محمد شاهوردی; محمد زمانیان; وحید رهجو; علی مقدم; محمود نصرالهی; علیرضا چگنی; مراد چشمه نور; مراد سپهوند; طهماسب حسین پور; محمد حسن کوشکی; امیر محسنی امین; عزت اله نباتی; حسین آسترکی. "عطار اولین رقم شبدر ایرانی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 8, 2, 1398, 187-199. doi: 10.22092/rafhc.2020.122639.1165
شاهوردی, محمد, زمانیان, محمد, رهجو, وحید, مقدم, علی, نصرالهی, محمود, چگنی, علیرضا, چشمه نور, مراد, سپهوند, مراد, حسین پور, طهماسب, کوشکی, محمد حسن, محسنی امین, امیر, نباتی, عزت اله, آسترکی, حسین. (1398). 'عطار اولین رقم شبدر ایرانی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 8(2), pp. 187-199. doi: 10.22092/rafhc.2020.122639.1165
1استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
2استادیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
3مربی، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
4استادیار، بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
5محقق، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
6دانشیار، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
7مربی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران
چکیده
شبدر ایرانی یکی از علوفه های بومی ایران است که تاکنون هیچ رقم زراعی برای آن معرفی نشده است. تحقیق در زمینه معرفی اولین رقم شبدر ایرانی به روش لاین خالص از سال 1379 با جمع آوری ،کاشت و انتخاب تک بوته از میان 14 توده بومی چند چین کشور آغاز شد. در سال 1384 کشت تک بوته های برتر در ردیف در مقایسه با توده بومی هفت چین بروجرد انجام و لاین های برتر طی سالهای 88-1385 در قالب طرح مقایسه عملکرد مقدماتی و نیمه نهایی مورد بررسی قرار گرفتند. در سال زراعی 90-1389 با انجام آزمون ارزش زراعی تعداد 14 لاین برتر انتخاب و همراه با شاهد توده بومی هفت چین بروجرد در یک طرح سازگاری در سه منطقه بروجرد، کرج و کرمانشاه مورد مقایسه قرار گرفتند. در سال های زراعی 92- 1391 و 93- 1392 واکنش ژنوتیپ های شبدر ایرانی انتخابی نسبت به زنگ شبدر در دو آزمایش در کرج و بروجرد طی دو سال تحت شرایط آلودگی طبیعی در شرایط مزرعه مورد ارزیابی و نهایتاً دو لاین برتر BPC/Borujerd/81-13 و BPC/Borujerd/81-4 انتخاب شدند. در سال زراعی 95-1394 آزمایش تحقیقی–ترویجی مقایسه عملکرد علوفه دو لاین امید بخش شبدر ایرانی در مقایسه با توده محلی در شهرهای بروجرد (دشت سیلاخور) و دشت الشتر به عنوان دو قطب اصلی کشت شبدر استان لرستان اجرا گردید. نتایج نشان داد که لاین BPC/Borujerd/81-13 با میانگین عملکرد علوفه تر و خشک 72/99 و 11/08 تن در هکتار به ترتیب با 23/65 و 21/79 درصد افزایش نسبت به توده بومی هفت چین بروجرد برتر بود. این لاین بالاترین پایداری در بین کل لاین ها را داشته و با وجود یک چین کمتر نسبت به توده بومی عملکرد بالاتری داشت و با نام "عطار" به عنوان رقم جدید شبدر ایرانی معرفی گردید.
M. Shahverdi1؛ M. Zamanian2؛ V. Rahjo2؛ A. Moghaddam2؛ M. Nasrollahi3؛ A. Chegni4؛ M. Chesmenoor5؛ M. Sepahvand1؛ T. Hoseinpour1؛ M. H. Kooshki3؛ A. Mohseni Amin6؛ E. Nabati7؛ H. Astaraki5
1Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Khorramabad, Iran.
2Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
3Researcher, Plant Protection Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Khorramabad, Iran.
4Assistant Professor, Animal Science Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Khorramabad, Iran.
5Researcher, Seed and Plant Improvement Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Khorramabad, Iran.
6Associate Professor, Plant Protection Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Khorramabad, Iran.
7Faculty member, Seed and Plant Improvement Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Khorramabad, Iran.
چکیده [English]
The Persian clover is one of the native forage crops in Iran for which no bred cultivar has been released yet. For identification and release of the first Persian clover cultivar a series of experiments were conducted from 2000 to 2016 cropping seasons. At first, 14 Persian landraces were collected from regions with known clover cultivation in the country and then individual plants were selected from each population in 1999-2000 cropping season. In total, 176 single plants with superior forage performance were selected in this stage. In 2004-2005 cropping season, seeds from single plants were sown in rows and were compared with Haftchin local Persian clover as check. The preliminary and semifinal forage yield comparisons were conducted to evaluate dry and fresh forage yields of superior clover lines in 2006-2009 cropping season. The VCU test (Value for Cultivation and Use) of the 14 selected lines along with a local Persian clover (Haftchin) as a check was carried out in the uniform regional trials in Kermanshah, Karaj and Borujerd Research Stations. In this experiment BPC/Borujerd/81.13 line (Attar) had 2061 kgha-1 higher yield for dry matter compared to the control. Also, to evaluate response of different Persian clover germplasm to rust disease, two experiments were conducted in Borujderd and Karaj regions. The results showed that all lines as well as control (Haftchin) were relatively sensitive to the rust disease. These lines were compared with the control cultivar (Haftchin) under on-farm conditions in Borujedrd and Aleshtar regions, as the main centers of clover cultivation, in 2015-16 cropping season. The results showed that Attar with 72.99 and 11.08 tha-1 fresh and dry forage yields, respectively, showed 23.65% and 21.79% yield superiority to the control cultivar. Furthermore, this new cultivar showed more yield stability and forage yield compared to the local cultivar. Hence, it was released with the name of "Attar" as the first Persian clover cultivar.
کلیدواژهها [English]
Yield of forage, line, local landrace, stability trial
مراجع
1-رهجو، و. و شاهوردی، م. 1394. بررسی واکنش ژرم پلاسم های مختلف شبدر ایرانی نسبت به بیماری زنگ. گزارش نهایی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره فروست 3210/94. 55 صفحه.
2-شاهوردی، م. و زمانیان، م. 1388. بررسی و مقایسه عملکرد نیمه نهایی عملکرد علوفه و سایر خصوصیات لاینهای دیررس شبدر ایرانی. گزارش نهایی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره فروست 689/88. 13 صفحه.
3-شاهوردی، م. و زمانیان، م. 1397. نامگذاری و معرفی لاین شبدر ایرانی BPC/Borujerd/81.13 جهت کشت در مناطق شبدر کاری کشور. گزارش نهایی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره فروست 54223/97. 38 صفحه.
4-شاهوردی، م. 1396. مقایسه عملکرد علوفه لاین امید بخش شبدر ایرانی با توده محلی .گزارش نهایی طرح تحقیقی.ترویجی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر .شماره فروست 51040/95. 17 صفحه.
5-کریمی، ه. 1383. زراعت و اصلاح گیاهان علوفهای. انتشارات دانشگاه تهران. 414 صفحه.
6. Dear, B., Lacy, J. and Sandral, G. 2000. Persian clover.Research Agronomy Pastures, Wagga, Wagga, Australia.11 pp. Available at http://www.agric.nsw.gov.au/reader/5487.
7. Fraser, J., McCarney, D., Najda, H. and Mir, Z. 2009. Tiled potential and forage quality of annual forage legumes in southern alberta and northeast Saskatchewan. Can. J. Plant Sci. 84:143-185.
8. Lin, C. S. and Binns, M. R. 1988. A superiority measure of cultivar performance for cultivar x location data. Can. J. Plant Sci. 68:193-198.
9. Taylor, N. L. 1985. Clover science and technology. American Society of Agronomy. Publishers Madison, Wisconsin, USA. 591pp.