1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران،
2مربی پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
3پژهشگر، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران.
چکیده
درختان کهنسال، از جمله مهمترین ذخایر ژنتیکی گیاهی محسوب میشوند و ارزش شناخت و حفظ این منابع از نظر ملی و تاریخی اهمیت زیادی دارد. در تحقیق حاضر، با هدف ارزیابی و ثبت درختان کهنسال استان اردبیل، تعداد 41 اصله درخت کهنسال شامل 28 درخت ارس (Juniperus excelsa) و 13 درخت پستهوحشی(Pistacia atlantica subsp mutica) در مناطقجنگلی شهرستان خلخال شناسایی و اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد میانگین محیطتنه درختان کهنسال ارس61/2 متر، میانگین ارتفاعکل و ارتفاع تنه آنها بهترتیب 06/8 و01/2 متر است. میانگین محیطتنه درختان کهنسال بنه 17/3 متر، میانگین ارتفاعکل و ارتفاع تنه آنها بهترتیب 1/10 و 48/2 متراست. محیط طبیعی مناسب و قرارگیری این درختان در قبرستان قدیمی و نیز اعتقادات خاص از دلایل ماندگاری این پایهها در منطقه خلخال هستند. باتوجهبه مشخصههای رویشی و قدمت درختان کهنسال شناسایی شده، میتوان ضمن حفاظت کامل از این درختان در منطقه با ایجاد ذخیرهگاههای ژنتیکی (محاوط بذر درختان کهنسال) و تولید نهال به احیای جنگلهای تخریب شده ارس و بنه منطقه خلخال کمک کرد.
1Assistant Prof.., Forests and Rangelands Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ardabil, Iran
2Senior Research Expert, Research institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
3Research Expert, Forests and Rangelands Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, AREEO, Ardabil, Iran
چکیده [English]
Long live trees are considered to be the most important herbal genetic reserves, and the importance of recognizing and preserving these resources is important both nationally and historically. The purpose of this study was to record and evaluate 41 trees, including 28 junipers and 13 wild pistachio trees, identified and measured in the Khalkhal area. Results showed that the trunk perimeter of trees recorded ranged between 1.28 to 4.21 m, and their height ranged between 4.9 to 13.4 m. The average trunk perimeter of wild pistachio and juniper was 3.17 m and 2.61 m, and the average height was 10.1 m and 8.05 m, respectively. The proper natural environment and location of these trees in the old cemetery, as well as specific beliefs, are the reasons for this tree's persistence in Khalkhal. In terms of growth characteristics and dating of long-live trees, in addition to the complete protection of these trees in the region, the restoration of the destroyed forests of Juniper and wild Pistachio in Khalkhal region is possible by creating genetic reserves (seeds of long-live trees) and seedling production.
- حسینی، ا. و اعظمی، ا.، 1395. بررسی ویژگیهای ریختشناسی درختان کهنسال در جنگلهای زاگرس (مطالعه موردی: جنگلهای استان ایلام). بومشناسی جنگلهای ایران، 4(7): 59-51.
- خوشنویس، م.، 1394 .گزارش نهایی پروژه شناخت، معرفی و بررسی رویشگاه، تکثیر و ایجاد ذخیره گاه و تهیه اطلس درختان کهنسال ایران در 15 استان کشور و ثبت اطلاعات این درختان و معرفی این درختان در سطح ملی و جهانی، گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 221 صفحه.
- خوشنویس، م.، متینی زاده، م.، شیروانی،ا . و تیموری، م.، a 1396. ارسهای کهنسال ایران. مجله طبیعت ایران، 2 (4): 45-20.
- خوشنویس، م.، صادق زاده حلاج، م.ح، متینی زاده، م.، احمدی،ش.، شیروانی، ا. و تیموری، م.، b 1396. سروهای کهنسال ایران (بخش اول). مجله طبیعت ایران، 3 (10): 59-45.
- علیاحمد کروری، س.، شیروانی، ا.، ایمانی، گ.، شبستانی، ش.، طالبه خورآبادی، ط. و مدنی مشایی، ا.، 1393. سروهای کهن سال ایران. مجله جنگل و مرتع، 100: 57-44.
- علیپورفرد، م.، رائینی سرجاز، م.، پورطهماسی، ک. و نادی م.، 1396. بررسی ارتباط متغیرهای اقلیمی با پهنای حلقههای رویش سالانه درختان ارس در رویشگاه کیگوران (استان لرستان). جنگل و فرآوردههای چوب، مجله منابعطبیعی ایران، 70(4): 608- 599.
- مرویمهاجر، م.ر.، 1384. جنگلشناسی و پرورش جنگل. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 387 صفحه.