دانشیار مرکز آموزش عالی امام خمینی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
بخش قابل توجهی از اراضی خالصه(اراضی از آن دولت) در آستانه انقلاب مشروطه و تشکیل نهاد قانونگذاری مجلس در کشور به صورت تیول مورد بهرهبرداری قرار میگرفت. یکی از مهمترین مصوبات دوره اول مجلس شورای ملی لغو تیولداری بود. هدف این مقاله بررسی مشروح مذاکرات صورت گرفته در دوره اول مجلس شورای ملی، در خصوص لغو تیولداری است. این مطالعه به روش کتابخانهای و اسنادی و مبتنی بر مشروح مذاکرات مجلس ملی صورت گرفته است. نتایج بررسی نشان میدهد که مهم ترین انگیزه تصویب این مصوبه از سوی مجلس، بهبود وضع مالی دولت از طریق کاهش مواجب تیولداران و همچنین افزایش درآمد دولت از محل تیولات برگشتی است. علاوه بر این، نتایج نشان داد که مجلس در تصویب این قانون اتفاق نظر داشت. به عبارت دیگر، علیرغم این که ملاکین یکی از شش طبقه نمایندگان دوره اول مجلس شورای ملی را تشکیل میدادند، اما، هیچ مخالفت آشکاری در بازگرداندن تیولات از سوی نمایندگان ابراز نشد و فقط در پنج جلسه سخنانی از نمایندگان در این موضوع ابراز شد.همچنین، حداقل پانزده درصد از نمایندگان در موضوع لغو تیولداری مشارکت داشتند. علاوه براین، مهمترین امتیاز لغو تیولداری که از سوی نمایندگان مورد تأکید قرار گرفت را باید افزایش درآمد دولت دانست.
A Survey of the 1st National Legislative Assembly’s Negotiations on the Abolition of Feudal Land Ownership
نویسندگان [English]
Abbas Norozi
چکیده [English]
On the eve of the Constitutional Revolution when the parliament was first established in Iran (1906), a large amount of governmental property, then termed as ‘Net Property’, was exploited through a kind of lease agreement to landlords and users in return for revenues under a feudal system. One of the most important bills passed by the first parliament was the Act on Abolition of Feudal Ownership of Public Property. The present library survey reviews the proceedings from the parliamentary discussions leading to the above-mentioned Act. It was found that efforts to raise the government’s income through reducing pays to the lessees of public property and to increase the revenues from the returned property on lease had been the most important motivation behind the Act. It was also observed that, although landlords were members on one of the six parliamentary committees at that time, no serious objection had been raised and that the act had been adopted unanimously after only five parliamentary hearings. The documents reviewed also revealed that at least 15 percent of the PMs had actively participated in drafting the Act. It was concluded the MPs’ main drive in passing the Bill had been escalation of government financial resources.
کلیدواژهها [English]
: Abolition of Feudal Land Ownership, First National Legislative Assembly (Parliament) of Iran
مراجع
دندامایف، م. 1385. نظام تیولداری بابل در سالهای نخست حکومت هخامنشیان. ترجمه مریم رضایی. نامه انجمن. ص 134- 125.
شاهدی، م. 1376. املاک خالصه و سیاست فروش آن در دوره ناصری. فصلنامه تاریخ معاصر ایران. 3، ص 70- 49.
شریف، ع. ا.1352. لغو تیول و تیولداری. مجله بررسیهای تاریخی. 44 و 45، ص 86- 77.
شیل، مری لئونورا (وولف). 1368. خاطراتلیدی شیل، همسر وزیر مختار انگلیس در اوائل سلطنت ناصرالدین شاه. ترجمه حسن ابوترابیان. تهران: نشر نو. 279 ص.
صدر روحانی، ح. 1386. مجلس شورا: اقدامات مجلس شورای ملی اول. پیام بهارستان. 76، ص 11-2.
عاقلی، ب. 1385. تاریخچه مجلس شورای ملی. گنجینه اسناد. شماره 62. ص 74- 68.
فروغ اصفهانی، م. م. 1378. فروغستان: دانشنامه فن استیفا و سیاق. به کوشش ایرج افشار. تهران: دفتر پژوهشی میراث مکتوب، آینه میراث. 407 ص.
فلاح توتکار، ح. 1385. بازتاب مسئله دهقانی در مجلس اول (1324- 1326 ق). نامه تاریخپژوهان. شماره 7. ص 144- 130.
لمتون، آن، ک. اس. 1362. مالک و زارع در ایران. ترجمه منوچهر امیری. چاپ سوم. تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی. 854 ص.
مستوفی، ع. 1325. شرح زندگانی من. جلد دوم. چاپ دوم. تهران: انتشارات زوار. 515 ص.
نایب پور، م. 1389. زمینداری آذربایجان و ارمنستان (بخش دوم). کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. شماره 152. ص 73-66.
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی، مشروح مذاکرات جلسات 45، 53، 54، 56، 57، 59، 62، 66، 72، 73، 81، 82، 84 و 85 دوره اول مجلس شورای ملی (ical.ir).
مؤسسه مطالعات و تاریخ معاصر ایران (iichs.ir/s/381).