1دانشجوی دکتری گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
2استاد گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران؛
3گروه مهندسی آبیاری و آبادانی،دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی،پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
4فارغ التحصیل کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی؛
چکیده
از دیدگاه کشاورزی، خشکسالی زمانی که رطوبت خاک از نیاز واقعی محصول کمتر باشد و منجر به خسارت در محصول شود، اتفاق میافتد. برای بیان کمی خشکسالی، از شاخصهای خشکسالی استفاده می شود که بیشتر از بارندگی برای محاسبه این شاخصها استفاده میشود. اما خشکسالی از نظر کشاورزی بیشتر به رطوبت خاک توجه نموده و خاک را به عنوان محیط اصلی برای تامین نیاز آبی در نظر میگیرد. از مهمترین شاخصهای خشکسالی که رطوبت خاک را به عنوان پارامتر ورودی در نظر میگیرد میتوان به شاخص خشکسالی رطوبت خاک (SMDI) اشاره کرد. اما برای برآورد رطوبت خاک مستلزم استفاده از مدلهایی برای تخمین آن است. هدف از این تحقیق، شبیهسازی رطوبت خاک با استفاده از مدل AquaCrop و استفاده از این نتایج در تعیین شاخص خشکسالی SMDI و مقایسه آن با شاخصهای خشکسالی بر اساس بارندگی مثل PNI، DI، SPI و CZI بین سالهای 2008-1982 در ایستگاه سینوپتیک قزوین است. نتایج شبیهسازی رطوبت خاک با استفاده از مدل AquaCrop نشان داد تغییرات ماهیانه رطوبت خاک در عمق پنج سانتیمتری بسیار شدید است. با افزایش عمق، تغییرات رطوبت خاک کمتر میشود. از عمق حدود 40 سانتیمتر به بعد، رطوبت ثابت باقی میماند. مطوبترین سال در ایستگاه موردنظر با توجه به مقدار شاخص SDMI با مقدار 7/2 در سال 1994 با مقدار و شدیدترین خشکسالی با مقدار 5/1- در سالهای 1997، 1999 و 2008 رخ داده است. در مورد شاخصهای دیگر، بیشترین و کمترین مقدار شاخصهای خشکسالی مطابق با تغییرات بارندگی و در سالهای 1982 و 2008 میباشد. نکته بسیار مهم در مورد شاخص SMDI این است که این شاخص علاوه بر شرایط کنونی رطوبت خاک به شرایط سال قبل نیز توجه دارد. شاخص SMDI کمترین ضریب تعیین را با شاخصهای خشکسالی دیگر و همچنین با بارندگی و تبخیر نشان میدهد
Status of Agricultural Droughts Based on Soil Moisture in Qazvin
نویسندگان [English]
h ramezani1؛ a liaghat2؛ m parsinejad3؛ m ramezani4
چکیده [English]
Agricultural drought occurs when soil moisture is less than that required for the optimized production and damages crop yield. Drought indexes are used for monitoring purposes and in some of these indicators rainfall data are used. But, agricultural droughts indexes use soil moisture data. Among the most important drought indexes that use soil moisture as input parameter, soil moisture drought index (SMDI) can be noted. Generally, mathematical models are used for soil moisture estimation. The objective of this study was to estimate soil moisture using AquaCrop model and to calculate SMDI with this estimation and compare it with the rainfall-based drought indexes such as PNI, DI, SPI and CZI, using Qazvin synoptic station data of 1982-2008. The results of soil moisture estimation using AquaCrop showed that monthly changes in soil moisture at 5 cm depth were very strong. With increasing depth, soil moisture changes were less and remained constant after 40 cm of depth. Average values of SMDI, PNI, DI, SPI and CZI were, respectively, 0.41.2, 10026.2, 0.042.6, 0.01.0, and 0.01.0. Based on SMDI, the wettest year was 1994 while the driest years were 1997, 1999 and 2008. But, based on other indexes, the wettest and driest years were 1982 and 2008. The main point for SMDI is that, in addition to the current season soil moisture conditions, the index uses soil moisture conditions of the previous year to calculate SMDI. According to our results, SMDI had low coefficient of determination with the other drought indexes, rain, and evaporation.