خدائی, علی, پهلوانی, عباس, قلیچیپور, زهرا, زندی, رحمان. (1401). ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان خداآفرین با استفاده از مدل اکولوژیکی دکتر مخدوم و سامانه اطلاعات جغرافیایی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(1), 40-54. doi: 10.22092/ijwmse.2021.351579.1834
علی خدائی; عباس پهلوانی; زهرا قلیچیپور; رحمان زندی. "ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان خداآفرین با استفاده از مدل اکولوژیکی دکتر مخدوم و سامانه اطلاعات جغرافیایی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 14, 1, 1401, 40-54. doi: 10.22092/ijwmse.2021.351579.1834
خدائی, علی, پهلوانی, عباس, قلیچیپور, زهرا, زندی, رحمان. (1401). 'ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان خداآفرین با استفاده از مدل اکولوژیکی دکتر مخدوم و سامانه اطلاعات جغرافیایی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(1), pp. 40-54. doi: 10.22092/ijwmse.2021.351579.1834
خدائی, علی, پهلوانی, عباس, قلیچیپور, زهرا, زندی, رحمان. ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان خداآفرین با استفاده از مدل اکولوژیکی دکتر مخدوم و سامانه اطلاعات جغرافیایی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 14(1): 40-54. doi: 10.22092/ijwmse.2021.351579.1834
ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان خداآفرین با استفاده از مدل اکولوژیکی دکتر مخدوم و سامانه اطلاعات جغرافیایی
1کارشناس ارشد محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری
2استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری
3استادیار، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزوار
چکیده
حفاظت و مدیریت هر کاربری در مناطق مختلف باید بر اساس شرایط اکولوژیکی صورت گیرد که تحقق این امر با انجام ارزیابی توان اکولوژیکی در هر منطقه میسر میشود. ارزیابی توان اکولوژیکی به معنی بررسی قدرت بالقوه سرزمین و تعیین نوع کاربرد طبیعی آن بهوسیله انسان است. هدف اصلی از انجام این پژوهش، شناسایی توان اکولوژیکی در شهرستان خداآفرین با مساحت 161607 هکتار، با بهرهگیری از روش ارزیابی چند معیاره (MCE)، مدل رایج آمایش سرزمین دکتر مخدوم و با بهکارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی میباشد. در این بررسی، پس از شناسایی منابع اکولوژیکی (پایدار و ناپایدار)، تجریه و تحلیل و جمعبندی منابع صورت گرفت. سپس، در محیط نرمافزار ArcGIS 10.6 لایههای اطلاعاتی با هم تلفیق و پس از آن ارزشگذاری نقشهها انجام شد. در نهایت، با توجه به ارزشهای موجود، توان و تنگناهای بالقوه منطقه برآورد و نسبت به اولویتبندی کاربریهای مجاز در سطح منطقه اقدام شد. در نتیجه، پس از تلفیق نقشههای لازم و تصحیح آنها ظرفیتهای محیطی و توان اکولوژیکی منطقه بهصورت مساحت (درصد) در سطح شهرستان خداآفرین برآورد شد. با توجه به اهداف پژوهش، مناطق مستعد به تفکیک کاربریهای آبزیپروری-کشاورزی (2.65)، آبزیپروری-مرتعداری (0.14)، آبزیپروری-توسعه شهری و روستایی (0.2)، آبزیپروری-توریسم گسترده (0.049)، حفاظتی-توریسم گسترده (0.45)، حفاظتی-جنگلداری (0.12)، توریسم متمرکز-جنگلداری (0.021)، آبزیپروری (6.34)، توریسم گسترده (12.61)، توریسم متمرکز (2.64)، مرتعداری (33.1)، کشاورزی (7.51)، حفاظتی (13.57)، توسعه شهری، روستایی و صنعتی (1.8)، جنگلداری (18.8) پهنهبندی و شناسایی شدند. همچنین، نتایج نشان میدهد که بیشترین پتانسیل مربوط به مرتعداری با مساحت 61567.55 هکتار است که کمتر از 50 درصد آن (30457 هکتار) با شرایط حاضر منطبق میباشد.
Assessing the ecological potential of Khodaafarin City using Dr. Makhdoom ecological model and Geographic Information System
نویسندگان [English]
Ali Khodaie1؛ Abbas Pahlavani2؛ Zahra Ghelichipour2؛ rahman zandi3
1Science and environmental- Hakim sabzevar-sabzevar
2Assistant Professor, Department of Environment, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Hakim Sabzevari University, Iran
3Assistant Professor,, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Hakim Sabzevari University, Iran
چکیده [English]
The protection and management of each user in different areas should be based on ecological conditions, which can be achieved by assessing the ecological potential in each area. Assessing ecological potential means examining the potential power of the land and determining its natural use by humans. The main purpose of this study is to identify the ecological potential in Khodaafarin City with an area of 161,607 ha, using the multi-criteria assessment method, the common land management model of Dr. Makhdoom and using GIS. In this study, after identifying ecological resources (sustainable and unstable), the resources were analyzed and summarized. Then, in the software environment (ArcGIS 10.6), the information layers were combined and then the maps were evaluated. Finally, according to the existing values, the potential strengths and bottlenecks of the region were estimated and the permitted uses were prioritized in the region. As a result, after combining the necessary maps and correcting them, the environmental capacities and ecological potential of the region were estimated as area (percentage) in Khodaafarin City. According to the objectives of the research, areas prone to segregation of aquaculture-agriculture (2.65), aquaculture-rangeland management (0.14), aquaculture-urban and rural development (0.2), aquaculture-extensive tourism (0.049), conservation-extensive tourism (0.45), conservation-forestry (0.12), centralized tourism-forestry (0.021), aquaculture (6.34), extensive tourism (12.61), centralized tourism (2.64), rangeland management (33.1), agriculture (7.51), conservation (13.57), urban, rural and industrial development (1.8), forestry (18.8) were zoned and identified. The results also showed that the highest potential is related to the rangeland management with an area of 61567.55 ha of which less than 50% (30457 ha) is consistent with the current conditions.
Adhami Mojarad, M., M. Mastouri and F. Honardoost. 2001. Fire hazard zoning and its analysis using Francila Method, case study: natural resources areas of Golestan Province. The First International Conference on Fire in the Field of Natural Resources, Gorgan, 1-12 (in Persian).
Adl, H.R., M. Makhdoum and M. Marvi Mohajer, 2007. Effective factors on ecological capability in the northern forest of Iran, central and eastern forests of northern Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15(3): 289-300 (in Persian).
Akinci, H., A.Y. Özalp and B. Turgut. 2013. Agricultural land use suitability analysis using GIS and AHP technique. Computers and Electronics in Agriculture, 97: 71-82.
Ashrafzadeh, M., H. Nik Nohad Qara Muharram, F. Ahmadi Mir Qaed and S. Jafari. 2017. Assessing the ecological potential of pastures in Balochi region of Lar City to develop a rangeland management plan. Rangeland and Desert Research of Iran, 23(3): 636-644.
Bibby, J.S., R.E.F Heslop and R. Hartnup. 1988. Land capability for forestry in Britain. The Forestry Commission. In: www.bsss.Bangor.ac.Uk/Forest1.htm.
Bonilla, S., L. Aubriot, M.C.S. Soares, M. Gonzalez-Piana, A. Fabre, V.L. Huszar and C. Kruk. 2012. What drives the distribution of the bloom-forming cyanobacteria Planktothrix agardhii and Cylindrospermopsis raciborskii? FEMS Microbiology Ecology, 79(3): 594-607.
Bunruamkaew, K. and Y. Murayama. 2011. Site suitability evaluation for ecotourism using GIS and AHP: a case study of Surat Thani Province, Thailand. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 21: 269–278.
Makhdoom, M. 2010. Fundamental of land use evaluation. University of Tehran Press, 289 pages.
Masoudi, M. and J. Sadeghi. 2015. Evaluation of ecological capacity of urban, rural and industrial development of Darab City. Natural Ecosystems of Iran, 6(3): 49-58.
Peng, L., W. Chen, M. Li, Y. Bai and Y. Pan. 2014. GIS-based study of the spatial distribution suitability of livestock and poultry farming: the case of Putian, Fujian, China. Computers and Electronics in Agriculture, 108: 183-190.
Rahimipour, H., A.Sh. Khosravi and T. Samadi. 2016. Article on the potential and ecological potential of industrial development using GIS, case study: Semnan industrial town development. Journal of Environmental Science and Experience, 18(2): 343-349.
Dai, L., X. Zhao, H.S. He, D. Yu, L. Zhou, W. Leng and S. Wu. 2008. Evaluating land-use suitability of an industrial city in Northeast China. Sustainable Development and World Ecology, 15: 1–5.
Jalali, M., A. Hosseini Sadr and H. Khoshvaghti. 2007. The role of spatial dispersion and temporal fluctuations of climatic parameters in dryland wheat yield, case study: Kalibar and Khodaafarin cities. Journal of Natural Geography, 9: 105-123.
Liu, J., Y. Jing, Y. Wang and Y. Shu-Xia. 2010. Environmental impact assessment of land use planning in Wuhan City based on ecological suitability analysis. Procardia Environmental Sciences, 2: 185- 191.