1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران.
2استاد، مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3استاد پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
4مربی پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سنندج، ایران.
5کارشناسی مهندسی کشاورزی، دانشگاه پیام نور، واحد سنندج.
چکیده
گونه شبدر کردستانی S.Yousefi, Assadi & Ghaderi Trifoliumkurdistanicum گیاهی علفی و متعلق به خانواده Fabaceae است. این گونه بومی استان کردستان است و در رویشگاهی بسیار محدود در ارتفاع 2600 متری از سطح دریا در کوههای روستای بندول از توابع مریوان میروید. جایگاه حفاظتی این گونه بر مبنای مؤلفههای اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) در طبقه Critically Endangered یا «در بحران انقراض» قرار میگیرد. اگرچه ایزوله بودن شبدر کردستانی فاکتور مهمی در حفظ و بقای این گونه تلقی میشود ولی بزرگترین مانع برای گسترش جمعیتهای آن نیز به شمار میرود. ریزشهای مهیب سنگلاخی و عدم پایداری خاک رویشگاه این گونه از تهدیدات جدی بقای آن محسوب میشوند. مهمترین راهکار حفاظت از این گونه کمک به تکثیر آن از طریق بذرگیری و بذرپاشی در سایر رویشگاههای مشابه در کوههای اورامان است که نیازمند اعتبار و نیروی انسانی کارآمد است. همچنین میتوان در باغهای گیاهشناسی و مزارع تحقیقاتی نیز آن را تکثیر و از انقراض آن جلوگیری نمود.
عنوان مقاله [English]
Conservation status of Trifolium kurdistanicum, an endemic species of Iran
نویسندگان [English]
Azad Rastegar1؛ Ziba Jamzad2؛ Adel Jalili3؛ Hosein Maroofi4؛ Hiva Ghaderi5
1Assistant Prof., Forests and Rangelands Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
2Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3Professor, research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
4Senior Research Expert, Forests and Rangelands Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran
5BSc. in Agricultural Engineering, Payame-Noor University, Sanandaj Branch
چکیده [English]
Trifolium kurdistanicum S.Yousefi, Assadi & Ghaderi(Fabaceae) is one of the endemic species in the flora of Kurdistan province, distributed in the mountains of Bendol village in the southwest of Marivan. Based on IUCN criteria and categorizes, this species is assigned as Critically Endangered (CR). This species has only one population. Although isolation of the species in a restricted habitat is the main reason for its conservation, it is also the main inhibitor factor for its expansion to create larger populations. Extreme rockfall and soil instability of the habitat of this species are serious threats to its survival. Due to lacking natural corridors for expanding and migration of the species to other similar habitats in the Avroman area, the best ways for such an aim are seeding and sowing in the area that requires sufficient funding and skilled people to be fully familiar with the area and its flora. Botanical gardens and research farms will be other destinations for propagation of this valuable species.
پناهی، پ. و جمزاد، ز.، 1396. جایگاه حفاظتی بلوطهای ایران. طبیعت ایران، 2 (1): 82-91.
جلیلی، ع. و جمزاد، ز.، 1395. طرح تعیین جایگاه حفاظتی گیاهان و اکوسیستمهای ایران و انتشار لیست قرمز گونههای گیاهی ایران. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران.