1دانشجوی دوره دکتری مرتعداری واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
2عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
چکیده
به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال بذرهای نمونههای موجود در بانک ژن منابع طبیعی، از خانواده گراسها، گونه Bromus tomentellus انتخاب و 22 نمونه از بذرهای آن، متعلق به سالهای گذشته که در سردخانه نگهداری شده بودند در دو آزمایش جداگانه ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. در آزمایش ژرمیناتور، صفات قوه نامیه، سرعت جوانهزنی و بنیه بذر و در آزمایش گلخانه، درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در سن چهل روزگی اندازه گیری شدند. در ضمن قوه نامیه و وزن هزار دانه بذر در بدو ورود به سردخانه اندازه گیری شده بود. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری را میان نمونههای مورد آزمون نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانهزنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه نمونهها، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع میان نمونهها است. نتایج ضرایب همبستگی نشان دادند که بالا بودن وزن هزاردانه بر خصوصیات جوانهزنی و رشد اولیه در محیطهای ژرمیناتور و گلخانه، اثری مثبت دارد. نتایج بدست آمده در ژرمیناتور با شرایط گلخانه همبستگی نزدیکی نشان دادند. همچنین بین سرعت جوانهزنی و بنیه بذر در ژرمیناتور همبستگی بالایی وجود داشت. این همبستگی به وسیله مدل رگرسیونی گام به گام تأیید شد. بنابراین، سرعت جوانهزنی برآورد خوبی از بنیه بذر بدست میدهد. شاخص کاهش قوه نامیه با صفات درصد جوانهزنی در گلخانه، سرعت جوانهزنی در ژرمیناتور و گلخانه، بنیه بذر، ارتفاع گیاه و تعداد پنجه همبستگی منفی معنیداری نشان داد. بنابراین در پدیده زوال بذر نه تنها قوه نامیه کاهش مییابد، بلکه سرعت جوانهزنی، بنیه بذر و رشد اولیه گیاه در گلخانه نیز کاهش مییابد. در این تحقیق کاهش قوه نامیه به شدت تحت تأثیر منشأ بذر قرار داشت و تحت شرایط انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر در سردخانه از اثر منشأ بذر، ناممکن بود. بنابراین، نمیتوان به طور دقیق پیشنهاد نمود که بذرهای این گونه را پس از n سال تکثیر و احیاء نمود و بهتر است برنامه ریزی احیاء، برای هرنمونه بهطور منفرد صورت گیرد.
Study of variation and seed deterioration of Bromus tbmentellrrs germplasm, in natural resources genebank
نویسندگان [English]
N. Abdi1؛ H. Maddah Arefi2
1Ph.D. Postgraduate student of Science & Research Campus of Islamic Azad University
2Scientific Board Member of Research lnistitute of Forests and Rangelands
چکیده [English]
In order to examine and evaluate the variation and process of deterioration of accessions of Bromus tomentellus seeds, which have been collected in natural resources genebank, research programs were carried out using 22 accessions. All of the accessions were examined in a complete randomized design with three replications under two different conditions, germinator and glasshouse.
The recorded traits of the Germinator test included, germination percentage (G.P.), speed of germination and vigor. The recorded traits of the test in glasshous, included G.P., speed of germination, plant height, number of tillers and root length in 40 days after planting.
Significant differences were found between accessions for all of the studied traits. Variation between accessions was significant in one or both of the environments.
The results of correlation coefficient study showed that, 1000 seed weight could affect G.P. and preliminary growth of plants in the both environments. Speed of germination, could be very good indicator of seed vigor. This result was confirmed by regression model. Negative correlation was found between reduction of G.P., speed of germination and seed vigor in germinator condition and G.P., speed of germination and plant height in glasshouse condition. Therefore, seed deterioration not only reduces G.P. but also decreases the speed of germination and seed vigor.
In all of the Bromus tomentellus accessions, because stored samples of each year were different from other years, therefore reduction of G.P., was highly affected by origin of the accessions. It was not possible to differentiate between the effect of maintaining condition and origin of the seeds. It was suggested that, for better genebank management, accessions, have to be considered as regeneration unites of collected seeds.
کلیدواژهها [English]
Bromus tomentellus, Seed deterioration, viability, Speed of Germination, Seed vigor