عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام مازندران
چکیده
در این بررسی تعداد 36 گونه گیاهی اسانسدار از تیره نعناع در مناطق مختلف استان مازندران از ارتفاع همسطح دریا تا 4000 متری مورد مطالعه قرار گرفتند. عوامل مورد تحقیق در رویشگاههای گونهها شامل درصد شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، نقاط پراکنش، بافت خاک، اقلیم، متوسط بارندگی سالانه، درجه حرارت سالانه، درصد پوشش، بهترین رویشگاه از لحاظ فراوانی و تراکم، نحوه پراکنش، تیپ گیاهی، گیاهان عمده همراه فنولوژی بود. نتایج نشان داد که برخی از گونهها معرف شرایط خاص محیطی هستند. گونههای Leonurus cardiaca, Betonica nivea supsp mazandaranaعرف شرایط اقلیمی فراسرد و دامنههای برفگیر در ارتفاعات بیش از 3000 متر از سطح دریا و گونههای Hymenocrater calycinus, Teucrium chamaedry, Ziziphora teniur, و Eremostachys labiosiformis و Stachys turcomanica Eremostachys macrophylla، معرف شرایط اقلیمی نیمه خشک سرد با بارندگی 350-250 میلیمتر، گونههای Calamintha grandiflora و Stachys persicaمعرف شرایط اقلیمی مرطوب میباشند. بیشترین فراوانی گونههای مورد بررسی در اقلیم مدیترانهای سرد میباشد. گونه Nepeta saccharataمعرف مناطق واریزهای و شیبدار، گونههای Stachys Setifera، Marrubium vulgare، vulgareoriganumمعرف خاکهای به هم خورده و دامنه نورگیر مناطق جنگلی و بیشهزارها، گونههایCalamintha grandiflora, Nepeta cataria معرف اطراف جویبارها و مناطق مرطوب، گونهStachys byzanthinaمعرف دیمزارهای رها شده در مناطق حد واسط جنگل و مرتع و گونههای Stachy inflataو Perovskia abrotanoides معرف خاکهای آهکی شور میباشند. گونههایTeucrium polium, ، Stachy byzanthinas و Stachys lavandulifoliaوThymus spp دارای بیشترین فراوانی و گونههای Betonica nivea subsp mazandarana، Hymenocrater. Calamintha officinalis ، Eremostachys macrophylla ، Ziziphora tenuior، Nepeta Pungens، Eremostachys labiosiformis ,Nepeta saccharata .، Nepteta cataria ، Stachys setifera دارای کمترین فراوانی میباشند.
The study of dispersion and ecology of Aromatic plants in Mazandaran province
نویسندگان [English]
H. Ghelichnia
Natural Resourses Research Center of Mazandaran
چکیده [English]
In this consideration 36 aromatic plant species depending to labiate (Labiatae) family studied in Mazandaran province. The factors ecological studied in habitats aromatic plants were involved slope percentage, aspect, height, soil of texture, climate, yearly precpitation and temperature mean cover percentage, the best habitat with respect to abundance and denstity, vegetation types dispersion, companion plants of environmental conditions. Indicator plants of very cold mediterranean climate and over 3000 meter height are betony (Betonica nivea subsp mazandarana), motherwort (Leonurus cardiaca). Indicator plants of sub-dry cold climate (250-300mm precipitation) are hymenocrater (Hymenocrater calycinus), hedge nettle (Stahys turcomanica), desert rod (Eremostachys macrophylla), (E.labiosiformis), field- basil (Ziziphora teniur), cat thyme (Teucrium chamaedrys). Indicator plants of humid climate are hedge are hedge nettle (Stachys persica), calaminth (Calamintha grandiflora). The greatest abundence of plants occurred in cold mediteranean cllimate. Indicator plant olluvial and slopy foothill is catmint (Nepeta saccharrata). Indicator plants of dislocated and bare foothill in forsts and woodlands are wild marjoram (Origanum vulgare), hedge nettle (sachys setifera), horehound (Marrubium vulgare). Indicator plants of edge small rivers are calaminth (Calamintha grandiflora), catmint (Nepeta cataria). Indicator plants of unutilized drylands between forest and ragelands are hedge nettle (stachys byzanthina). Indicator plants of little saline soils are hedge netlle (Stachys inflata) and afghan silver sage (pervoskia abrotanoides). The plant species such as hedge netlle (S.byzanthina, S.lavandulifolia), Thyme (Thymusspp), Catthyme (Teucrium polium) are very abundantand betony (Betonica nivea subsp mazandarana), hymenocrater (H.calycinus. H.elegans), desertrod (E.macrophylla, E.labiosiformis), calaminth (Calamintha officinalis), hedge nettle (S.setifera) catmint (Nepeta cataria), field-basil (Ziziphora tenuior), catmint (Nepeta pungens) are rare plants species in Mazandaran.
کلیدواژهها [English]
Aromatic plants, Dispersion, Ecology
مراجع
آلبوم نقشههای تلفیق منابع آب حوزه آبریز رودخانههای مازندران جلد سوم. 1376 مرکز تحقیقات منابع آب (تماب)، 50 صفحه
برازنده، محمدمحمدی، 1380. بررسی اسانس مرزنگوش. نشریه پژوهش و سازندگی شماره 52
خالقی، پرویز و همکاران، 1377. نیمرخ جنگلی خزر. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 380 صفحه
قهرمان، احمد، 1376-1357. فلور رنگی ایران. سازمان حفاظت محیط زیست و مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع،56 صفحه
مظفریان، ولیالله، 1375. فرهنگ نامهای گیاهان ایران. فرهنگ معاصر، 671 صفحه.
نجفپورنوایی، مهردخت، 1380. بررسی ویژگیهای گیاه شناختی جنس Nepeta با توجه به بعضی از خصوصیات رویشگاهی گونههای آن. پژوهش و سازندگی شماره 52. صفحات 39-37
نقشههای توپوگرافی مقیاس 1:50000 و 1:2500000 استان و اکولوژی گیاهان اسانسدار… مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
Christopher Brickell, 1994. Plants and Flower. Dorling Kindersly, 639pp.
Dein Bown, 1995, Encyclopedia herbs and their uses, Dorling Kindesly (DK)
Narog Chomchalov & Hans V.Henle, 1993, Medicinal and Aromatic plants in Asia, Pap Publication, 196pp
Reshinger, K.H. 1982. Flora Iranica. Labiatae. Printed if Austria, 582pp.