1عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع Emai: h.m. Arefi@rifr-ac.ir
2دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک
چکیده
بهمنظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذر اکوتیپهای موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده گراسها، گونه Festuca ovina انتخاب و 11 اکوتیپ از بذرهای آن با منشأ داخلی و خارجی در دو آزمایش جداگانه ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش ژرمیناتور، شامل قوه نامیه، سرعت جوانهزنی و بنیه بذر و آزمایش گلخانه، شامل اندازهگیری درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در سن چهل روزگی بود.در ضمن قوه نامیه و وزن هزار دانه بذر، در بدو ورود به سردخانه اندازهگیری شده بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنیداری را میان اکوتیپهای مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه اکوتیپها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع بین اکوتیپها است. ضرایب همبستگی نشان داد که نتایج آزمایشهای انجام شده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه، همبستگی نزدیکی دارد. همچنین بین سرعت جوانهزنی در ژرمیناتور و بنیه بذر همبستگی بالایی وجود داشت.
کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانهزنی در گلخانه، سرعت جوانهزنی در ژرمیناتور و گلخانه، وزن هزاردانه و بنیه بذر همبستگی منفی معنیداری نشان داد. در نتیجه زوال بذر نه تنها سبب کاهش قوه نامیه میشود، بلکه موجب کاهش سرعت جوانهزنی و بنیه بذر و کاهش استقرار گیاه میگردد. کاهش قوه نامیه به شدت تحت تأثیر منشأ بذر قرار داشته و تحت شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه را از اثر منشأ بذر، ناممکن ساخته بود. بنابراین نمیتوان بهطور دقیق پیشنهاد نمود که بذرهای گونهای خاص را پس از چندسال تکثیر و احیاء نمود و بایستی برنامهریزی احیاء، برای هر اکوتیپ بهطور مجزا صورت گیرد.
Study of variation and seed deterioration of Festuca ovina germplasm, in natural resources genebank
نویسندگان [English]
H. Maddah Arefi1؛ N. Abdi2
1Research Institute of Forests and Rangelands. P.O. Box, 13185-116, Tehran, Iran
2Scientific Board Member of Islamic Azad University of Arak
چکیده [English]
In order to examine and evaluate the variation and process of deterioration of accessions of Festuca ovina seeds, which have been collected in natural resources genebank, research programs were carried out using 11 accessions. All of the accessions were examined in a complete randomized design with three replications under two different conditions, germinator and glasshouse.
The recorded traits of the Germinator test included, seed viability , speed of germination and vigor index. The recorded traits of the test in glasshous, included germination persentage (G.P.), speed of germination, plant height, number of tillers and root length in 40 days after planting.
Significant differences found between accessions for all of the studied traits. Variation between accessions was significant in one or both of the environments.
The results of correlation coefficient study had shown that negative correlation was found between reduction of seed viability, speed of germination and seed vigor in germinator condition and G.P.and speed of germination in glasshouse condition. Therefore, seed deterioration not only reduces seed viability and G.P, but also decreases the speed of germination and seed vigor.
In all of the Festuca ovina accessions, because stored samples of each year were different from other years, therefore reduction of seed viability, was highly affected by origin of accessions. It was not possible to differentiate between the effect of maintaining condition and origin of seed. It was suggested that, for better genebank management, accessions, have to be considered as regeneration unites of collected seeds.