اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات286
تعداد نشریات سازمان84
تعداد شماره‌ها2,873
تعداد مقالات32,558
تعداد مشاهده مقاله42,483,068
تعداد دریافت فایل اصل مقاله19,248,144
شهابی فر, جعفر. (1399). بررسی حاصلخیزی خاک‌های تحت کشت گندم دشت قزوین و ارائه راهکارهای ترویجی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 8(1), 27-46. doi: 10.22092/lmj.2020.122309
جعفر شهابی فر. "بررسی حاصلخیزی خاک‌های تحت کشت گندم دشت قزوین و ارائه راهکارهای ترویجی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 8, 1, 1399, 27-46. doi: 10.22092/lmj.2020.122309
شهابی فر, جعفر. (1399). 'بررسی حاصلخیزی خاک‌های تحت کشت گندم دشت قزوین و ارائه راهکارهای ترویجی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 8(1), pp. 27-46. doi: 10.22092/lmj.2020.122309
شهابی فر, جعفر. بررسی حاصلخیزی خاک‌های تحت کشت گندم دشت قزوین و ارائه راهکارهای ترویجی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1399; 8(1): 27-46. doi: 10.22092/lmj.2020.122309

بررسی حاصلخیزی خاک‌های تحت کشت گندم دشت قزوین و ارائه راهکارهای ترویجی

مدیریت اراضی
مقاله 4، دوره 8، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 27-46    اصل مقاله (2.55 M)
نوع مقاله: فنی ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/lmj.2020.122309
نویسنده
جعفر شهابی فر*
استادیارپژوهش بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران
چکیده
افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی به استفاده منطقی از کودهای شیمیایی وابسته است. شناخت جامع و دقیق حاصلخیزی خاک‌های تحت کشت ازجمله ابزارهای مهم در این زمینه است. در این مقاله مروری به‌وضعیت حاصلخیزی خاک­های تحت کشت گندم دشت قزوین پرداخته و برخی راهکارهای ترویجی برای بررسی چالش‌ها و محدودیت­های مرتبط با تولید گندم ارائه می‌دهد . بدین منظور از43120داده‌هایآزمایشگاهی مربوطبه2695 نمونه خاک استفاده شد. 12 ویژگی فیزیکی و شیمیایی خاک شامل: بافت، pH، آهک، هدایت الکتریکی، کربن آلی،‌ فسفر، پتاسیم آهن، روی، مس، منگنز و بور قابل‌جذب مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که خاک‌های تحت کشت گندم دشت قزوین دارای محدودیت‌های کمی از نظر شوری، پتاسیم قابل‌جذب، منگنز ، مس و بور بوده، اما دارای محدودیت­های شدید از نظر کربن آلی، روی و آهن هستند؛ به‌طوری‌که 5/93درصدخاک­هایدشت کمترازیکدرصدکربن آلی دارند. حدود 74 درصد اراضی تحت مطالعه دچار کمبود آهن و 64 درصد کمبود روی می‌باشند. ایننتایجنشاندادکهوضعیتعناصرغذاییدرگندم­زارهایاستانازنظرتوزیع جغرافیایییکساننمی­باشد. بنابراینلازماستجهت جلوگیریازافزایشهزینهتولیدودستیابیبهعملکردمطلوبتوصیه بر اساس نیاز گیاه انجام و از مصرف یکسان کودهای شیمیایی در اراضی با کمبودهای متفاوت خودداری شود.
کلیدواژه‌ها
آهک؛ حاصلخیزی خاک؛ عناصر غذایی؛ عناصر کم‌مصرف
عنوان مقاله [English]
Study of soil fertility of wheat farms in Qazvin Plain Some extension guidelines
نویسندگان [English]
Jafar Shahabifar
Soil and Water Research Section, Qazvin Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Qazvin, Iran.
چکیده [English]
 
Enhancements in crop yield and quality depend on proper use of chemical fertilizers, the most important tool for which is a comprehensive understanding and accurate knowledge of the fertility status of the soil under cultivation. The present study presents a review of the fertility of soils under wheat cultivation in Qazvin Plain in an attempt to formulate extension guidelines for facing the challenges due to soil limitations hindering satisfactory wheat yield. For this purpose, use was made of 43120 soil analytical data obtained from 2695 samples collected from Qazvin Plain to study the 12 soil physicochemical properties of soil texture, pH, and EC as well as lime, organic carbon, phosphorus, potassium, iron, copper, manganese, and boron contents. The results showed that, while a major portion of the soils studied was loam, more than 78% were alkaline in nature with pH values of 7 to 8. Also, the soils were found to suffer from such limitations as deficient available K, manganese, copper, and boron. Given an electrical conductivity of less than 2 dS m-1 obtained for the soil saturation extract, 47.1% of the soils in the plain were identified as non-saline. Calcium carbonate accounted for more than 96% of the soils as affected by lime. Moreover, the soils were drastically deficient in organic content as revealed by the organic carbon index that indicated an organic carbon content of less than 1% in 93.5% of the soils examined. Critical phosphorus and potassium levels were measured at 15 and 300 mg kg-1, respectively, indicating 27% of the soils in need of phosphorus fertilizer application but more than 80% in no need of potassium fertilizers. The critical levels of iron, zinc, manganese, boron, and copper were measured at 5, 1, 5, 1, and 1mg kg-1, respectively, such that about 74% of the studied areas suffered from iron deficiency, 64% from zinc deficiency, 17% from manganese deficiency, 27% from boron deficiency, and about 30% from copper deficiency. Thus, soil micronutrients were not uniformly distributed across the wheat farms. It is, therefore, essential to formulate recommendations duly based on plant needs and to avoid uniform application of the same fertilizers on all soils with different deficiencies in order to achieve desirable yields at lower production costs.
کلیدواژه‌ها [English]
Lime, Soil fertility, Food elements, Micronutrients
مراجع
  1. اسفندیاری، ف. قراچورلو، م. و عبادی الف. 1397. ارزیابی و برآورد مکانی سطح آب زیرزمینی در دشت سراب با استفاده از روش­های مختلف درون­یابی. جغرافیا و توسعه. شماره 51، صفحه­های 65 تا 80.
  2. بلالی، م. ر . 1384. تأثیر عناصر کم‌مصرف و اثر متقابل آن‌ها برافزایش تولید گندم آبی. نشریه شماره 1203. موسسه تحقیقات خاک و آب.
  3. حسنی پاک ع.ا. 1392. زمین آمار. انتشارات دانشگاه تهران.
  4. خادمی، ز. 1384. "شناسایی و انتخاب هدفمند مکان­های مطالعاتی در خاک‌های تحت کشت گندم".مؤسسه تحقیقات خاک و آب، ایران.
  5. زندکریمی، الف. و مختاری، د. 1397. ارزیابی دقت روش‌های مختلف درون‌یابی در تخمین مقادیر بارش جهت انتخاب بهینه‌ترین الگوریتم (مطالعۀ موردی: استان کردستان). پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 2، صفحه­های 323 تا 338.
  6. سماوات, س. ۱۳۸۹. نقش مدیریت مواد آلی خاک در حاصلخیزی خاک (مسائل و محدودیت­ها ) اولین کنگره چالش‌های کود در  ایران) ، تهران، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.  https://www.civilica.com/Paper-FERTILIZER01-FERTILIZER01_051.html
  7. شهابی فر، ج. و مستشاری، م. 1393. تعیین پراکنش عناصر غذایی (پرمصرف و کم‌مصرف) در اراضی تحت کشت آبی استان قزوین. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی به شماره فروست 45719. سازمان تحقیقات، آموزش  وترویج کشاورزی ، تهران، ایرن.
  8. شهبازی، ک. 1386. "تهیه بانک اطلاعات مکان‌دار حاصلخیزی خاک در کشور". مؤسسه تحقیقات خاک و آب، ایران. شماره 1354.
  9. ضیائیان، ع. ح. و ملکوتی، م. ج.  1378. بررسی گلخانه‌ای اثرات مصرف آهن، منگنز، روی و مس بر تولید گندم در خاک­های شدیداً آهکی استان فارس. مجموعه مقالات تغذیه متعادل گندم. انتشارات نشر آموزش کشاورزی. کرج. ایران.
  10. طهرانی، م. م.، م. پسندیده، م. ح. داودی.1390.گزارش نهایی تعیین پراکنش و توصیه عناصر کم‌مصرف در اراضی تحت کشت آبی استان­های گیلان، مازندران، همدان، کرمانشاه، آذربایجان و اصفهان. مؤسسه تحقیقات خاک و آب ایران. شماره 1618.
  11. طهرانی، م. م.، م. ر. بلالی، ف. مشیری، ع. دریا شناس . 1391. توصیه و برآورد کود در ایران: چالش‌ها و راه­کارها. مجله پژوهش­های خاک، جلد 26، شماره 2، 144-124.  
  12. علی احیائی، م. و.ا. بهبهانی زاده.1372 . شرح روش‌های تجزیه شیمیایی خاک. جلد اول. نشریه فنی شماره 893 مؤسسه تحقیقات خاک و آب. تهران. ایران.
  13. علی احیایی، م.1380. تهیه نقشه عناصر ریزمغذی در خاک­های زراعی استان­های کرمانشاه، تهران، قم و گرگان. مؤسسه تحقیقات خاک و آب، ایران. شماره 12.
  14. غیبی، م.ح. سدری، ن. رشیدی، س. سعادت و ز. خادمی. 1393. دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه گندم. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران. 
  15. فرنیا، الف. قربانی، خ. و سالاری جزی، م. 1397. ارزیابی روش کریجینگ بیزن تجربی در پهنه­بندی تراز آب زیرزمینی. نشریه پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد 25، شماره 1، صفحه­های 165 تا 182.
  16. 15- کابوسی، ک. و مجیدی، ع. 1396. پهنه­بندی تاریخ­های کاشت و برداشت و طول مراحل رشد گندم دیم بر اساس- داده­های بارش و دما در استان گلستان. نشریه زراعت دیم ایران، شماره 1، صفحه­های 103 تا 144.
  17. کاظمی، ح. و قربانی، خ. 1394. ارزیابی روش‌های مختلف درون‌یابی به‌منظور تخمین و پهنه‌بندی متغییرهای بارش در 16- اراضی کشاورزی شهرستان آق‌قلا جهت کشت دیم غلات پاییزه. پژوهش‌های حفاظت آب و خاک، شماره 4، صفحه­های 1 تا 23.
  18. نادی، م. جامعی، م. و بذرافشان ج. 1391. ارزیابی روش­های مختلف درون­یابی داده­های بارندگی ماهانه و سالانه (مطالعه موردی استان خوزستان). پژوهش­های جغرافیای طبیعی، شماره 4، صفحه­های 117 تا 130.
  19. مشیری، ف. ع.ا. شهابی، پ. کشاورز، ز. خوگر، و. فیضی اصل، م. ه. طهرانی، ه. اسدی رحمانی، س. سماوات، م.ن. غیبی، م.ح. سدری، ن. رشیدی، س. سعادت و ز. خادمی. 1393. دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه گندم. موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج. ایران.
  20. ملکوتی، م. ج. پ. کشاورز و ن.ع. کریمیان.1387. روش جامع تشخیص و توصیه بهینه کود برای کشاورزی پایدار. انتشارات مرکز نشر دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران.
  21. مومنی، ع. 1389. پراکنش جغرافیایی و سطوح شوری منابع خاک ایران. پژوهش های خاک، دوره 24، شماره 3. صفحه های 215-203.
    1. Aishah, AW. S., Zauyah, A.R., Anuar, and CI. Fauziah,. 2010. Spatial variability of selected chemical characteristics of paddy soils in Sawash Sempadon,Selangor, Malaysia. Malaysi. Journal of Soil Science.14: 1. 27-39.
    2. Allison, L.E., and CD. Moodi. 1962. Carbonates. PP 1379-1396. In: C.A. Black et al. (ed), Methods of Soil Analysis. Part 2, Am. Soc Agron., Madison,WI.
    3. Anghiononi, I., VC. Baligar. and R.J. Wright. 1996. Phosphorus sorption isotherm characteristics and availability parameters of Appalachian acidic soils. Communication of Soil Science and Plant Analysis. 27: 2033-2048.
    4. Anon. 1982. Organic material and soil productivity in the near east. FAO. Soil Bulletin, No. 45.
    5. Asadzadeh, F., A., Akbarzadeh, AA. Zolfaghari, R., Taghizadeh Mehrjardi, M., Mehrabanian, H., Rahimi Lake, and MA. Sabeti. 2012. Study and comparison of some geostatistical methods for mapping cation exchange capacity in soils of northern Iran. Annals of Faculty Engineering Hunedoara. 1: 1. 59-66.
    6. Barber, S. A. 1984. Soil nutrient bioavailability. John Wily and Sons Pub. New York.
    7. Behera, SK., RK. Mathur, AK.,Shukla, K., Suresh, and C., Prakash. 2018. Spatial variability of soil properties and delineation of soil management zones of oil palm plantations grown in a hot and humid tropical region of southern India. Catena. 165: 251-259.
    8. Bogunovic, I., S., Trevisani, M., Seput, D., Juzbasic, and B. Durdevic. 2017. Short-range and regional spatialvariability of soil chemical properties in an agro-ecosystem in eastern Croatia.Catena. 154: 50-62.
    9. Bouyoucos. C. J. 1962. Hydrometer method improved for making particle size analysis of soil. Agronomy Journal. 45: 464-465.
    10. Cakmak, I., A., Yilmaz, M., Kalayci, H., Ekiz, B., Torun, B., Erenoglu, and H.J. Brown.1996. Zinc deficiency as a critical problem in wheat production in central Anatolia. Plant Soil. 180, 165-172.
    11. Isimail, MH. and R., Junusi. 2009. Determining and mapping soil nutrient content using geostatistical technique in a Durian orchard in Malaysia. Journal of Agricultural Science. 1: 1. 86-91.
    12. Kravchenko, AN., and DG. Bullock. 1999. A comparative study of interpolation methods for mapping soil properties. Journal of Agronomy 91: 393-400.
    13. Kumar, S., and R., Lal. 2011. Mapping the organic carbon stocks of surface soils using local spatial interpolator. Journal of Environmental Monitoring, 13(11): 3128-35.
    14. Kuo, S. 1996. Phosphorus. In D.L. Sparks (Ed.), Methods of soil analysis. (pp. 869-921). SSSA. Madison, Wisconsin, USA.
    15. Mondal A, Khare D, Kundu S, Mondal S, Mukherjee S and Mukhopadhyay A, 2017. Spatial soil organic carbon (SOC) prediction by regression kriging using remote sensing data. Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 1: 61-70.
    16. Mortvedt, JJ. 1991. Correcting iron deficiencies in annual and pelennial: present technologies and future prospects inL Y. chem and Y. Hadar (Eds). Iron Nutrition and znteraction in plants. Pp. 315-321. Kuver Academic Publisher. The Netherlands.
    17. Nazarifar, MH, Momeni R and Kanani MH, 2014. Comparison of spatial interpolation methods for wheat water requirement and its temporal distribution in Hamedan province (IRAN). Journal of Urban and Environmental Engineering 2: 218-224.
    18. Omran, ESE. 2012. Improving the prediction accuracy of soil mapping through geostatistics. International Journal of Geosciences. 3: 574-590.
    19. Ramzan, Sh., and MA, Wani, 2018. Geographic information system and geostatistical techniques to characterize spatial variability of soil micronutrients including toxic metals in an agricultural farm. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 49: 4. 463-477.
    20. Robinson, TP., and G., Metternicht. 2006. Testing the performance of spatial interpolation techniques for mapping soil properties. Computers and Electronics in Agriculture, 50: 97-108.
    21. Rosemary, F., UWA, Vitharana, S.P., Indraratne, R., Weerasooriya, and U., Mishra. 2017. Exploring the spatial variability of soil properties in an Alfisolsoil catena. Catena. 150: 53-61.
    22. Rowell, DL. 1994. Soil Science: Methods and Application. Longman Group, Harlow.
    23. Sharma, S.K. and F., Lal. 1993. Estimation of critical limit of DTPA zinc for wheat in polluters of southern Rajasthan. Indian Society of Soil Science. 41 (1) 197-198.
    24. Shiati, K. 1998.Brackish water as a source of irrigation: behavior and management of salt-affected reservoirs (Iran). In: 10th Afro-Asian Conf. Bali, Indonesia.
    25. Smith, P. 2005. An overview of the permanence of soil organic carbon stocks: influence of 1429 direct human-induced, indirect and natural effects. European Journal of Soil Science, 56, 673-680.
    26. Stevenson, FG. 1994. Humus Chemistry. John Wily and Sons Pub. New York.
    27. Takkar, PN. and C.D., Walker. 1993. The distribution and correction of zinc deficiency in soils and plants (E d: Rabson, A.D.). Kluwer Academic pub.
    28. Tandon, H. 1995. Micronutrients in soil crops and fertilizers. Fertilizer Development and consultation organization, new Dehli, India.
    29. Thomas, GW. 1996. Soil pH and soil acidity. In" Methods of soil analysis. Part3. Chemical methods" (Ed. Dl. Sparks). Pages 475-490. Soil Science Society America. Madison, WI. USDA-ARS. 2008. Research Databases. Bibliography on Salt Tolerance.
    30.  George E.Brown, Jr. Salinity Lab. http://www. ars.usda.gov/Services/docs.htm. Docid=8908.
    31. Vasu, D., SK., Singh, N., Sahu, P., Tiwary, VP. Duraisami, V., Ramamurthy, M., Lalitha, and B. Kalaiselvi, 2017. Assessment of spatial variability of soil properties using geospatial techniques for farm level nutrient management. Soil and Tillage Research. 169: 25-34.
    32. Walkey, A., and I.A., Black.1934. An examination of Degtjareff method for determining soil organic matter and a proposed modification of the chromic acid in soil analysis.1. Experimental. Soil Science, 79: 459-465.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 456
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 530


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب