1دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی نگرش روستاییان حاشیه جنگل نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی انجام گردید. تعداد 364 نفر از ساکنان روستاهای حاشیه جنگل در هشت شهرستان استان گلستان با استفاده از روش پیمایشی، مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی آن با مراجعه به اساتید دانشگاه و کارشناسان منابع طبیعی و پایایی آن با محاسبه ضریب کرونباخ آلفا مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که نگرش افراد مورد مطالعه نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی و آمادگی آنان از این نظر، اندکی بیش از متوسط است. یافتهها نشان داد که ارتباط معنیداری بین سن و سطح تحصیلات با نگرش نسبت به تغییر کاربری اراضی جنگلی وجود ندارد و زنان و مردان و همچنین افراد مجرد و متأهل نیز تفاوتی از این نظر ندارند. در عین حال، کشاورزان و دامداران بیشترین آمادگی نگرشی برای تغییر کاربری اراضی جنگلی را داشتند و کمترین آمادگی مربوط به افراد دارای مشاغل دولتی بود. به منظور اصلاح نگرش روستاییان نسبت به اراضی جنگلی پیشنهاد میشود دانش آنان درباره کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و محیطزیستی جنگلها افزایش یافته و با تشکیل گروهها یا انجمنهای محلی، فعالیتهای حامی جنگل در بین روستاییان ترویج و توسعه یابد.
Survey of Attitudes among Forest Neighboring Rural Communities toward Forest Land Use Change
A Case Study of Golestan Province
نویسندگان [English]
Ahmad Badahang Gale-Bache1؛ Ahmad Abedi Sarvestani2؛ Mohammad Reza Mahboobi2
1MSc Student of Agricultural Extension, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2Associate Prof., Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]
This survey was carried out to investigate the attitudes of rural communities living in the vicinity of forest areas toward forest land use change. For this purpose, 364 inhabitants in villages from eight counties in Golestan Province were surveyed. Using the survey method, a questionnaire was prepared and administered as the data gathering tool whose validity was confirmed based on expert judgment by university academics and experts working in the field of natural resources. Its reliability was evaluated against the Cronbach's alpha coefficient. Results revealed that the participants’ attitude toward and their readiness for changing forest land use were slightly above average. Moreover, no significant relations could be established between either age or education level and attitude toward land use change. Meanwhile, no differences were detected between sex and marital status with respect to the research question. This is while farmers and livestock growers showed the highest but civil servants showed the least positive attitude toward changing forest land use. Based on these results, a serious need is felt for improving the villagers’ attitude toward forest lands. In this regard, their knowledge of the economic, social, and environmental functions of forests needs to be elevated. Local NGOs and associations are recommended to be established in order to promote group activities in support of forests among villagers.
کلیدواژهها [English]
Attitude, Forest, land use, Golestan Province
مراجع
احمدپور، ا. و ا. علوی. 1393. شناسایی و تحلیل مؤلفههای مؤثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی (مطالعه موردی: شهرستان ساری). پژوهش وبرنامهریزی روستایی، 3(5): 120-109.
احمدوند،م. و ذ. محمدیتمری. 1396. نگرش روستاییان به مدیریت مشارکتی جنگل: مورد روستاهای حاشیه جنگل بخش مارگون، شهرستان بویراحمد. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران ، 13(1): 174-161.
امیرنژاد، ح. 1392. بررسی عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان جهت تغییر کاربری اراضی در استان مازندران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5(4): 94-79.
ایلدرمی، ع.، ف. قاسمی و ن. بهمنی. 1394. بررسی نقش عوامل اقتصادی-اجتماعی در تخریب زیست بوم جنگل های زاگرس (منطقه کاکارضا لرستان). تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها و مراتع ایران، 13(2): 149-140.
ترکان، ح.، و م.ب. کجباف. 1387. نگرش چیست؟ فصلنامه توسعه علوم رفتاری، 1(1): 54-49.
چیذری، م.، ه. فرهادیان و م. ابراهیمیان. 1390. بررسی عوامل مؤثر بر تخریب جنگلها و راهکارهای ترویجی مقابله با آن از دیدگاه کارشناسان اداره کل منابع طبیعی استان مازندران. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
حیدرپورتوتلکه، ز.، ح. شعبانعلیفمی، ع. اسدی و ا. ملکمحمدی. 1388. نقش عضویت در تعاونیهای جنگلنشینان در بهرهبرداری از منابع جنگلی غرب استان مازندران. تعاون، 20(210): 115-91.
حیدری،م.، ح. پوربابایی، و ا. اسماعیلزاده. 1394. بررسی تأثیر رویشگاهی و تخریبهای انسانی برتنوع گونههای گیاهی زیراشکوب خاک در اکوسیستم جنگلی زاگرس با استفاده از تحلیل مسیر. مجله پژوهشهای گیاهی، 28(3): 548-535.
خاکسارمقدم، گ. 1395. بررسی عوامل مؤثر بر الگوی مصرف آب خانوارهای روستایی شهرستان شیروان، استان خراسان شمالی. پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: احمد عابدی سروستانی، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی گرگان.
درودیان، ح.د. و ع. درودیان. 1396. پیامدهای اجتماعی و بومشناختی تغییر بیرویه کاربری اراضی کشاورزی. مدیریت اراضی، 5(2): 97-81.
رحیمیان،م.، ه. ایروانی، خ. کلانتری و و. اعتماد. 1395. عوامل مؤثر بر بهرهمندی پایدار از جنگل در بین جنگلنشینان استان لرستان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 47(3): 681-673.
عباسزاده،م.، ح. بنیفاطمه، م.ح. علیزادهاقدم و ل. علوی. 1395. تأثیر مداخلهای نگرش مسئولانه زیستمحیطی بر رابطه بین دلبستگی مکانی و رفتار مسئولانه زیستمحیطی. جامعهشناسی کاربردی، 27(2): 80-61.
عباسی، ر. 1395. بررسی عوامل تأثیرگذار در گسترش تصرف اراضی ملی. ارائه شده در: دومین همایش ملی پدافند غیر عامل در بخش کشاورزی،منابع طبیعی و محیط زیست با رویکرد توسعه پایدار. مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار، 20 آبان، تهران.
مطیعیلنگرودی، س.ح.، م.ر. رضوانی و ز. کاتبازگمی. 1391. ررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان لیچارکی حسن رود بندر انزلی). پژوهش و برنامهریزی روستایی، 1(1): 23-1.
مهرابی، ع.ا.، م. محمدی، م. محسنیساروی، م. جعفری و م. قربانی. 1392. بررسی نیروهای محرک انسانی موثر بر تغییرات کاربری سرزمین (مطالعه موردی: روستاهای سیدمحله و دراسرا-تنکابن). مرتع و آبخیزداری، 66(2): 320-307.
واقفی، ا. و م. حقیقتیان. 1393. بررسی تاثیر سرمایه فرهنگی (بعد نهادینه) بر رفتارهای اجتماعی زیست محیطی با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز). اقتصاد و مدیریت شهری، 2(8): 65-47.
همتی ،ز. و س.م. شبیری. 1394. تحلیلی بر مولفههای ارتقای فرهنگ محیط زیستی (مطالعه موردی: شهروندان شهر شیراز). تحقیقات فرهنگی ایران، 8(4): 215-197.
Reetz, S. and Brummer, W.H. 2011. Determinants of land-use change dynamics in the margins of protected forest areas: Evidence from Central Sulawesi, Indonesia. Conference on International Research on Food Security, Natural Resource Management and Rural Development. Zurich, Switzerland.