اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات284
تعداد نشریات سازمان82
تعداد شماره‌ها3,081
تعداد مقالات34,377
تعداد مشاهده مقاله48,041,858
تعداد دریافت فایل اصل مقاله78,941,330
صوفی, مجید, بیات, رضا, پرتوی, افشین. (1401). روش‌های کنترل و مرمت آبکندها در استان‌های مختلف ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(1), 1-16. doi: 10.22092/ijwmse.2021.343122.1800
مجید صوفی; رضا بیات; افشین پرتوی. "روش‌های کنترل و مرمت آبکندها در استان‌های مختلف ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 14, 1, 1401, 1-16. doi: 10.22092/ijwmse.2021.343122.1800
صوفی, مجید, بیات, رضا, پرتوی, افشین. (1401). 'روش‌های کنترل و مرمت آبکندها در استان‌های مختلف ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(1), pp. 1-16. doi: 10.22092/ijwmse.2021.343122.1800
صوفی, مجید, بیات, رضا, پرتوی, افشین. روش‌های کنترل و مرمت آبکندها در استان‌های مختلف ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 14(1): 1-16. doi: 10.22092/ijwmse.2021.343122.1800

روش‌های کنترل و مرمت آبکندها در استان‌های مختلف ایران

مهندسی و مدیریت آبخیز
مقاله 1، دوره 14، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 1-16    اصل مقاله (1.7 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijwmse.2021.343122.1800
نویسندگان
مجید صوفی* 1؛ رضا بیات2؛ افشین پرتوی3
1دانشیار، مرکز آموزش و تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
2استادیار پژوهشی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3مربی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
بخشی از طرح ملی طبقه‌بندی مورفوکلیماتیک آبکندهای ایران در پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری به مقدار تولید رسوب و اقدامات احیایی برای کاهش خسارت ناشی از گسترش آن‌ها پرداخته است. نتایج این پژوهش، نشان داد که آبکندهای ایران در دو طبقه آبکندهای کوچک (عمق کوچک‌تر از یک متر) و متوسط (عمق یک تا 10 متر) قرار دارند. به­‌طور متوسط، هر متر از آبکندهای ایران حدود 19 مترمکعب رسوب تولید کرده است. آبکندهای ایران عموماً در اراضی زراعی دیم و مراتع و در خاک‌های با بافت لوم، لوم شن و لوم رس پراکنش دارند. تخریب مراتع، تبدیل اراضی مرتعی به زراعی و باغ، ساخت راه‌ها و آبگذرهای جاده‌ای غیراصولی از مهمترین علل اصلی ایجاد و گسترش آبکندهای ایران هستند. پژوهش حاضر نشان داد که بالغ ‌بر 50 درصد از آبکندهای ایران فاقد اقدامات مدیریتی و احیائی بوده، به‌طوری‌ که در برخی از استان‌ها، 90 درصد آبکندها فاقد اقدامات و در برخی دیگر، 30 تا 50 درصد هیچ‌گونه اقدام حفاظتی دریافت نکرده‌اند. در بیشتر استان­‌ها از اقدامات سازه‌ای مانند سدهای اصلاحی خشکه­‌چین، سنگ و سیمانی و توری‌سنگی استفاده‌ شده که بیشتر با هدف کنترل رسوب بوده است. بیشتر اقدامات در آبکندهای کوچک و تعدادی نیز در آبکندهای متوسط صورت گرفته است. اقدامات مدیریتی برای پیش‌گیری از ایجاد آبکند مخصوصاً در اراضی دیم بسیار ناچیز بوده است و توجه جدی به طراحی و ساخت آبگذرهای جاده‌ای و راه‌های مناطق کوهستانی و پرشیب ضروری است. در ایران، از روش‌های گیاهی و بلانکت و سنگریزه کمتر استفاده ‌شده است. تخریب و رهاسازی آب‌انبارهای قدیمی نیز در ایجاد و گسترش آبکندها نقش داشته است.
کلیدواژه‌ها
ایجاد آبکند؛ بلانکت؛ کنترل رسوب؛ تخریب مراتع؛ سدهای اصلاحی
عنوان مقاله [English]
Methods of gully control and reclamation in different provinces of Iran
نویسندگان [English]
Majid Soufi1؛ Reza Bayat2؛ Afshin Partovi3
1Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran
2Assistant Professor, Soil conservation and watershed management research institute, Agricultural Research and Education Organization, Tehran, Iran
3Scientific Board, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, AREEO, Tehran, Iran
چکیده [English]
Some parts of “morpho-climatic classification of Iran's gullies” national project in Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, refer to the amount of produced sediments and reclamation measures for their management and the amount of damages resulting from their development. The results of this research indicate that Iran's gullies are categorized in two classes, small (<1 m) and medium gullies (1-10 m). One meter of gully has produced 19 m3 of sediment. Generally, they are distributed in rainfed lands and rangelands with loam, sandy loam and clay loam soil textures. The most important causes of gully formation and development are rangeland destruction, rangeland change to cropland and garden, and non-proper road and culvert construction. The present research showed that more than 50% of Iranian gullies had no management and reclamation measures, so that in 90% of some provinces and 30-50% in other areas, no management measures have been taken. More mechanical measures such as loose rock dams, rock and cement dams and gabions dams with the aim of sediment trapping are taken in Iran's provinces. Most measures are taken in small gullies, but just a few in medium ones. Management measures for prevention of gully formation are negligible in rainfed lands and serious attention is recommended to be paid to the design and construction of culverts and roads in mountainous and steep areas. Biological methods, blankets and rip-rap methods are used less in Iran. Demolition and abandoned old Ab-anbars had a role in have gully formation and development.
کلیدواژه‌ها [English]
Blanket, Check dams, Gully initiation, Range degradation, Sediment control
مراجع
  1. Avni, Y. 2005. Gully incision as a key factor in desertification in an arid environment, the Negev highlands, Israel. Catena, 63: 185-220.
  2. Bradford, J.M. and R.F. Piest. 1978. Erosion development of valley-bottom gullies in the upper mid weastern United States. In D.R. Coates and J.D. Vitek (eds), Thresholds in Geomorphology, Allen and Unwin, Shubbery, 75-101.
  3. Dabiri, S.S. 2012. Determination of success and/or failure of check dams, case study: Watersheds of Eghlid, Marvdasht and Mamasani cities. MS Thesis, Islamic Azad University, 157 pages (in Persian).
  4. 1965. Soil erosion by water-some measures for its control on cultivated lands. Paper no. 81, 299 pages.
  5. Govers, G. and J. Poesen. 1988. Assessment of the interrill and rill contributions to total soil loss from an upland field plot. Geomorphology, 1: 343-354.
  6. Heede, B.H. 1979. Deteriorated watersheds can be restored: a case study. Environmental Management, 3: 271-281.
  7. Hooshmand, A. 2012. A study of the impacts of gully erosion on desertification in the Baba-Arab Watershed. MS Thesis, Faculty of Natural Resources and Earth Science, University of Kashan,92 pages (in Persian).
  8. Hudson, N. 1995. Soil conservation. Iowa State Press, 391 pages.
  9. Kautz, H.M. and J.A. Aull. 1971. Engineering field manual for conservation practices. United States Department of Agriculture, Soil Conservation Service, Washington D.C. 20250. 1140 pages.
  10. Lenzi, M.A. 2002. Stream bed stabilization using boulder check-dams that mimic step-pool morphology features in northern Italy. Journal of Geomorphology, (45): 243-260.
  11. Lenzi, M.A. and F. Comiti. 2003. Local scouring and morphological adjustments in steep channels with checkdam sequences. Geomorphology, 55: 97-109.
  12. Liniger, H. and W. Critchley. 2007. Where the land is greener: case studies and analysis of soil and water conservation initiatives worldwide. WOCAT, FAO and CDE, 364 pages.
  13. Mehdipour, A. 2012. Investigation and evaluation of some of the mechanical measures of gully erosion in Baft region. Research Final Report, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, 72 pages (in Persian).
  14. Nyssen, J., J. Poesen, J. Moeyersons, J. Deckers, H. Mitiku and A. Lang. 2004. Human impact on the environment in the Ethiopian and Eritrean highlands-a state of the art. Earth Science Reviews, 64(3-4): 273-320.
  15. Poesen, J. 1993. Gully typology and gully control measures in the European loess belt. In: Wicherek, S. (Ed.), Farmland Erosion in Temperate Plains Environment and Hills. Elsevier, Amsterdam, 221-239.
  16. Poesen, J., J. Nachtorgale and G. Verstrac. 2003. Gully erosion and environmental change: importance and research needs. Catena, 50: 91-133.
  17. Soufi, M. 2015. Morphoclimatic classification of gullies in different climates of I.R. Iran (phase 2). Research Final Report, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute , 84 pages (in Persian).
  18. Soufi, M. 2016. Morphoclimatic classification of gullies in different climates of I.R. Iran (phase 3). Research Final Report, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute , 76 pages (in Persian).
  19. Soufi, M. 2017. Morphoclimatic classification of gullies in different climates of I.R. Iran (phase 1). Research Final Report, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute , 92 pages (in Persian).
  20. Soufi, M., R. Bayat and A.H. Charkhabi. 2020. Gully erosion in I.R. Iran: characteristics, processes, causes and land use, Chapter 23. In Gully Erosion Studies from India and Surrounding Regions, Advances in Science, Technology and Innovations, P.K. Shit et al.(eds.), Springer Nature Switzerland, AG, 2020.
  21. Tuan, C.H. 1988. Study on the gully control by used-tire structure in northern Taiwan. Proceeding of the Fifth International Symposium on Landslide, Rotterdam Netherland, 2: 1001-1006.
  22. Valentin, C., J. Poesen and Y. Li. 2005. Gully erosion: impacts, factors and control. Catena, 63: 132-153.
  23. Wasson, R.J., G. Caitcheon, A.S. Murray, M. McCulloch and J. Quade. 2002. Sourcing sediment using multiple tracers in the catchment of lake Argyle, Northwestern Australia. Environmental Management, 29(5): 634-646.
  24. Xiang-zhou, X., Z. Hong-wu and Z. Ouyang. 2004. Development of check-dam systems in gullies on the Loess Plateau, China. Environmental Science and Policy, 7: 79-86.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 539
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 481


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب