گیگلوی, ابولفضل, ریحانی تبار, عادل, نجفی, نصرتاله. (1397). تعیین و اعتبارسنجی نرمهای تشخیص عناصر غذایی برای گندم در منطقه مغان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 32(3), 319-329. doi: 10.22092/ijsr.2018.117822
ابولفضل گیگلوی; عادل ریحانی تبار; نصرتاله نجفی. "تعیین و اعتبارسنجی نرمهای تشخیص عناصر غذایی برای گندم در منطقه مغان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 32, 3, 1397, 319-329. doi: 10.22092/ijsr.2018.117822
گیگلوی, ابولفضل, ریحانی تبار, عادل, نجفی, نصرتاله. (1397). 'تعیین و اعتبارسنجی نرمهای تشخیص عناصر غذایی برای گندم در منطقه مغان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 32(3), pp. 319-329. doi: 10.22092/ijsr.2018.117822
گیگلوی, ابولفضل, ریحانی تبار, عادل, نجفی, نصرتاله. تعیین و اعتبارسنجی نرمهای تشخیص عناصر غذایی برای گندم در منطقه مغان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1397; 32(3): 319-329. doi: 10.22092/ijsr.2018.117822
تعیین و اعتبارسنجی نرمهای تشخیص عناصر غذایی برای گندم در منطقه مغان
1دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
2دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
چکیده
سیستم تلفیقی تشخیص و توصیه (DRIS) و روش انحراف از درصد بهینه(DOP) برای تفسیر نتایج حاصل از تجزیه برگ استفاده میشود. در این تحقیق نمونههای برگ از 98 مزرعه گندم در منطقه مغان استان اردبیل در سال زراعی94-93جمعآوری شد. غلظت عناصر غذایی نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، روی (Zn)، آهن (Fe)، منگنز (Mn)، مس (Cu) و بور (B) اندازهگیری شد. پس از گروهبندی مزارع نمونهبرداری شده به دو گروه عملکردی بالا و پایین با استفاده از میانگین عملکرد، شاخصهایDOP و DRIS محاسبه شدند. بر اساس میانگین شاخصها، ترتیب نیاز عناصر غذایی برای مزارع با عملکرد پایین در روش DOP بهصورت Zn > Cu > Fe > Mn > P > N > K = Ca > Mg > B و در روش DRIS بهصورت Zn > Cu = Fe = Mn > P = N > B > K > Mg > Ca تعیین گردید. با توجه به منفی شدن شاخصهای عناصر غذایی کم مصرف (Zn, Fe, Mnو Cu) در مزارع گندم، آزمون اعتبارسنجی مزرعهای با محلولپاشی این عناصر در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در دو مزرعه با تعداد کل 96 کرت در سال زراعی 95-1394 اجرا گردید. نتایج آزمون نشان داد که شاخصهای DRISو DOP به طور چشمگیری کاهش پیدا کردند و عناصر غذایی کم مصرف از اولویتهای اول نیازمندی به اولویتهای انتهایی منتقل شدند که نشان دهنده افزایش غلظت این عناصر غذایی در بافتهای گیاهی و متعادلتر شدن غلظت عناصر غذایی بود. بعد از محلولپاشی عناصر کم مصرف ترتیب نیاز به عناصر غذایی در روش DRIS بهصورت Mg > P > N = K > Fe = B > Mn = Zn > Ca = Cu و در روشDOP ترتیب Mg > N >Mn > P > K = Fe = Cu > Zn = B > Ca حاصل گردید. تیمار عناصر غذایی کم مصرف در آزمون اعتبارسنجی با متعادل سازی عناصر غذایی منجربه افزایش 28 درصدی در عملکرد شد. چون در منطقه مغان عناصر غذایی کم مصرف به ویژه Zn در اولویتهای نخست کمبود قرار دارند، بنابراین، برای گندم در این منطقه، همراه با مصرف کودهای فسفر و نیتروژن، عناصر غذایی کممصرف نیز باید مورد استفاده قرار گیرد.
Determination and Validation of Diagnosis Norms of Nutrients for Wheat in Moghan Region
نویسندگان [English]
A. Geiklooi1؛ A. Reyhanitabar2؛ N. Najafi2
1PhD. Student, Dept. of Soil Science, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2Associate Professor, Dept. of Soil Science, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]
The diagnosis and recommendation integrated system (DRIS) and deviation of optimal percentage (DOP) methods are used for interpreting the results of leaf analysis. In the present study, leaf samples from 98 wheat fields were collected in Moghan region of Ardebil province in 2014-2015. The nitrogen (N), phosphorus (P), potassium (K), calcium (Ca), magnesium (Mg), zinc (Zn), iron (Fe), manganese (Mn), copper (Cu) and boron (B) concentrations were determined. The wheat fields were grouped into high- and low-yielding subpopulation by using mean ± SD; then, the DOP and DRIS indexes were calculated. Based on the DOP and DRIS indices, the nutrient requirement order were determined as: Zn> Cu> Fe> Mn> P> N> K = Ca> Mg> B, and Zn> Mn = Fe = Cu> N = P> B > K> Mg > Ca, respectively. These results showed that there was a high degree of similarity between the two methods in interpreting the results of leaf analysis. After identifying the negative indices of some micronutrients (Zn, Fe, Mn, and Cu), a factorial field validation experiment was conducted with foliar application of Fe, Zn, Cu, and Mn using a randomized complete block design with three replications in two separate fields, with a total number of 96 plots, in 2015-2016. The results of the validation experiment showed marked decrease in the DRIS and DOP indices, indicating a more balanced concentration of nutrients. The order of the nutrients requirement in the DRIS method was Mg> P> N = K> Fe = B> Mn = Zn> Ca = Cu and in the DOP method Mg > N > Mn > P > K = Fe = Cu > Zn = B > Ca, which indicated the correct diagnosis of micronutrients deficiency by both studied methods. Micronutrients treatment in the validation test led to 28% increase in yield by balancing the nutrients. Since micronutrients, especially Zn, ranked the first priority of the deficiency for wheat in Moghan area, micronutrients should be used along with the phosphorus and nitrogen fertilizers.
کلیدواژهها [English]
Moghan plain, Nutrient status, Micronutrients
مراجع
احمدی، ک.، ح. قلیزاده، ح. عبادزاده، ر. حسین پور، ه. عبدشاه، آ. کاظمیان، و م. رفیعی.1396. آمارنامه کشاورزی جلد اول محصولات زراعی سال زراعی 95-94، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات، 117 صفحه.
دردی پور، ا.، پ. امامی، ع. دریاشناس. 1391. ارزیابی تعادل تغذیهای در باغهای هلو با روش انحراف از درصد بهینه (DOP). مجله مدیریت خاک و تولید پایدار 2(1):94-79
دریاشناس، ع.م.، و ح. رضایی. 1389. تعیین نرمهای استاندارد DRIS برای چغندرقند پائیزه در استان خوزستان. مجله چغندرقند. 26 (2): 204-185
صمدی، ع.، و ع. مجیدی. 1389. ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻋﺪاد ﻣﺮﺟﻊ روش ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺗﻮﺻﻴﻪ (DRIS) و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آن با روش اﻧﺤﺮاف از درﺻﺪ ﺑﻬﻴﻨﻪ (DOP) در اﻧﮕﻮر ﺳﻔﻴﺪ ﺑﻴﺪاﻧﻪ. ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋوهشهای ﺧﺎک (علوم ﺧﺎک و آب)، 24( 2): 105-89
علی احیایی، م.، و ع. بهبهانیزاده. 1372. شرح روشهای تجزیه شیمیایی خاک، نشریه 893، انتشارات موسسه تحقیقات خاک و آب، 127 صفحه.
فیضی اصل، و ا . بایبوردی، .١٣٨٤. تعیین نرمهای نظام تلفیقی تشخیص و توصیه(DRIS) برای تشخیص وضعیت تغذیهای و مطالعه تعادل عناصر غذایی گندم آبی در استان آذربایجان شرقی. مجله علوم زراعی ایران، 7(4): 309-298
فیضی زاده، م.، ع. صمدی. 1395. مقایسه روش انحراف از درصد بهینه (DOP) و روش تلفیقی تشخیص و توصیه(DRIS)برای ارزیابی تعادل تغذیهای پیاز در استان آذربایجان غربی. نشریه دانش آّب و خاک 25(2): 286-271
قریشی، س.ج.،ا. سپهر، و ع. صمدی. 1396. ارزیابی وضعیت تغذیهای هندوانه با استفاده ازروش تلفیقی تشخیص و توصیه(DRIS)در آذربایجان غربی. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار. 7(3):180-167
ملکوتی، م.ج.، پ. کشاورز، ن. کریمیان. 1387. روش جامع تشخیص و توصیه بهینه کود برای کشاورزی پایدار. اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه تربیت مدرس، ایران. 755 صفحه
ملکوتی، م.ج.، م.م. طهرانی. 1378. نقش ریزمغذیها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی، عناصر خرد با تاثیر کلان". انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، ایران. 301 صفحه
ﻣﻠﮑﻮﺗﯽ، م.ج.، ن.ک. کریمیان و پ. کشاورز. 1384. روش تشخیص ﮐﻤﺒﻮد ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﯾﯽ ﮔﯿﺎﻫﺎن و ﺗﻮﺻﯿﻪ ﮐﻮدی و برآورد نیاز کودی گیاهان. اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه تربیت مدرس، ایران. 211 صفحه
میران، ن.، و ع. صمدی. 1391. ارزیابی وضعیت تغذیه ای چغندرقند با استفاده از روش DRIS و مقایسه آن با روش DOP در استان آذربایجان غربی. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، 61: 206
-197Beaufils, E.R. 1973. Diagnosis and recommendation integrated system (DRIS).Pietermaritizburg: University of Natal., 132 p. (Soil Science Bulletin, 1).
Bell, R.W., and B. Dell. 2008. Micronutrients for Sustainable Food, Feed, Fiber and Bioenergy Production. International Fertilizer Industry Association (IFA), Paris, France.
Fageria N.K., V.C. Baligar, and R.B. Clark. 2002. Micronutrients in crop production. Advances in Agronomy, 77:185–268.
Hallmark, W.B., and R.B. Beverly.1991. Review – An update in the use of the Diagnosis and Recommendation Integrated System. Journal of Fertilizer Issues, 8:74-88.
Hartz, T.K., E.M. Miyao, and J.G. Valencia.1998. Evaluation of the nutritional status of processing tomato. Horticulture Science Alexandrian, 33: 830-832.
Junior, R.A.R., and P.H. Monnerat. 2003. DRIS norms validation for sugarcane crop. Pesquisa Agropecuária Brasileira, 38(3):379-385
Kizilgoz, I., and E. Sakin.2010. The effects of increased phosphorus application on shoot dry matter, shoot P and Zn concentrations in wheat (Triticum durum L.) and maize (Zea mays L.) grown in a calcareous soil. African Journal of Biochemistry, 9(36): 5893-5896.
Kumar, P., R.K. Yadava, B. Gollen, S. Kumar, R.K. Verma, and S. Yadav. 2011. Nutritional Contents and Medicinal Properties of Wheat: A Review. Life Sciences and Medicine Research, Vol. 2011: LSMR-22.
Montañés, L., L. Heras, J. Abadía, and M. Sanz.1993. Plant analysis interpretation based on a new index: deviation from optimum percentage (DOP). Journal of Plant Nutrition, 16: 1289-1308
Mourao Filho, F.A.A. 2004. DRIS: Concepts and applications on nutritional diagnosis in fruit crops. Scientia Agricola, 61: 550-560.
Silveria, C.P., G.R. Nachtigall, and F.A. Monteiro. 2005. Norms for the diagnosis and recommendation integrated system for signal grass. Science of Food and Agriculture, 62: 513-519.
Wairegi, L., and P. Asten.2011. Norms for multivariate diagnosis of nutrient Imbalance in the East African and highland Bananas (MUSA SPP. AAA). Journal of Plant Nutrition, 34:1453–1472.
Walworth, J.L. and Sumner, M.E. 1987. The diagnosis and recommendation integrated system (DRIS). Adv. Soil Sci. 6:149-188.
Walworth, J.L., H.J. Wooddard, and M.E. Sumner. 1988. Generation of corn tissue norms from a small, high-yield data base. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 19: 563-577.