آقابیگی, علی اصغر, غلامی سفیدکوهی, محمد علی, راینی, محمود, یزدانی, محمدرضا. (1397). ارزیابی و مقایسه بهرهوری آب در اراضی شالیزاری سنتی و تجهیز و نوسازی شده در شهرستان آستانه اشرفیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 32(4), 485-497. doi: 10.22092/jwra.2019.118519
علی اصغر آقابیگی; محمد علی غلامی سفیدکوهی; محمود راینی; محمدرضا یزدانی. "ارزیابی و مقایسه بهرهوری آب در اراضی شالیزاری سنتی و تجهیز و نوسازی شده در شهرستان آستانه اشرفیه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 32, 4, 1397, 485-497. doi: 10.22092/jwra.2019.118519
آقابیگی, علی اصغر, غلامی سفیدکوهی, محمد علی, راینی, محمود, یزدانی, محمدرضا. (1397). 'ارزیابی و مقایسه بهرهوری آب در اراضی شالیزاری سنتی و تجهیز و نوسازی شده در شهرستان آستانه اشرفیه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 32(4), pp. 485-497. doi: 10.22092/jwra.2019.118519
آقابیگی, علی اصغر, غلامی سفیدکوهی, محمد علی, راینی, محمود, یزدانی, محمدرضا. ارزیابی و مقایسه بهرهوری آب در اراضی شالیزاری سنتی و تجهیز و نوسازی شده در شهرستان آستانه اشرفیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1397; 32(4): 485-497. doi: 10.22092/jwra.2019.118519
ارزیابی و مقایسه بهرهوری آب در اراضی شالیزاری سنتی و تجهیز و نوسازی شده در شهرستان آستانه اشرفیه
3استاد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
4استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور
چکیده
مدیریت منابع آب و خاک از طریق افزایش عملکرد و بهرهوری آب در شالیزارهادارای اهمیت ویژهای میباشد. تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری یکی از اقداماتی است که با هدف افزایش بهرهوری آب اجرا میشود. بهمنظور بررسی و ارزیابی اثر اجرای طرح تجهیز و نوسازی بر میزان عملکرد و بهرهوری آب، پژوهشی در شالیزارهای شهرستان آستانه اشرفیه، در قالب طرح کرتهای دو بار خرد شده در سه سطح اصلی بالادست، میاندست و پاییندست و دو سطح فرعی تجهیز شده و سنتی، طی دو سال 1394 و 1395 انجام شد. دادههای عملکرد، میزان آب مصرف شده براساس نیازهای مختلف و میزان هزینه و درآمد از مزارع در مناطق مختلف جمعآوری شد. نتایج نشان داد میانگین عملکرد در شالیزارهای سنتی و تجهیز و نوسازی شده بهترتیب برابر 3958 و 3901 کیلوگرم بر هکتار بود و اختلاف معنیداری وجود نداشت. مقادیر بهرهوری ناخالص براساس تبخیر-تعرق و تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ در اراضی سنتی بهترتیب 3% و 3% بیشتر از مقادیر آن در اراضی تجهیز شده بود. نتایج نشان داد که علیرغم عدم وجود اختلاف معنی دار در عملکرد محصول در سطح اطمینان 95 درصد، بهرهوری خالص براساس تبخیر-تعرق، تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ، و مصرف آب در مزرعه در اراضی تجهیز شده بهترتیب 50%، 51% و 54% بیش از اراضی سنتی بود.یافتهها نشان میدهد که طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری، با کاهش هزینههای کاشت، داشت و برداشت، موجب افزایش بهرهوری خالص میشود.
Evaluation and Comparison of Water Productivity in Traditional and Consolidated Paddy Fields in Astaneh Ashrafieh County
نویسندگان [English]
aliasghar aghabeigi1؛ Mohammad Ali Gholami Sefidkouhi2؛ mahmoud raeini3؛ Mohammadreza Yazdani4
1jahadekeshavarzi
2Water Engineering, SANRU
3Professor, Water Engineering Department, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.
4Assistant Professor, Rice Research Institute, Rasht, Iran.
چکیده [English]
Management of soil and water resources and sustainable development of agriculture by increasing rice yield and water productivity has high importance. Consolidation of paddy fields is one of the solutions for this purpose. In this regard, this research aimed to investigate role of consolidation projects in paddy fields on water productivity. The research was done in Astaneh Ashrafiyeh, in Guilan Province, on paddy fields in 3 situations (upland, middle land, and lowland) and 2 farm types (traditional and consolidated), with 5 replications, during 2015 and 2016 . The data on rice yield and different water productivities were analyzed based on double split plot with Tuckey mean analysis method. The results showed that average yield of traditional and consolidated fields were 3958 and 3901 kg ha-1, respectively, without any significant difference. In traditional fields, the gross productivity based on evapotranspiration alone and evapotranspiration plus percolation was, respectively, 3% and 3 % more than those in the consolidated fields. However, net productivity based on evapotranspiration alone, evapotranspiration plus percolation, and water use in consolidated fields was, respectively, 50%, 51%, and 54% more than in traditional fields. Therefore, planning and implementing consolidation projects on paddy fields can increase water productivity.
کلیدواژهها [English]
Gross productivity, Evapotranspiration, Net productivity, Water use
مراجع
آقاجانی م.، و نوابیان م. (۱۳۹۱). مقادیر برخی از شاخصهای بهینه بهرهوری آب در آبیاری تناوبی اراضی شالیزاری رشت. مجله آب و خاک. جلد 26، شماره ۵، 1288-1277.
آقاگلزاده ح.، و حسینی س.م. (1381). ارائه زیرساختهای اساسی جهت مکانیزه نمودن کشت برنج در اراضی تسطیح و یکپارچه شده. اولین همایش علمی–کاربردی تجهیز و نوسازی و یکپارچهسازی اراضی شالیزاری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر. 28-23.
احسانی م. و خالدی ه. (1383). شناخت و ارتقای بهرهوری آب کشاورزی به منظور تامین امنیت آبی و غذایی کشور. یازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. 674-657.
ادیبی ش. (1393). اثر نظامهای آبیاری بر عملکرد و بهرهوری اراضی شالیزاری استان گیلان. پایاننامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت. 70 ص.
امیری ا.، رضویپور ت. و بنایان م. (1390). ارزیابی عملکرد و بهرهوری آب در برنج تحت شرایط مدیریت مختلف آبیاری و فاصله کاشت با استفاده از مدل ORYZA2000. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. جلد 4، شماره 3. 19-1.
امینی ع.، نوری س.ه. و اصلانی سنگده ب. (1394). ارزیابی و سنجش پایداری زراعت برنج با استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره (مورد مطالعه: شهرستان رضوانشهر). علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران. جلد 11، شماره 1، 126-101.
باباپور گلافشانی م.، شاهنظری ع. و ضیاءتبار احمدی م. (1391). مقایسه پارامترهای بیلان آبی در اراضی شالیزاری سنتی و تسطیح شده شهرستان قائمشهر. نشریه آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). جلد 26، شماره 4، 1017-1010.
بوذرجمهری خ. و انزایی ا. (1391). ارزیابی عملکرد تکنولوژیکی طرح تجهیز، نوسازی و یکپارچهسازی اراضی شالیزاری (نمونه موردی: دهستان قره طغان شهرستان نکا). جغرافیا و پایداری محیط. شماره 3: 116-99.
دریجانی ع.، احمدیکلیجی س. و تابلی ح. (1391). محاسبه و تحلیل شاخصهای ناپارامتری بهرهوری جزیی نهادهی آب (مطالعه موردی: شالیکاری استان مازندران). مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 4 (3): 219-207.
دواتگر ن. 1389. پیشبینی عملکرد گیاه برنج در شرایط محدودیت آب با استفاده از مدلهای شبیهسازی رشد و نمو گیاه در مقیاس ناحیهای. پایاننامه دکتری خاکشناسی دانشکده کشاورزی. دانشگاه تبریز. 250 ص.
رضایی م.، شاهنظری ع.، رائینیسرجاز م. و وظیفهدوست م. (۱۳۹۴). ارزیابی کارایی مدل CERES-Rice در تخمین عملکرد و بهرهوری برنج در مقیاس وسیع. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. ۲ (9): 291-283.
رفیعی ح.، امیر نژاد ح. و باریکانی س.ح. (۱۳۸۸). اثر خرده مالکی بر میزان بهرهوری آب در کشت برنج (مطالعه موردی: استان مازندران). ششمین همایش اقتصاد کشاورزی ایران. کرج. 10 ص.
سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان.(۱۳۹۴). اداره آمار و اطلاعات.
عادلینوری ش. و عسگرزاده ح. (1373). طرح مسائل زیربنائی شالیزارها. مجموعه مقالات اولین کارگاه آموزشی مبانی طراحی تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری. دانشگاه گیلان.
عربزاده ب. (1381). تحلیلی بر طرح تجهیز و نوسازی و یکپارچهسازی اراضی شالیزاری. اولین همایش علمی–کاربردی تجهیز و نوسازی و یکپارچهسازی اراضی شالیزاری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر. 19-12.
یزدانی م. 1388. گزارش نهایی پروژه ارزیابی طرحهای تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری استان گیلان.Bahnas O.T. and Bondok M.Y. (2008). Effect of precision land leveling and biofertilizers on rice water use efficiency in sandy soils. Misr J. Ag. Eng., 25(4): 1293 – 1309.
Jat M.L., Gupta R., Sharma S.K. and Gill M.A. (2006). Laser land leveling: A Precursor Technology for Resource Conservation. Rice-Wheat Consortium Technical Bulletin Series 7. New Delhi, India: Rice-Wheat Consortium for the Indo-Gangetic Plains. pp 48.
Molen D.J., Sakthivadivel R. and Perrye C.J. (1998). Indicators for Comparing Performance of irrigated agricultural systems. Research Report 20. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institue.