1دانشجوی دکتری، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
2گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
3بخش تحقیقات گیاهپزشگی، مرکزتحقیقات و آموزش کشاورزی ومنابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
چکیده
نماتد سیستی غلات از مهمترین نماتدهای خسارتزای گندم و جو در جهان میباشند. گونه Heterodera filipjevi دارای پراکنش وسیعی در مزارع غلات کشور است. در این مطالعه، تأثیر گونه فوق روی 13 رقم گندم دیم کشوری و نیز اجزای میکرو- مورفولوژیکی ریشه در گلخانه و مزرعه بررسی شد. مطالعات ریختشناسی و ریختسنجی و همچنین، مشخصات مولکولی شناسایی گونه H. filipjevi را تأیید نمود. شاخصهای تعداد سیست، تخم و لارو سن دوم، فاکتور تولیدمثل و اجزای آناتومیکی ریشه ارقام گندم مبنای تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط گلخانه، کمترین میزان سیست شیری در هر گیاه مربوط به رقم زاگرس با میانگین 75/1 عدد و کمترین میزان تخم و لارو و فاکتور تولید مثل مربوط به رقم کوهدشت با میانگین 32/1 و 26/0 عدد در گرم خاک بود. نتایج حاصله، ارقام مربوطه را بر اساس میزان حساسیت و مقاومت به نماتد سیستی، در دوطیف، مقاوم و حساس قرار داد. در شرایط مزرعه، کمترین میزان سیست، مربوط به رقم زاگرس با میانگین 33/185 عدد در 200 گرم خاک بود. کمترین میزان تخم و لارو و فاکتور تولید مثل مربوط به رقم کوهدشت با میانگین عدد 76/3 و 68/0 درگرم خاک بود. در رابطه با مطالعه اجزای ریشه، بیشترین ضخامت کوتیکول، پریدرم و پارانشیم به ترتیب مربوط به رقم رصد با میانگین 12، رقم کریم 33 و رقم رصد 33/41 میکرومتر وکمترین آن، به ترتیب مربوط به رقم کریم 67/6، ریژاو 33/19 و رقم آفتاب 23 میکرومتر بود. تجزیهی خوشهای نیز ارقام موردآزمون را دررابطه با صفات مورد بررسی،کماکان به دو دسته متفاوت گروهبندی نمودکه با نتایج آزمون دانکن نیز تشابه نزدیکی داشته و همخوانی قابل توجهی نشان داد.
Evaluation of resistance and root micro-morphological components in bread wheat rainfed cultivars to cereal cyst nematode (Heterodera filipjevi)
نویسندگان [English]
M. Moatamedi1؛ E. Bazgir2؛ M. Nasr Esfahani3؛ M. Darvishnia2
1Ph.D. student, Department of Plant Pathology, Lorestan University, Lorestan, Iran
2Department of Plant Pathology, Lorestan University, Lorestan, Iran
3Plant Protection Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Isfahan, Iran
چکیده [English]
Cereal Cyst nematode is one of the most important damaging nematodes of wheat and barley in the world. Cereal cyst nematode Heterodera filipjevi has wider distribution in cereal fields in the country. In this study, the effect of mentioned nematode was evaluated on 13 wheat rainfed cultivars and root micro-morphological in greenhouse and field condition. H. filipjevi were identified based on morphometric and molecular characters. The number of cysts, second stage juveniles (J2) and eggs, reproductive factors and anatomical aspects of the root were analyzed. The results indicated that at greenhouse conditions, the lowest milky cyst was related to Zagros cultivar with 1.75 number and the lowest number of cereal cyst nematode eggs and larvae and reproductive factors were related to the Kohdasht cultivar with 1.32 and 0.26 number per gram of soil. Obtained results classified cultivars in two ranges of resistant and sensitive to cyst nematode. In the field, the lowest number of cyst was related to Zagros with 185.33 per 200 g of soil. The lowest number of CCN eggs and larvae and reproductive factors were related to Kohdasht with 3.76 and 0.68 per g of soil. Root components studies, the highest thickness of cuticle, periderm and parenchyma was observed for the Rasad, Karim and Rasad cultivars with an average of 12, 33 and 41.33 micrometers and the lowest was recorded for Karim, Rizhav and Aftab with an average of 6.67, 19.33 and 23 μm, respectively. Cluster analysis was also divided the studied cultivars in two different categories, which this results had a remarkable similarities with Duncan's test results.