| تعداد نشریات | 283 |
| تعداد نشریات سازمان | 81 |
| تعداد شماره‌ها | 2,766 |
| تعداد مقالات | 31,497 |
| تعداد مشاهده مقاله | 39,698,971 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,254,054 |
مخاطرات محیط زیستی فراروی دانش بومی ماسه‌زارهای بیابانی | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 3، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 15، خرداد و تیر 1398، صفحه 15-20 اصل مقاله (390.33 K) | ||
| نوع مقاله: دیدگاه‌ها | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2019.119035 | ||
| نویسنده | ||
| حسین بتولی* | ||
| دانشیار پژوهش، باغ گیاه‌شناسی کاشان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ماسه‌زارهای بیابانی یکی از شکل‌های ژئومورفولوژی غالب گستره نواحی گرم و خشک بیابانی به شمار می‌آید که به‌واسطه ساختار عوامل تشکیل‌دهنده این رخساره، از شرایط ادافیکی خاصی برخوردار می‌باشند. وجود خاک‌های ماسهای با نفوذپذیری بسیار زیاد و حساس در برابر فرسایش بادی، حاکمیت طوفان شن، فقر مواد غذایی خاک، کمبود رطوبت نسبی، فراوانی انرژی نورانی خورشید، نقصان نزولات جوی و خشکی مفرط هوا، از جمله ویژگی‌های برجسته ماسه‌زارهای بیابانی می‌باشد که استقرار گیاهان شن‌دوست را محدود ساخته و تنوع و تراکم پوشش گیاهی نیز پائین می‌باشد. (بتولی و شاهمرادی، 1391). اراضی ماسهای که به بیابان‌های ماسهای یا« ارگ» موسوم است از عوارض مهم در مناطق بیابانی می‌باشند. این نوع بیابان‌ها در نتیجه فرسایش شدید سایر مناطق و حمل ماسه و انباشته شدن آن حاصل می‌شوند و در صورت تداوم وزش باد و طوفان در این مناطق، تپه‌های ماسهای جدید دائماً تشکیل می‌گردند (احمدی، 1387). مناطق خشک و بیابانی یکی از اکوسیستم‌های بسیار حساس موجود در طبیعت می‌باشد که به‌واسطه عوامل محدودکننده متنوع حاکم بر این مناطق، باعث ایجاد شرایط خاص زیست محیطی شده و نتیجتا" تنوع گیاهی آن بسیار محدود می‌شود (کردوانی، 1374). بیش از چهل و شش هزار کیلومتر مربع از اراضی بیابانی کشور را پهنه‌های ماسهای تشکیل می‌دهد (عباسی، 1392). اگرچه در بخشی از گستره ماسه‌زارهای بیابانی به لحاظ استقرار گیاهان ماسه‌دوست، امروزه به‌عنوان تپه‌های شنی پوشیده از گیاه تلقی شده و جزء اراضی ماسهای تثبیت شده قرار می‌گیرند، با وجود این در بخش قابل توجهی از پهنه‌های شنی که بدون پوشش گیاهی بوده و به لحاظ حاکمیت باد و سیطره انواع استرس‌های محیطی، جزء تپه‌های ماسهای فعال و روان قرار داشته و هر ساله با جابجائی خود مشکلات فراوانی را برای جاده‌ها، اراضی کشاورزی، شهرها و تأسیسات وارد می‌آورند و پیوسته نیز در حال پیشروی هستند (بتولی، 1381)... | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Environmental hazards in front of the indigenous knowledge of desert sand dunes | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Batuli | ||
| Assosiate Prof., Kashan Botanical Garden, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran. | ||
| مراجع | ||
|
- احمدی، ح.، 1387. ژئومورفولوژی کاربردی، فرسایش بادی، جلد 2، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم، تهران. - بتولی، ح.، 1379. مدیریت زیست‌شناختی بیابان‌ها با استفاده از گیاهان بومی (Endemic) به‌منظور تنوع پوشش گیاهی و تبیین پایداری طبیعی. همایش منطقه‌ای توسعه پایدار زیست بوم‌های بیابانی. استانداری یزد. 15 اردیبهشت 1379. - بتولی، ح.، 1381. بررسی اکولوژیک جوامع گیاهی ماسه‌زارهای ریگ بلند کاشان. پایان‌نامه دوره دکترای اکولوژی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علوم و تحقیقات، 378 صفحه. - بتولی، ح. و شاهمرادی، ا.ع.، 1391. آتاکولوژی گیاه مرتعی «علف شتر» (Asthenatherum forsskalii (Vahl) Nevski) در ماسه‌زارهای بیابانی استان اصفهان. تحقیقات مرتع و بیابان ایران. 19(3): 497-490. - بتولی، ح.، 1392. بررسی تنوع زیستی و سیمای رویشی رستنیهای مستقر در زیستگاههای ماسه‌زارهای ریگ بلند آران و بیدگل، گیاه و زیستبوم. 34: 65-47. - جعفری، م.، طویلی، ع.، رستمپور، م.، زارع‌چاهوکی، م.ع. و فرزادمهر، ج. 1388. بررسی عامل‌های محیطی مؤثر بر پراکنش پوشش گیاهی مراتع زیرکوه شهرستان قاین. مدیریت مرتع و آبخیز. 62(2): 213-197. - عباسی، ح.ر.، 1392. تعیین اشکال ناهمواریها، خصوصیات فیزیکی شیمیایی و مینرالوژیکی شنزارهای کشور، گزارش نهایی پروژه ملی، موسسه تحقیقات جنگلها مراتع کشور، بخش تحقیقات بیابان، 386 صفحه. - کردوانی، پ.، 1374. جغرافیای مناطق خشک، جلد اول و دوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 260 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 399 |
||