1دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2دانشجوی دکتری علوم و مهندسی مرتع، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3استاد، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
4دانشیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
5دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
چکیده
علفزارهای منطقه فندوقلوی نمین، از مهمترین اکوسیستمهای مرتعی در شمالغرب کشور بهحساب میآیند که از جنبههایی مختلف، نظیر؛ وجود گونههای مرغوب مرتعی، ذخایر ژنتیکی، تولید علوفه، پرورش زنبورعسل و گردشگری در سامان عرفی، حائز اهمیت هستند. طی چند دهه گذشته، شاهد معرفی عمدی یا غیرعمدی گیاه مهاجم گل مینای چشم گاوی (Leucanthemum vulgare Lam.) در نقاط گردشگری و مراتع همجوار با جنگلهای تالش، شغالدره، فندوقلو، ننهکران، کلهسر و آلادیزگه منطقه نمین بودهایم. با توجه به منابع معتبر و دانش بومی، این گونه در گذشتههای دور در این عرصهها حضور نداشته است و طی چند دهه اخیر، بهطور گستردهای در علفزارها و لکههای جنگلی در سطح منطقه، پراکنش یافته است. L. vulgare گیاه چندساله از تیره کاسنی است و با تشکیل جمعیت متراکم و گسترده؛ بر ترکیب جوامع گیاهی، ساختار و عملکرد آنها، تاثیر میگذارد. ضمن اینکه، بهدلیل بو و مزه تلخ و خاصیت آللوپاتیک، توسط دامهای اهلی و حیات وحش، چرا نمیشود. لذا، تهدیدی جدی برای استفاده پایدار از مراتع است. شناسایی صحیح عوامل اکولوژیک موثر بر پراکنش گونه مینای چشم گاوی و درک چرخه حیات و نیازهای رشد آن و انتخاب استراتژیهای مدیریتی موثر برای جلوگیری از گسترش آن، در راستای حمایت از پوشش گیاهی مطلوب، مهم است. بر همین اساس، در نوشتار حاضر، بر روشهای مدیریتی موثر برای کنترل و جلوگیری از پراکنش آن با استفاده از مطالعات میدانی، بررسی منابع و تکیه بر دانش بومی، تمرکز شده است.
1Associate Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
2Ph.D. Candidate of Rangeland Sciences, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
3Professor,,Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
4Associate Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
5Associate Professor, Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Tehran.
چکیده [English]
The Fandoghlu grasslands of Namin are considered the most important rangeland ecosystems in the northwest of the country for various aspects such as high-quality rangeland species, genetic resources, forage production, beekeeping, and tourism. Over the past few decades, we have witnessed the intentional or unintentional introduction of the invasive plant Leucanthemum vulgare Lam. in tourist areas and rangelands adjacent to the forests of Talesh, Shoghaldare, Fandoghlu, Nanekaran, Kaleh Sar, and Aladizgeh in Namin county. According to reliable references and indigenous knowledge, this species has not been present in these areas in the distant past; however, its distribution has been widely observed in grasslands and forest spots in the region in recent decades. L. vulgare is a perennial plant of the Asteraceae, and by forming a dense and extensive population, it affects the composition of plant communities, structure, and function. In addition, due to the bitter smell and taste and allopathic properties, it is not grazed by domestic and wild animals. Therefore, it is a threat to the sustainable use of rangelands. Identifying the ecological factors affecting the species distribution, understanding the life cycle and its growth needs, and selecting effective management strategies are important to support optimal vegetation to prevent its spread. The information provided helps managers prioritize effective action, taking into account relevant bio-economic costs, their effects on the region's grasslands and other rangeland ecosystems, and the benefits of controlling it.
کلیدواژهها [English]
Ardabil province, invasive species, threats and effects, management and control
مراجع
صمدی، س.، قربانی، ا.، معمری، م. و عباسیخالکی، م.، 1398. عوامل بومشناختی مؤثر بر انتشار گونه مهاجم Leucanthemum vulgare Lam. در مراتع فندوقلوی استان اردبیل. مجله مرتع، ۱۳(۲): ۱۲۵-138.
صمدی، س.، قربانی، ا.، معمری، م.، عباسیخالکی، م. و بیدارلرد، م.، 1399. اثر گونه مهاجم چشمگاوی (Leucanthemum vulgare Lam.) بر برخی ویژگیهای ساختاری و عملکردی پوشش گیاهی مراتع فندوقلوی شهرستان نمین. مجله مرتع، 14(3): 379-392.
مظفریان، و.ا.، 1387. فلور ایران شماره 59: تیره کاسنی (Compositae): قبیلههای Anthemideae و Echinopeae. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 447 صفحه.