سلطانی, محمدجعفر, سررشته داری, امیر, شادفر, صمد. (1400). مقایسه مدلهای مختلف تلفیق لایههای اطلاعاتی در مکانیابی مناطق مستعد برای احداث سطوح آبگیر باران با استفاده از سامانههای اطلاعات جغرافیائی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز کن. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(4), 746-757. doi: 10.22092/ijwmse.2020.121421.1473
محمدجعفر سلطانی; امیر سررشته داری; صمد شادفر. "مقایسه مدلهای مختلف تلفیق لایههای اطلاعاتی در مکانیابی مناطق مستعد برای احداث سطوح آبگیر باران با استفاده از سامانههای اطلاعات جغرافیائی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز کن". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 4, 1400, 746-757. doi: 10.22092/ijwmse.2020.121421.1473
سلطانی, محمدجعفر, سررشته داری, امیر, شادفر, صمد. (1400). 'مقایسه مدلهای مختلف تلفیق لایههای اطلاعاتی در مکانیابی مناطق مستعد برای احداث سطوح آبگیر باران با استفاده از سامانههای اطلاعات جغرافیائی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز کن', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(4), pp. 746-757. doi: 10.22092/ijwmse.2020.121421.1473
سلطانی, محمدجعفر, سررشته داری, امیر, شادفر, صمد. مقایسه مدلهای مختلف تلفیق لایههای اطلاعاتی در مکانیابی مناطق مستعد برای احداث سطوح آبگیر باران با استفاده از سامانههای اطلاعات جغرافیائی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز کن. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 13(4): 746-757. doi: 10.22092/ijwmse.2020.121421.1473
مقایسه مدلهای مختلف تلفیق لایههای اطلاعاتی در مکانیابی مناطق مستعد برای احداث سطوح آبگیر باران با استفاده از سامانههای اطلاعات جغرافیائی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز کن
1مربی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ، تهران، ایران
2مربی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ، تهران، ایران
3دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ، تهران، ایران
چکیده
پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارش در مناطق خشک و نیمهخشک، علاوه بر ایجاد سیلابهای مخرب موجب هدررفت رواناب سطحی میشود. از اینرو، مهار رواناب سطحی و بهرهبرداری مناسب از آن، از طریق احداث سامانههای سطوح آبگیر باران میتواند راهکار مناسبی برای جلوگیری از هدررفت آب باشد. شناسایی و پهنهبندی مناطق مستعد احداث سامانهها برای استفاده بهینه از نزولات جوی یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده در استفاده بهینه از منابع آب است. از سوی دیگر، تعیین مکانهای مناسب و پهنهبندی با استفاده از روشهای سنتی و متداول بسیار دشوار بوده، بیشتر باعث بروز خطا میشود. سامانه اطلاعات جغرافیایی، ابزارها و تکنیکهای آن توانایی آن را دارد که با تلفیق لایههای مختلف اطلاعاتی در قالب مدلهای مختلف با بیشینه دقت و در کمترین زمان ممکن در مکانیابی این مناطق مورد استفاده قرار گیرد. محدوده مورد مطالعه حوزه آبخیز کن در شمال تهران است که مساحتی حدود 197 کیلومتر مربع را در بر میگیرد. هدف از این پژوهش، مقایسه مدلهای مختلف تلفیق لایههای اطلاعاتی در تعیین مکانهای مناسب احداث سامانههای سطوح آبگیر با استفاده از نقشههای شیب، واحد اراضی، بارش، پوشش گیاهی مرتعی، پوشش گیاهی، گروههای هیدرولوژیکی خاک، زمینشناسی، هوا و اقلیم و کاربری بوده است که در محیط GIS و با کمک مدلهای مختلف تلفیق لایههای اطلاعاتی انجام شده است. نقشه کاربری اراضی از دادههای ماهواره لندست 8 سال 2014 و مطالعات میدانی استخراج شدهاند. سپس، به لایههای اطلاعاتی با توجه به میزان اهمیت هر یک در پهنهبندی وزن خاصی داده شد. با تلفیق لایهها در قالب مدلهای Boolean logic ،Index_overlay و Fuzzy logic و مقایسه با عرصههای کنترلی (عرصههای اجرا شده بهوسیله وزارت جهاد کشاورزی) نقشه مکانهای مناسب احداث در هر مدل بهدست آمد. نتایج نشان داد که عملگرهای 0.2=gamma=0.3 ،gamma و Product از مدل fuzzy logic بیشترین همپوشانی را با عرصههای کنترلی داشته، بهترین مدل تلفیق برای تعیین مکانهای مناسب احداث سامانههای سطوح آبگیر باران در منطقه مورد مطالعه هستند.
Comparison of different data layers combination models for rain water catchment systems site selection using GIS, case study: Kan Basin
نویسندگان [English]
Mohammadjafar Soltani1؛ Amir Sarreshtehdari2؛ Samad Shadfar3
1Soil conservation and watershed management research institute, Agricultural Research and Education Organization, Tehran, Iran
2Soil conservation and watershed management research institute, Agricultural Research and Education Organization, Tehran, Iran
3Associated Professor, Soil conservation and watershed management research institute, Agricultural Research and Education Organization, Tehran, Iran
چکیده [English]
Inadequate temporal and spatial distribution of precipitation in arid and semi-arid regions, cause destructive floods in addition to loss of surface runoff. Therefore, controlling surface runoff and its proper utilization through the construction of rainwater catchment systems can be a good way to prevent water loss. Traditional methods may be time wasting and concise. Geographic information systems provide new methods and models of using huge number of maps and data for analysis in a short time with best results and conciseness. This project was implemented in Kan Basin as a pilot which covers an area about 197 km2. Different maps including slope, land use, precipitation, vegetation cover, soil hydrologic groups and geology were overlayed. Land use maps were extracted from ETM+ 8 satellite images of 2014 along with field controls. Then layers were weighted according to their importance and role of each map. Suitable areas for establishing rainwater catchment systems in each model were determined by overlaying in the frameworks of different models including Boolean logic, Index overlay and Fuzzy logic and compared with control points which were implemented with Ministry of Jihad Agriculture. The results showed that the operators gamma=0.2, gamma=0.3 and Product from Fuzzy logic model had the most overlap with the control areas, the best integrated model for determining the appropriate locations for the construction of rainwater catchment systems in the study region.
کلیدواژهها [English]
Boolean logic, Flood control, Fuzzy logic, Site selection, Weighting
مراجع
Alesheikh, AA., M.J. Soltani, N. Nouri and M. Khalilzadeh. 2008. Land assessment for flood spreading site selection using geospatial information system. International Journal of Environmental Science and Technology, 5: 455-468.
Aronof, S. 1989. Geographic Information Systems. WDL Publication, 294 pages.
Ghermezcheshmeh, B. 2000. Determination of required indices for flood spreading site selection, case study: Meymeh. PhD Thesis, Tabriz University, 351 pages (in Persian).
Graeme, F. and B. Carter. 1996. Geographic information system for geoscientists (modeling for GIS). PERGAMON Publication, USA, Chapter 9, Pages 267–302.
Hashemi Tangestani, M. and M. Raoufat. 2000. Application of Boolean logical Model in GIS with the purpose of natural resources management, in the desert region of Ashkanan, Fars Province. Abstract of the Articles of the Conference on the Application of Remote Sensing and Geographical Information Systems in the Study of Desert Areas. Scientific Report, 110 pages.
Modiri, M. 2005. Geoghraphic information system. Armed Forces Geographic Organization Publications, 216 pages.
Krishnamurthy, J., N. Venkatesa Kumar, V. Jayaraman and M. Manivel. 1996. An approach to demarcate ground water potential zones through remote sensing and a geographical information system. International Journal of Remote Sensing, 17(10): 1867-1884.
Lal, R. 1996. Method and guidelines of assessing sustainable use of soil and water resource in the tropics. Soil Management Support Services, Soil Conservation Service, U.S. Dept. of Agriculture, 78 pages.
Saraf, A.K. and P.R. Choudhury. 1998. Integrated remote sensing and GIS for ground water exploration and identification of artificial recharge sites. International Journal of Remote Sensing, 10: 1825-1841.