1استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، بوشهر، ایران
3استادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، تهران، ایران
4مربی پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، بوشهر، ایران
5کارشناس ارشد پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، بوشهر، ایران
6کارشناس پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، بوشهر، ایران
چکیده
آکاسیا (Acacia albida Delile) بهصورت طبیعی در مناطقی از استان بوشهر بهویژه در حاشیه روستای رزمآباد، شهرستان دشتی، استان بوشهر رویش دارد. این گونه درختی مقاوم به گرما، خشکی و دارای قابلیت فراوان اکولوژیکی و اقتصادی است. این جنگل بهدلیل نزدیکی به روستا، تحت تهدید عوامل تخریبی میباشد. پژوهش پیشرو، به شناخت رویشگاه، عوامل تخریب، تولید بذر بهمنظور تکثیر آن و ضرورت حفاظت آن پرداخته است. آکاسیا بهصورت تودههای متراکم، نیمه متراکم و تنک در منطقه حضور دارد. تجدید حیات آن از طریق غیرجنسی و ریشهجوش بوده و نهالهای بذری خیلی نادر میباشد. از نظر فنولوژی آکاسیا آلبیدا از اوایل تیرماه تا اواسط مردادماه (تابستان) خزان میکند و از اواخر آبان ماه شروع به برگدهی مینماید و از اواخر دیماه تا اسفندماه، گلدهی مشاهده میشود. بهدلیل سرمای دیررس اسفند و از بین رفتن گلها، تولید میوه این گونه در دوره پژوهش، مشاهده نشد. تغییر کاربری رویشگاه آکاسیا به اراضی زراعی و باغی، چرای دام، خشکسالیهای متوالی، قطع و ریشهکنی درختان، حفر چاههای کشاورزی در مجاورت رویشگاه و افت سطح ایستابی آبهای زیرزمینی و آفات گیاهی از مهمترین عوامل تخریب و تهدید رویشگاه میباشند. پایین رفتن آب و خارج شدن آب از دسترس درختان و کاهش آب سیلابهای فصلی ورودی رودخانه فصلی سنا از دیگر عوامل مهم و جدی تهدید و تخریب این رویشگاه میباشد. ذخیره نزولات آسمانی و بهرهگیری از سیلاب رودخانه فصلی سنا توأم با حفاظت و غنیسازی توده میتواند به پایداری و احیاء این جنگل طبیعی با ارزش کمک نمایند. انجام پژوهشهای بیشتر در مورد علل عدم حضور این گونه در سایر مناطق ، روند سیر توالی و تواتر توده مورد تحقیق، تهیه بذر، تولید نهال و جنگلکاری این گونه پیشنهاد میگردد.
Habitat presentation, phenology, factors of destruction and necessity of protection and rehabilitation of Acacia albida Delile
نویسندگان [English]
Seid Musa Sadeghi1؛ Naser Farrar2؛ Mitra Emami3؛ Fatemeh Gholamian4؛ Kahzad Sartavi5؛ Hasan Kazerouni6
1Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2Natural Resources and Watershed Management Research Division, Agricultural and Natural Resources Research Center of Boshehr, AREEO, Boshehr, Iran
3Assistant Prof., Research Institute of Forests and Rangeland, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4Natural Resources and Watershed Management Research Division, Agricultural and Natural Resources Research Center of Boshehr, AREEO, Boshehr, Iran
5Natural Resources and Watershed Management Research Division, Agricultural and Natural Resources Research Center of Boshehr, AREEO, Boshehr, Iran
6Researcher, Natural Resources and Watershed Management Research Division, Agricultural and Natural Resources Research Center of Boshehr, AREEO, Boshehr, Iran
چکیده [English]
Acacia albida Delile naturally grows on the outskirts of Razm Abad village, Dashti city, Bushehr province. This species is a hardy drought-resistant tree with abundant ecological and economic potential. The forest is under threat of degradation because of its close distance to the village. This research has been carried out to identify the habitat, the causes of degradation, the possibility of seed production for future propagation, and the necessity to protect it. The forest of this species can be categorized into three forms including dense, semi-dense, and scattered form. The reproduction of this species through seeds was scarce, but coppice seedlings were found in this area. In terms of phenology, A. albida lost its leaves in July, reproduced leaves in November, and produced flowers in March. Due to the late cold in March, flowers were destroyed and fruits were not formed during this work. Deforestation of Acacia habitat for agricultural and horticultural, livestock grazing, consecutive droughts, cutting down and uprooting trees, digging agricultural wells in the vicinity of the habitat, and herbal pests are essential and serious factors of threat and destruction of this habitat. Lowering the underground water level and water out of the reach of trees and reduction of flood-water in the Sana seasonal river are other important threats of forest degradation. Protecting, forestry, using floodwater of the Sana seasonal river, and continuous monitoring and enriching the forest can help sustain and rehabilitate this valuable natural forest. It is, also, recommended to do more research on the reasons for the lack of this species in other parts of southern Iran. To study the process of forest sequence, seed and seedling production and afforestation is suggested.
فرشاد، ع.، 1359. گزارش مطالعات اجمالی خاکشناسی و طبقهبندی اراضی منطقه موند و دشتی. سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، نشریه شماره 588.
جعفری، م.، فخری، ف.، روحیان، م. ه.، جعفری، ع.، باستین، ع.، خسروانیان ح.، راهی، غ.، حیدری، ج. و عبدلی، م.، 1376. گزارش توجیهی- مقدماتی طرح تغذیه آبخوان شهرستان دشتی. مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان بوشهر، 54 صفحه.
خسرو تهرانی، خ.، 1367. کلیاتی در باره چینهشناسی ایران و مقاطع تیپ تشکیلات، انتشارات دانشگاه تهران، 342 صفحه.
ملازاده، ا. آذرشب، ع.، 1364. مطالعات ارزیابی منابع و قابلیت اراضی منطقه فراشبند، خورموج: استانهای فارس و بوشهر. چاپ اول، انتشارات موسسه تحقیقات آب و خاک کشور، نشریه شماره 680، 59 صفحه.