| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,028 |
| تعداد مقالات | 33,822 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,234,257 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 59,350,556 |
تیره اسفناجیان (Chenopodiaceae) در ایران، مقاوم در زیستگاههای سخت و شکننده | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 5، دوره 5، شماره 6 - شماره پیاپی 25، بهمن و اسفند 1399، صفحه 27-35 اصل مقاله (745.28 K) | ||
| نوع مقاله: نامه‌های علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2021.123358 | ||
| نویسنده | ||
| مصطفی اسدی* | ||
| استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بر اساس برآوردهای مختلف، سطحی معادل 20 تا 60 درصد مساحت کشور را مناطق بیابانی اشغال نموده است. در شرایط بیابانی تعداد محدودی از گیاهان هستند که توان زیست را دارند. در این مناطق اراضی شور، تپه‌های شنی و خاکهای فقیر گچی یا مارنی (بدلندها) قرار گرفته اند که شرایط بسیار حادتری دارند و تعداد بسیار معدودی از گیاهان قابلیت رشد روی آنها را دارند. تعدادی از گیاهان تیره اسفناجیان (Chenopodiaceae) (گاهی در تیره دیگری به نام Amaranthaceae ادغام شده)، توان زیست در این نوع از رویشگاه‌ها را دارند. گیاهان این تیره در دنیا حدود 100 جنس و 1600 گونه دارند و در ایران تعداد جنسهای آن به 40 و تعداد گونه‌ها و واحدهای تحت‌گونه آن به 184 می‌رسد. تعداد 2/65 درصد آرایه‌های این تیره در ناحیه ایرانی‌تورانی، 6/7 درصد در ناحیه صحرائی‌سندی، 2/2 درصد در در ناحیه اروپائی‌سیبریائی، 6/13 در صد مشترک ایرانی‌تورانی-صحرائی‌سندی، 3/4 در صد مشترک ایرانی‌تورانی-اروپائی‌سیبریائی و 1/7 در صد در هر 3 ناحیه شناخته‌شده درایران انتشار دارند. در مجموع 96 در صد آرایه‌های تیره انحصاری ایرانی‌تورانی و یا مشترک با یکی از نواحی دیگر رویشی ایران می‌باشند. تعداد 16 آرایه این تیره جزو عناصر انحصاری (endemic) ایران اند. گونه سگ‌لیسه (Hlocnemum strobilaceum) جزو گونه‌هائی است که در شوره‌زارهای اغلب مناطق کشور دیده می‌شود و بیشترین نزدیکی را با مرکز شوری پیدا می‌نماید. فهرست 43 گونه اراضی شور ذکر می‌شود. تاغ یکی از مقاوم‌ترین گونه‌های گیاهی ایران به شرایط خشک تپه‌های شنی است. تعداد 18 گونه مربوط به تپه‌های شنی و 16 گونه مربوط به خاکهای فقیر گچی مارنی ذکر‌می‌شود. احتمالا گونه Bienertia cycloptera در هامون جازموریان یکی از آبدار‌ترین گیاهان ایران است. چغندر (Beta vulgaris)، اسفناج (Spinacia oleracea) و جارو (Kochia scoparia) که به طور مستقیم مصرف دارند، متعلق به تیره Chenopodiaceae هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گیاه مقاوم؛ شورزی؛ تپه‌های شنی؛ بیابان؛ هزاردره | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Chenopodiaceae family in Iran, the plans tolerant to harshly and unfavorable habitats | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Asadi | ||
| Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Deserts have been estimated to cover an area of 20-60 present of Iranian territory. In deserts a few number of plants have potential to live in. In these areas salty soil habitats, sand dunes and sterile soils including gypsy soils and marls still have less potential for plant growing and only a few number of plant species tolerate to grow on them. Many species of Chenopodiaceae family (sometimes has been included in Amaranthaceae) naturally grow in these habitats. Chenopodiaceae includes ca. 100 genera and 1600 species in the world. In Iran, it includes 40 genera and 184 species and subspecific taxa, of which 16 taxa are endemics to Iran. Chenopodiaceae members are distributed in different phytogeographical areas of Iran as follows: 65.2 persent in Irano-Turanian, 7.6 persent in Saharo-Sindian, 2.2 persent in Euro-Siberian. The rests are either bi- or tri-regionals. As a whole, 96 persent of Chenopodiaceae members of Iran are either true Irano-Turanian or common with other known phytogeographicals of Iran. Halocnemum strobilaceum occurs nearly in all salty habitats of Iran and is possibly the most tolerant species of Iran to salty wet soils. In closed salty wet places or slaty lakes, its distribution extends closest to the centre of salt bearing habitats. The number of 43 species of Chenopodiaceae family grow in salty soils of Iran are listed in this paper. Haloxylon ammodendron is possibly one of the most tolerant species to dry habitats on sand dunes. Eighteen species grow on sand dunes and 16 species grow on sterile soils including gypsy soils sand marls are listed here. Among the Iranian natural plants, Bienertia cycloptera from Hamoon Jazmurian is the species that bear highest amount of water in its organs. Beet and Suger Beet (Beta vulgaris), Spinach (Spinacia oleracea) and Summer Cypress (Kochia scoparia) are directly or indirectly used by human. Many species of Chenopodiaceae, at least in dry condition are feeded by livestocks. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tolerant plant, halophytes, dunes, desert, Hezar Darre | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
اسدی، م.1365: راهنمای طرح فلور ایران. انتشارات مؤسسه نحقیقات جنگلها و مراتع کشور. -اسدی م. 1380: Chenopodiaceae در مصطفی اسدی، علی‌اصغر معصومی و محبوبه خاتم‌ساز فلور ایران شماره 38. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. -خسروشاهی، م.، ابطحی، م.، کاشکی، م.، لطفی نسب-اصل، س.، درگاهیان، ف. و ابراهیمی خوسفی، ز. 1396: تعیین قلمرو بیابان های ایران از جنبه عوامل محیط طبیعی. – فصلنامه علمی –پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران جلد 24 شماره 2: 404-417. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,964 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,535 |
||
