| تعداد نشریات | 283 |
| تعداد نشریات سازمان | 81 |
| تعداد شماره‌ها | 2,766 |
| تعداد مقالات | 31,497 |
| تعداد مشاهده مقاله | 39,698,952 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,254,045 |
کاربرد روش فرکتال در تعیین مقادیر پایه فلزات سمی به‌منظور محاسبه شاخص عامل آلودگی در رسوبات آبراهه‌ای منطقه الشتر | ||
| مهندسی و مدیریت آبخیز | ||
| مقاله 7، دوره 14، شماره 2، تیر 1401، صفحه 216-231 اصل مقاله (1.84 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijwmse.2021.353816.1887 | ||
| نویسندگان | ||
| کیانفر پیامنی1؛ عیسی سلگی* 2؛ کاظم رنگزن3؛ طاهر فرهادی‌نژاد4 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه ملایر | ||
| 2دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه ملایر | ||
| 3دانشیار دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 4استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان | ||
| چکیده | ||
| رسوبات می‌توانند نمایانه‌های حساسی برای پایش آلاینده‌ها در محیط‌های آبی باشند. بنابراین، شناخت ساز و کارهای انباشت و توزیع ژئوشیمیایی فلزات سنگین در سامانه‌های آبزی و فراهم‌سازی اطلاعات اولیه برای قضاوت ریسک‌های سلامت محیطی، بررسی فضایی غلظت فلزات در رسوبات و مقایسه آن‌ها با مقادیر پایه‌های غیر آلوده از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. یکی از روش‌های مرسوم ارزیابی آلودگی خاک و رسوب استفاده از شاخص عامل آلودگی (CF) است. محاسبه این شاخص نیازمند تعیین پس زمینه عناصر مورد بررسی است. برای این منظور، به‌طور معمول از روش‌های آماری مبتنی بر میانگین و انحراف معیار داده‌ها استفاده می‌شود. با توجه به چوله بودن توزیع بیشتر داده‌های ژئوشیمیایی، استفاده از این روش پارامتریک را با محدودیت مواجه می‌سازد، لذا، استفاده از روش‌های مقاوم به داده‌های پرت به‌عنوان رویکردی جایگزین می‌تواند مطرح شود. در یکی دو دهه اخیر، روش فرکتال نیز برای جداسازی جوامع در داده‌های مربوط به بسیاری از رشته‌های علوم زمینی به‌کار گرفته شده است. به‌منظور ارزیابی کاربرد این دو روش در شاخص CF، 771 نمونه رسوب آبراهه‌ای حاوی شش عنصر فلزی As، Cr، Cu، Ni، Pb و Zn در منطقه‌ای به وسعت برگه نقشه زمین‌شناسی یکصد هزارم الشتر (واقع در شمال شهر خرمآباد) برداشت شد. سپس، با هر دو روش (روش آماری مقاوم به داده‌های پرت و روش فرکتالی) پس‌زمینه عناصر تعیین و در نهایت، شاخص CF محاسبه شد. این شاخص مبتنی بر روش آماری به‌ترتیب برای عناصر آرسنیک، کرم، مس، نیکل، سرب و روی 7.5، 0.8، 5.1، 0.5، 4.7 و 9.2 درصد نمونه‌های مورد بررسی را در سطح متوسط ارزیابی کرده است. شاخص CF مبتنی بر روش فرکتال برای عناصر مذکور به‌ترتیب 39، 28.9، 88.6، 39.4، 45.7 و 73.4 درصد در سطح متوسط است و برای عناصر مس، سرب و روی سه، 0.1 و 4.3 درصد در سطح قابل ملاحظه ارزیابی کرده است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که استفاده از روش‌های آماری در تعیین پس‌زمینه عناصر با وجود انتخاب روش آماری متناسب با توزیع داده‌ها، حساسیت شاخص CF را کاهش داده، در جداسازی طبقات آلودگی، کارایی شاخص را پائین آورده است، در حالی‌که استفاده از روش فرکتال به علت در نظر گرفتن بعد فضایی (مساحت) در جداسازی جوامع مختلف پس‌زمینه از آنومالی تفکیک طبقات آلودگی به‌وسیله شاخص CF را قوت بخشیده، در نتیجه برآوردهای آلودگی منطقه‌ای را بهبود می‌بخشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پایش آلاینده‌ها؛ خرمآباد؛ ژئوشیمیایی؛ فلزات سنگین؛ محیط‌های آبی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Using fractal method in determining the background of toxic metals pollution in order to calculate the index of contamination factor in stream sediments of Aleshtar area | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Kianfar payamani1؛ Eisa Solgi2؛ Kazem Rangzan3؛ Taher Farhadinejad4 | ||
| 1PhD Student, Department of Environment Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University | ||
| 2Associate Professor, Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University, Malayer, Iran | ||
| 3Associate Professor, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran | ||
| 4Assistant Professor of Research, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Research and Education Center, AREEO, Khoramabad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Sediments can be sensitive indicators for monitoring contaminants in aquatic environments. Therefore, understanding the mechanisms of accumulation and geochemical distribution of heavy metals in aquatic systems and providing basic information for judging environmental health risks, spatial study of metal concentrations in sediments and their comparison with non-contaminated bases is of great importance. One of the common methods of soil pollution assessment is the use of pollution factor index (CF). The calculation of this index requires determining the background of the elements under study. For this purpose, statistical methods based on mean and standard deviation of data are commonly used. Due to the skuwness of the distribution of geochemical data, the use of this parametric method is limited, so the use of methods resistant to outlier data can be proposed as an alternative approach. In the last two decades, the fractal method has been used to separate communities in data related to many disciplines of earth sciences. In order to evaluate the two mentioned methods, 770 samples of waterway sediments containing six metal elements of As, Cr, Cu, Ni, Pb and Zn were collected in an area that is located in the north of Khorramabad. The background of the elements was determined by both methods (statistical method resistant to outlier data and fractal method) and finally the CF index was calculated. This index based on statistical methods assessed at the intermediate level for arsenic, chromium, copper, nickel, lead and zinc 7.5, 0.8, 5.5, 0.5, 4.7 and 9.2 percent, respectively. For the mentioned elements based on fractal method, the medium level of contamination were 39%, 28.9%, 88.6%, 39.4%, 45.7%, 73.4% of the total sample, respectively. In addition, with the second method, 3% (copper), 0.1% (lead) and 4.3% (zinc) of the number of samples have been evaluated at a considerable level. The results showed that the use of statistical methods in determining the background of the elements, despite the selection of a statistical method appropriate to the distribution of data, has reduced the sensitivity of the pollution index and reduced the efficiency of the index in the separation of pollution classes. While the use of fractal method due to considering the spatial dimension (area) in separating different background communities from anomalies leads to better efficiency of CF index and thus improves regional pollution estimates. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Aquatic environment, Heavy metals, Geochemical, Khorramabad, Monitoring contaminants | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 252 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 143 |
||