1نویسنده مسئول مکاتبات، دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ایلام، ایران پست الکترونیک: mail.ilam.ac.ir@a.mehrabi
2دانشآموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ایلام، ایران
3دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه، گروه اصلاح نباتات، کرمانشاه، ایران
4استادیار، گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.
چکیده
گونه بنه (Pistacia atlantica subsp. mutica) یکی از باارزشترین گونههای جنگلی ایران میباشد که با بهرهبرداری بیرویه انسان مورد تخریب قرار گرفته است. بنابراین با شناخت تنوع ژنتیکی جمعیتهای مختلف بنه میتوان گام مهمی در جهت توسعه و ترمیم رویشگاههای این گونه با ارزش برداشت. در این تحقیق، بهمنظور ارزیابی تنوع ژنتیکی 10 جمعیت بنه شامل 59 ژنوتیپ با استفاده از 16 آغازگر ISSR، در مجموع 158 آلل تکثیر شد که 100 درصد آللها چندشکل بودند. تعداد آللهای تکثیر شده از 3 تا 17 با میانگین 78/9 آلل متغیر بود. محتوای اطلاعات چندشکلی از 16/0 برای آغازگر UBC866 تا 38/0 برای آغازگر UBC884 متفاوت بود. همچنین شاخص نشانگر از 48/0 برای آغازگر UBC866 تا 95/5 برای آغازگر UBC840 متفاوت بود. تجزیه خوشهای نتوانست ژنوتیپها را بهطور کامل از هم تفکیک کند و عدم ارتباط بین تنوع مولکولی و تنوع جغرافیایی را نشان داد. تجزیه به مختصات اصلی نیز این نتایج را تأیید کرد. جمعیت کوشک بیشترین میزان آللهای چندشکل (15/72 درصد)، شاخص تصحیح شده هتروژنی (257/0) و شاخص شانون (364/0) را نشان داد، در حالیکه کمترین میزان آللهای چندشکل (13/10 درصد)، شاخص تصحیح شده هتروژنی (056/0) و شاخص شانون (061/0) در جمعیت خارج از زاگرس مشاهده شد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که سطح بیشتری از تنوع به درون جمعیتها (82 درصد) تعلق داشت، درحالیکه تنها 18 درصد تنوع در بین جمعیتها مشاهده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که نشانگرهای ISSR ابزار مفیدی برای ایجاد کلکسیون و حفاظت از ژرمپلاسم بنه میباشند.
Pistacia atlantica subsp. mutica is one of the most valuable forest species in Iran that has been damaged by uncontrolled exploitation of human being. Therefore, understanding the genetic diversity of different populations of the species, an important step can be taken towards development and restoration of habitat with high value of the species. In order to study the genetic diversity among 10 populations of the species, containing 59 genotypes via 16 ISSR primers, in general estimated 158 alleles of which 100% of alleles were polymorphic. Number of amplified alleles ranged from 3 to 17 with a mean value of 9.78 alleles for each primer. Polymorphic information content (PIC) varied from 0.16 (primer UBC866) to 0.38 (primer UBC884). Marker index criterion ranged from 0.48 (primer UBC866) to 5.95 (primer UBC840). Cluster analysis could not completely separate the samples and showed lack of association between molecular diversity and geographic diversity of the studied populations. Principal coordinant analysis also confirmed the results. Kushk population indicated the highest value of polymorphic alleles (72.15 %) and unbiased expected heterozygosity (0.257) and Shannon’s Index (0.364). While, the lowest value of polymorphic alleles (10.13 %) and unbiased expected heterozygosity (0.056) and Shannon’s Index (0.061) observed on out Zagros population. Analysis of molecular variance (AMOVA) showed that a larger proportion of genetic variation (82%) belonged to within the populations, while only a small proportion (18%) observed among the studied populations.
کلیدواژهها [English]
Analysis of molecular variance, pistachio, cluster analysis, Genetic diversity, ISSR marker, principal coordinant analysis