1استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران.
2استاد، مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
گیاه Salvia sclareopsis از خانواده نعنا (Lamiaceae) انحصاری منطقه ای ازکوههای زاگرس وکوه گمو کردستان عراق است که در مناطق تقریبا گرمسیر این رشته کوه پراکنش دارد. این گیاه چندساله و ریزوم دار و دارای ساقههای به طول تا ۲۷ سانتیمتر میباشد. جایگاه حفاظتی این گیاه بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) مورد بررسی قرار گرفت. سطح تحت اشغال گونه Salvia sclareopsisبا اندازهگیری میدانی و با مقادیر پیشفرض یرنامه نرم افزاری ژئوکت ، ۱۵/۶۶ کیلومتر مربع و میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن ، 64865 کیلومتر مربع برآورد شد. این گونه باتوجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعیت، نوع تجدید حیات که عمدتا از طریق ریزومهای رونده میباشد و کیفیت رویشگاه، به عنوان گونهی در حال انقراض (Endangered/EN) اعلام می شود. تجدید حیات طبیعی در رویشگاهها از طریق ریزومهای رونده و بذر مشاهده شد. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و چرای بیرویه از عوامل اصلی تهدیدکننده این گونه کمیاب به شمار میروند. اعلام رویشگاههای حفاظت شده توسط سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، حفاظت خارج از رویشگاه در با غهای گیاهشناسی و بانک ژن منابع طبیعی ایران برای جلوگیری از انقراض باید در برنامه کار حفاظت از این گونه قرار گیرد.
1Assistant Prof., Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran
2Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]
Salvia sclareopsis Bornm. is a flowering plant from the mint family (Lamiaceae) of Iran and Iraq, distributed in the mountainous areas and almost warm regions of the Zagros Mountains in Iran and Mount Gmo in Iraqi Kurdistan. Salvia sclareopsis is a rhizomatous perennial plant with stems up to 27 cm long. The conservation status of the species was defined based on IUCN Red List criteria and categories. According to the field survey and standard defined measures in Geocat program, Salvia sclareopsis occupies an area 66.15 Km2 in Iran and Iraq. The extent of occurrence is 64865 Km2. Based on the Area of Occupancy (AOO), population size and the quality of the habitat, the conservation status of this species is defined as endangered (EN). Natural regeneration was observed in habitats through creeping rhizomes and seeds. Field observations have shown that the lack of proper management and overgrazing are the main threats to this rare species. Defining protected habitat by Forests, Rangeland and Watershed Management Organization, ex-situ conservation in botanical gardens and in plant natural resources gene bank are suggested to be considered for conservation of this species.