1دانش آموخته کارشناسی ارشد شیمی و حاصلخیزی خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
3دانشیار گروه زراعت، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
4عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات پنبه گرگان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی اثر کاربرد کودهای شیمیایی و محلولپاشی کودهای شیمیایی و اسیدهای آلی (مخلوط اسیدهای هیومیک و فولویک) بر روی عملکرد، اجزای عملکرد و جذب عناصر مختلف در گیاه گندم انجام شد. آزمایش در سال زراعی 93-1392 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا شد. آزمایش بر پایه بلوکهای کامل تصادفی و به صورت کرتهای یکبار خرد شده (اسپلیت پلات) با چهار تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل پتاسیم و بدون پتاسیم در کرتهای اصلی و محلول پاشی نیتروژن، پتاسیم، دو منبع لیوناردیت با عنوان مگاهومات و هیومیکپاور به همراه عدم محلولپاشی در کرتهای فرعی بودند. بیشترین میزان طول ریشه در زمان قبل از خوشه دهی در تیمار هیومیک پاور همراه با مصرف پتاسیم 6/11 سانتی متر و در زمان برداشت در تیمار مگاهومات همراه با مصرف پتاسیم 4/16 سانتی متر بود. همچنین بیشترین جرم ریشه با کاربرد تیمارهای مگاهومات و هیومیکپاور همراه با مصرف پتاسیم حاصل شد. این ممکن است بدلیل اثرات شبه هورمونی اسید هیومیک باشد. بیشترین جذب فسفر کاه و دانه با تیمارهای مگاهومات و هیومیک پاور همراه با مصرف پتاسیم حاصل شد که بترتیب میزان جذب فسفر کاه در تیمارهای مگاهومات و هیومیک پاور 42/3 و 34/3 کیلوگرم در هکتار و جذب فسفر دانه بترتیب 2/19 و 5/18 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد اثر متقابل کاربرد مصرف خاکی با محلولپاشی بر برخی صفات اجزای عملکرد نظیر طول ساقه و عملکرد کاه معنیدار شد. کاربرد توام آنها موجب افزایش ارتفاع ساقه و عملکرد کاه شد. بیشترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد دانه با کاربرد اسیدهای آلی مگاهومات و هیومیکپاور حاصل شد. جذب نیتروژن و پتاسیم بترتیب با تیمارهای برگپاشی نیتروژن و پتاسیم افزایش یافت. در کل نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد لیوناردیت از دو منبع مگاهومات و هیومیک پاور (با مصرف پتاسیم خاکی و بدون آن) نسبت به تیمارهای محلولپاشی پتاسیم و نیتروژن اثر بیشتری بر عملکرد گندم داشت و همچنین با کاربرد آنها میزان جذب عناصری از قبیل فسفر، نیتروژن و پتاسیم نسبت به شاهد افزایش یافت. مصرف خاکی پتاسیم اثرات تیمارهای محلول پاشی بر عملکرد و جذب عناصر را تقویت کرد.
Effects of Foliar Application of Leonardite, Nitrogen, and Potassium on Root Growth, Nutrient Uptake and Yield of Wheat
نویسندگان [English]
E. Azizzadeh1؛ S. A. R. Movahedi Naeini2؛ E. Zeinali3؛ G. A. Roshani4
1MSc in chemistry and soil fertility, Department of Soil Sciences, Gorgan University of Agricultureal Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
2Assistant Professor., Dept. of Soil Sciences, Faculty of Water and Soil Engineering, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan
3Assistant Professor., Dept. of Agronomy, Faculty of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan
4Academic member, Gorgan Institute for Cotton Research, Gorgan, Agricultural Research, Educatio,n and Extension Organization
چکیده [English]
This study was carried out to evaluate the effects of soil and foliar applied chemical fertilizers and foliar organic acids (as leonardite; a mixture of humic and fulvic acids) on yield and yield components and nutrient uptake by wheat. The experiment was laid out in Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources Farm during 2013- 2014, using a split-plot design with four replications. Treatments included potassium application and without potassium in the main plots and foliar applications of nitrogen, potassium, and leonardite from two different sources (Humic Power, mega humat) and a control without foliar application in subplots. Maximum root length before heading was obtained by Humic Power (11.6 cm) and, at harvest, by megahumat (16.4 cm), both in potassium treated sub plots. Root weights also followed the same trend. This may be due to growth stimulating effects of humic acids. Greatest phosphorous uptakes were 19.2 and 48.75 kg.ha-1 by straw and grain, respectively, by foliar application of megahumat in soil potassium applied plots. Foliar applications of nitrogen and potassium also enhanced nitrogen and potassium uptake, respectively. The interactions between foliar and soil applied treatments on stem length and straw yield were significant by analysis of variance. Their combined application significantly improved plant height and straw yield. This research showed that yield by foliar application of leonardite (from both sources) was greater than yield by foliar use of nitrogen and potassium irrespective of soil potassium applications. Soil potassium applications enhanced yield and nutrient uptakes by foliar treatments.
احمدپور سفیدکوهی، ا.، قاجار سپانلو، م. و بهمنیار، م.ع. 1391. تأثیر کاربرد چند دورة متوالی کودهای آلی و شیمیایی بر جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم و برخی ویژگی‌های رشد گندم. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. 24(2): 72-86.
علی احیایی، م. 1376. شرح روشهای تجزیه شیمیایی خاک. جلد دوم، نشریه شماره 1024، موسسه تحقیقات خاک و آب. تهران.
تدین، ع. و ف.رئیسی. 1387. عکس‌العمل اکوتیپ‌های مختلف اسپرس به محلولپاشی نیتروژن، آهن و روی در مناطق سردسیر استان چهارمحال و بختیاری، مجله پژوهشهای زراعی ایران. 6(1): 21-32.
جهان، م.، سهرابی، ر، و دعایی ف. 1392. بررسی اثرات دور آبیاری، کاربرد پلیمر سوپر‌جاذب در خاک و محلولپاشی اسید هیومیک برعملکرد و اجزای عملکرد لوبیا قرمز در شرایط مشهد. دوازدهمین همایش ملی آبیاری و کاهش تبخیر. دانشگاه شهید باهنر کرمان.
خدابنده، ن. 1389. غلات. چاپ دهم. انتشارات دانشگاه تهران، ایران.
خوراشاهی، م. 1391. تأثیر تیمارهای زئولیت و بازدارندههای نیتریفیکاسیون برجذب پتاسیم و عملکرد گندم دیم در یک خاک با سطح ویژه بالا و وضعیت دانهبندی نامناسب در استان گلستان.
سالاری، ف. 1393. تأثیر یک سورفاکتانت غیر یونی بر جذب پتاسیم و عملکرد سویا در یک خاک با سطح ویژه بالا با محدودیت پتاسیم قابل جذب.
سبزواری س.، خزاعی ح. و کافی م. 1388. اثر اسید هومیک بر رشد ریشه و بخش هوایی ارقام سایونز و سبلان گندم. مجله آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی) جلد 23، شماره 2، ص 94-87.
سماوات، س. و م. ملکوتی. 1384. ضرورت استفاده از اسیدهای آلی(هیومیک و فولیک) برای افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی. نشریه فنی تحقیقات خاک و آب 463: 1-13.
شریفی الحسینی، م. و.م.قاسم‌زاده گنجه‌ای. 1388. اثرات تقسیط و محلولپاشی کود ازته بر عملکرد کمی و کیفی دو رقم گندم دوروم. مجله پژوهشهای خاک (علوم خاک و آب)، 23(1): 66-72.
علاءالدین، م.ز. 1389. پارامترهای فیزیکی و شیمیایی موثر بر پتاسیم قابل جذب در برخی از خاک‌های استان‌های گلستان و تهران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد خاکشناسی. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 110ص.
فیضی اصل، و. و غ.ر. ولی‌زاده. 1383. بررسی اثر زمان محلولپاشی اوره بر خصوصیات کمی و کیفی گندم سرداری در شرایط دیم. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد شماره: 2:311-301.
مرادی، ش. 1393. اثر اسید هیومیک به صورت کاربرد خاکی و محلولپاشی برروی شاخص‌های رشد و عملکرد گوجهفرنگی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد. 112 صفحه.
Abdel-Mawgoud, A. M. R., N. H. M. El-Greadly., Y. I. Helmy and S. M. Singer. 2007. Responses of tomato plants to different rates of humic based Fertilizer and NPK Fertilization. Journal of Applied Sciences Research. 3(2): 169-174.
Adani, F., P. Genevini., P. Zaccheo, and G. Zocchi. 1998. The effect of commercial humic acid on tomato plant growth and mineral nutrition. J. Plant Nutr. 21(3): 561-575.
AmanS.andRab. A. 2013. Response of tomato to nitrogen levels with or without humic acid. Sarhad J. Agric. 29(2): 81-86.
Azam, F., and Mauk, K. A. 1983. Effect of humic acid soaking on seedling growth of wheat (Triticumaestivum L.) under different conditions. Pak. J. Bot. 15: 31-38.
Bahr, A.A. 2007. Effect of plant density and urea foliar application on yield and yield components of chickpea (Cicerarietinum L.). Res. J. Agri. and Biological Sci. 3: 220-223.
Bhattacharyya, P., Chakrabarti, K., Chakraborty, A., Nayak, D.C., Tripathy, S. and Powell, M.A. 2007. Municipal waste compost as an alternative to cattle manure for supplying potassium to lowland rice. Chemosphere. 66: 1789-1793.
BulentAsik, B., Turan, A., Celik, H. and VahapKatkat, A. 2009. Effects of Humic Substances on Plant Growth and Mineral Nutrients Uptake of Wheat (Triticum durum cv. Salihli) Under Conditions of Salinity. Asian Journal of Crop Science. 1:87-95.
Chen, Y. and Aviad, T. 1990. Effect of Humic Substances on Plant Growth. In: Humic substances in soil and crop sciences. Soil Sci. Society America. Pp: 161-187.
Delfine, S., Tognetti, R., Desiderio, E., and Alvino, A. 2005. Effect of foliar application of N and humic acids on growth and yield of durum wheat. Agron. Sustain. 25: 183-191.
Dursun, A. and Guvenc, I. 2000. Effects of different levels of humicasid on seedling growth of tomato and eggplant. ISHS Acta Hort. 491.
Hai, S.M., and Mir, S. 1998. The lighnitic coal derived HA and the prospective utilization in Pakistan agriculture and industry. Sci. fechnol, Dev 17(3): 33-40.
Havlin, J.L., Bbeaton, J.D., Tisdale, S.L., and Nelson, W.L. 2005. Soil Fertility and fertilizers Prentice, Hall. U.S.A.
Jalali. M. 2008. Effect of sodium and magnesium on kinetics of potassium release in some calcareous. Arid Land Research and Management. 21: 133-141.
Kauser, A. and Azam, F. 1985. Effect of humic acid on wheat seeding growth. Envir and Exper. Bot 25: 245-252.
Liu, C., Cooper, R.J. and Bowman, D.C. 1996. Humic acid application affects photosynthesis, root development, and nutrient content of creeping bentgrass. Crop Science.
Lobartini, J.C., Tan, K.H. and Pape, C. 1998. Dissolution of aluminum and ironphosphate by humic acids. V. 29 (5/6) Commun. Soil Science. Plant Anal. Pp:535-544.
Mackowiak, C.L., Grossl, P.R. and Bugbee, B.G. 2001. Beneficial effects of humic acid on micronutrient availability to wheat. Soil Sci. 65: 1744-1750.
Nabihi, A. and Ashour, T. 1983. Effect of soil and foliar application of nitrogen during pod development on the yield of soybean (Glycine max (L.) Merr) plants. Field Crops Research, 6: 261-266.
Pinton, R., Cesco, S., Iacolettig, G., Astolfi, S. and Varanini, Z. 1999. Modulation of NO3 uptake by water
xtractable humic substances: involvement of root plasma membrane H+ ATPase. Plant and Soil. 215: 155-161.
Vos, J. and VamderPutten, P. E. L. 1998. Effect of nitrogen supply on leaf growth, Leaf nitrogen economy and photosynthetic capacity in potato. Field crops research.
Xiumei, L. and Yaping, L. 2003. An experiment on the best application amount of K2 SO4 for potato (Solanumtuberosum) grown in chernozem soil. Chinese Potato. J. 17(1): 23-24.
