| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,045 |
| تعداد مقالات | 34,062 |
| تعداد مشاهده مقاله | 46,450,065 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 77,515,212 |
بررسی تطبیقی وابستگی دام به مرتع در شرایط خشکسالی و ترسالی (مطالعه موردی: ایل قشقایی-طایفه شش بلوکی) | ||
| تحقیقات مرتع و بیابان ایران | ||
| مقاله 3، دوره 25، شماره 3، آذر 1397، صفحه 475-488 اصل مقاله (689.59 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijrdr.2018.117789 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمد رضا حبیبیان* 1؛ حسین بارانی2؛ احمد عابدی سروستانی2؛ عادل سپهری3 | ||
| 1دانشجوی دکترای علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه مرتع، آبخیزداری و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران | ||
| 3استاد، گروه مرتع، آبخیزداری و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران | ||
| چکیده | ||
| شیوه زندگی عشایری بر سه مولفه، کوچ، دام و مرتع استوار است. خشکسالی‌ها اثرات قابل توجهی بر کاهش تولیدات علوفه و خوراک دام عشایر می‌گذارد. این شیوه به دلیل وابستگی شدید به مراتع برای تعلیف دام خسارات جبران ناپذیری را متحمل می شوند. بنابراین مشخص کردن میزان و درصد وابستگی دام عشایر به مرتع در خشکسالی و ترسالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نظر به نقش و اهمیت مراتع در تامین علوفه دام‌های عشایر، این تحقیق در زیست‌بوم ایل قشقایی(طایفه شش بلوکی) طی دو سال 1393 و 1394 انجام گرفت تا میزان وابستگی دام به مرتع، پس جر مزارع و علوفه دستی به تفکیک در ییلاق و قشلاق در ترسالی‌ها و در خشکسالی‌ها مشخص شود. روش جمع‌آوری اطلاعات در این تحقیق، کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) بود. برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شد. روایی-پایایی پرسشنامه انجام شد. از 405 خانوار عشایری نمونه پرسشنامه تکمیل و مصاحبه انجام و نسبت به جمع‌آوری و طبقه‌بندی اطلاعات مورد نیاز تحقیق اقدام شد. سپس با استفاده از نرم‌افزارهای آماری، داده‌های به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین تیره‌های مختلف عشایر طایفه شش بلوکی از نظر درصد وابستگی دام به مرتع، پسچر و تغذیه دستی در ترسالی‌ها و خشکسالی‌ها، تفاوت معنی‌داری(01/0 P<) وجود دارد. به طوری که در تیره‌های عشایر مورد بررسی، وابستگی دام به مرتع در تر سالی 35/53 درصد، در خشکسالی 8/34 درصد، وابسنگی دام به پسچر مزارع در ییلاق در ترسالی 6/25 درصد و در خشکسالی 5/30 درصد، وابستگی دام به علوفه دستی در قشلاق در تر سالی 9/20 درصد و در خشکسالی 6/34 درصد بدست آمد. ضمنا در این بررسی مشخص شد که هنوز با وجود تخریب شدید مراتع، درصد وابستگی دام‌های عشایر تیره‌های مذکور به مراتع چشمگیر است و به نظر می‌رسد، همین مسئله موجب شده تا هنوز کوچ عشایر به شیوه سنتی تداوم داشته باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پسچر مزارع؛ تغذیه دستی؛ ترسالی و خشکسالی؛ علوفه؛ طایفه شش بلوکی؛ مراتع قشلاقی؛ مراتع ییلاقی؛ وابستگی دام | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A comparative study on the dependence of livestock to the rangeland in rainy and dry years (Case study: Qashqaee-Tribe, Clan of Sesh-Boloki) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| seyed Habibian1؛ Hossein barani2؛ Ahmad Abedi2؛ Adel Sepehri3 | ||
| 1Ph.D. Student of Rangeland Science, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran | ||
| 2Associate Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran | ||
| 3Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Considering the role and importance of rangelands for supplying animal feeds of the nomads, a study was conducted on the Qashqaee-Tribe (Clan Sesh-Boloki) ecosystem during 2014 and 2015 to determine the dependence of their livestock to the feeding sources including rangelands, crop residues and manual feeding separately in winter and summer seasons/rangelands, and in the wet and dry years. The method for collecting the data was the field survey based on the library review via questionnaires and interviews, respectively. Cochrane’s criterion/methodology was used to determine the sample size. The validity-reliability of the questionnaires was controlled by the conventional methods. The data were collected through filling in questionnaires and interviews with 405 samples from nomadic households. Then, using statistical software, the data were statistically analyzed. According to the results, the animal dependence of families of nomadic clans of Shesh-blouki tribe on various feeding sources (the rangeland, the crop residues, and manual feeding) in the wet and dry years showed a significant difference (P<0.01). The animal of nomadic families studied was 53.36 percent dependent on the rangelands in the wet years, and 34.8 percent in dry years; the dependence on crop residues in the summer rangeland in the wet years was 25.6 percent and in the dry years was 30.5 percent; the livestock dependence on manual feeding in the winter area in the wet years was 20.9 percent and in the dry years was 34.6 percent. Additionally, in this study, it was found that despite the severe degradation of rangelands, the percentage of livestock dependence of nomadic families to the rangelands is still significant and it seems that this issue has led nomads to continue traditional migrations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Crop residue, livestock dependence, forage, manual feeding, wet and dry years, summer rangelands, Tribe of Shesh-Boloki, winter rangelands | ||
| مراجع | ||
|
- اداره‌ی کل امور عشایر استان فارس.، 1389. برنامه راهبردی استراتژیک (ساماندهی عشایر استان فارس) در افق 1404-1389. ایران، 122ص. -حبیبیان، س. ح.، مهرابی، ع. و ارزانی، ح.، 1382. بررسی و مقایسه دو نوع اسکان خودجوش و هدایت شده و تأثیر آنها بر شیوه‌های بهره‌برداری از مراتع. پایان‌نامه دکتری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. -حبیبیان، س. ح.، مهرابی، ع. و ارزانی، ح.، 1386 . مقایسه عشایر اسکان یافته خودجوش و هدایت شده در ترسالی و خشکسالی از نظر درصد وابستگی دام به علوفه مرتعی. دانشکده منابع طبیعی، 60(2): 672-655. -حسینی عراقی، ه.، 1368. وضعیت مراتع کهگیلویه و بویر احمد، طرح تدوین نظام بهره‌برداری از مراتع. وزارت جهاد سازندگی، معاونت آموزش و تحقیقات، جلد 22. - عابدی سروستانی، ا.، 1393. واکاوی کوچ زودرس بهاره عشایر استان فارس. تحقیقات جغرافیایی،29(4): 27-42. -محسن پور، ر.، 1387. بررسی پیامدهای خشکسالی در سطح مزرعه مطالعه موردی منطقه مرودشت، شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز. - میرزایی، د.، 1390. ارزیابی سیاست‌های مقابله با خشکسالی دولت در حمایت از جوامع عشایری استان فارس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز. - نجفی، ب.،1370. بررسی اقتصادی کوچ‌نشینی در سیستان و راه‌های بهبود آن. مجموعه مقالات سمینار استراتژی توسعه زندگی عشایر، شیراز، 485-467. - نیکدخت، ر.، کرمی، ع. و ازکیا، م.، 1386. واکاوی مقایسه‌ای در نظام‌های دامداری سنتی: مطالعه موردی دامداران شهرستان فیروزآباد. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 41 (2): 433-441. -CENESTA (Center for Sustainable Development)., 2004. The role of Qashqai nomadic communities in reducing vulnerability to recurrent drought and sustainable livelihoods development in Iran. Center for Sustainable Development, Iran, FAO Rural Development Division. -Forest, Range and Watershed Management Organization of Iran, 2015. Rangelands in Iran. Retrieved from: http://www.frw.org.ir/CimayeManabeTabeeKeshvar/MarateIran/pageid/46/language/fa-IR/Default.aspx. -Eskandari, N., Alizadeh, A. and Mahdavi, F., 2009. Range Management Politics in Iran. Recommended by Forest, range and watershed management organization of Iran. Pouneh Publications, Iran, 196p. -Grahn, R., 2008. The Paradox of Pastoral Vulnerability: From Poverty to Power. Oxford:Oxfam, UK. -Fernandez-Gimenez Maria, E. and David Swift, M., 2006. Strategies for sustainable grazing management in the developing world, The 7th International Rangeland Congress: 26 July -1 August 2003. -Gray, J. R., Fowler, J. M. and Clevenger, K., 1983. Economics of ranching in New Mexico in drought and no drought period. Department staff report 13. Department of Agricultural Economics and Agricultural Business, New Mexico State University, Las Cruces. -Hoffman, K., 2002. The changing face of pastoralism in the Kush-Himalayan-Tibetan plates High lands firging a sustainable path for the further. A regional strategy workshop in the international year of mountains. Lhasa P. R.China, 132-140. -Nagler, A., Bastian, C. T., Hewlett, J. P., Mooney, S., Paisley, S. I., Smith, M. A., Frasier, M. and Umberger, W. 2007. Multiple impacts-multiple strategies: How Wyoming cattle producers are surviving in prolonged drought.University of Wyoming Cooperative Extension Publication, http://ces.uwyo.edu/PUBS/B1178.pdf. -Pearce, D.W. and Turner, R. K., 1990. Economics of Natural Resources and Environment Horteester white sheet N.Y, 392p. -Torknejad, A., Sheykhi, A. A. and Najar Firouzjani, M., 1994. Reviewing of economical value computing of alternative natural resources. Proceeding of the Frst National Range and Range Management Seminar in Iran Isfahan university of technology publication, 7-18. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 838 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 484 |
||