، قاسمزاده گنجهای، م. 1399. تعیین نیازهای رویشی خاک و زمیننما برای پسته به منظور استفاده در ارزیابی تناسب اراضی. علوم و فناوری پسته، 5(9): 88-70.
زینالدینی، ع.، نویدی، م.ن.، اسکندری، م.، سیدجلالی، س.ع.، سیدمحمدی، ج.، مقیمی، ا.، قاسمزاده گنجهای، م.، مقری فریز، ع.ر.، پهلوانراد، م.ر. 1400. بررسی تناسب اراضی و تدوین جدول نیازهای رویشی خاک و زمیننما برای زعفران. زراعت و فنآوری زعفران (پذیرش). DOI:10.22048/JAST.2021.286314.1426
سیدجلالی، س.ع.، زارعیان، ع.، زینالدینی میمند، ع.، سعادتمند، غ.، و ج.، بنی نعمه. 1386a. تعیین تناسب اراضی و تخمین پتانسیل تولید گندم در خاک‌های آهکی استانهای خوزستان، فارس، اصفهان و کرمان، نشریه فنی شماره 1341، موسسه تحقیقات خاک و آب.
سیدجلالی، س.ع.، زارعیان، ع.، زینالدینی، ع.، و غ.، سعادتمند. 1386b. تعیین تناسب اراضی و تخمین پتانسیل تولید گندم در خاک‌های گچی استانهای خوزستان، فارس، اصفهان و کرمان، نشریه فنی شماره 1345، موسسه تحقیقات خاک و آب.
سیدجلالی، ع.ر.، اسکندری، م.، روشنی، ق.ع.، نویدی، م.ن.، زارعیان، غ.ر.، زینالدینی، ع.، و م.، قاسمزاده گنجهای. 1400. تعیین نیازهای رویشی خاک و زمیننما برای پنبه به منظور استفاده در ارزیابی تناسب سرزمین. پژوهشهای پنبه ایران، 9(1): 69-88.
سیدجلالی، ع.ر.، دهقان، ر.، آزادی، ا.، زینالدینی میمند ، ع.، نویدی، م.ن. و ز. محمد اسماعیل . 1399. بررسی تأثیر عوامل خاکی بر رشد نیشکر در اراضی تحت کشت نیشکر در استانهای خوزستان و مازندران. فصلنامه پژوهشهای خاک، 34(3): 343-357.
سیدجلالی، ع.ر.، زینالدینی، ع.، نویدی، م.ن.، و ز.، محمد اسماعیل. 1398. نیازهای رویشی گیاهان زراعی. موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج، ایران.
شکوری کتیگری، م.، محمود سلطانی، ش.، کربلایی آقا ملکی، م.ت.، و ف. کشتکار. 1398. ارزیابی رابطه عملکرد با شاخصی ازکیفیت خاک در اراضی شالیزاری. پژوهش های خاک، 33(2): 197-212.
گیوی، ج. 1376. ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای نباتات زراعی و باغی. نشریه شماره 1015. مؤسسه تحقیقات خاک و آب. تهران. 100ص.
محمود سلطانی، ش.، کاووسی، م.، شکری واحد، ح.، رضویپور، ت.، بابازاده، ش.، شکوری کتیگری، م. و م. محمدیان. 1400. ارزیابی حاصلخیزی خاک و توصیههای کودی برنج. موسسه تحقیقات برنج کشور. (در دست انتشار). 160 صفحه.
ناصرزاده، م.، علیجانی، ب.، و م.، پایداری. 1399. تأثیر تغییر اقلیم بر وضعیت عملکرد برنج در شهرستان رشت. علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 24(2): 41-54.
نویدی، م.ن. 1398. طراحی و تهیه نرم افزار ارزیابی تناسب اراضی برای گیاهان زراعی و باغی کشور. موسسه تحقیقات خاک و آب.
Dasgupta, S., Hossain, M.M. Huq, M.and D. Wheeler. 2014. Climate change, soil salinity, and the economics of high-yield rice production in coastal Bangladesh. The World Bank.
1976. A Framework for Land Evaluation. FAO Soils Bulletin No. 32. Rome.
Grattan, S.R., Zeng, L. Shannon, M.C. and S.R. Roberts. 2002. Rice is more sensitive to salinity than previously thought. California Agric., 56:189-195.
Hamoud, Y.A., Guo, X., Wang, Z., Chen, S., and G. Rasoul. 2018. Effects of irrigation water regime, soil clay content and their combination on growth, yield, and water use efficiency of rice grown in South China. International Journal of Agricultural and Biological Engineering, 11(4): 144-155.
Hoque, M.M., Jun, Z., and W., Guoying. 2015. Evaluation of salinity tolerance in maize (Zea mays L.) genotypes at seedling stage J. Bio. Sci. Biotechnol, 4(1): 39-49.
Kikuta, M., Yamamoto, Y., Pasolon, Y. B., Rembon, F. S., Miyazaki, A., and D. Makihara. 2016. How growth and yield of upland rice vary with topographic conditions: a case of Slash-and-burn rice farming in South Konawe Regency, southeast Sulawesi Province, Indonesia. Tropical Agriculture and Development, 60(3): 162-171.
Lou, W.P., Wu, L.H., Chen, H.Y., and Z.W., Ji. 2012. Assessment of rice yield loss due to torrential rain: A case study of Yuhang Country, Zhejiang Province, China. Natural Hazards, 60: 311–320.
Mantri, N., Patade, V., Penna, S., Ford, R., and E., Pang. 2012. Abiotic stress responses in plants: Present and future. In: Ahmad P, Prasad M.N.V. Abiotic Stress Responses in Plants: Metabolism, Productivity and Sustainability. New York: Springer: 1–19.
Pansu, M. and J., Gautheyrou. 2006. Handbook of Soil Analysis, Mineralogical, Organic and Inorganic Methods.Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 993pp.
Shrivastava, P., and R. Kumar. 2015. Soil salinity: a serious environmental issue and plant growth promoting bacteria as one of the tools for its alleviation. Saudi J. Boil. Sci, 22(2): 123-131.
Sys, C., Vanrast, E. and J., Debavey. 1991. Land evaluation, Parts I and II, general administration for development cooperation agricultural. Brussels, Belgium.
2012. Field Book for Describing and Sampling Soils. Version 3, Natural Resources Conservation Service, National Soil Survey Center, Lincoln, NE.
