یوسفی, بایزید, طبائی عقدائی, سیدرضا, عصاره, محمد حسن. (1384). بررسی تنوع موجود میان ژنوتیپهای مختلف گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر ریشهزایی قلمه و رشد نهال درکردستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(1), 1-28. doi: 10.22092/ijrfpbgr.2005.115212
بایزید یوسفی; سیدرضا طبائی عقدائی; محمد حسن عصاره. "بررسی تنوع موجود میان ژنوتیپهای مختلف گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر ریشهزایی قلمه و رشد نهال درکردستان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 1, 1384, 1-28. doi: 10.22092/ijrfpbgr.2005.115212
یوسفی, بایزید, طبائی عقدائی, سیدرضا, عصاره, محمد حسن. (1384). 'بررسی تنوع موجود میان ژنوتیپهای مختلف گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر ریشهزایی قلمه و رشد نهال درکردستان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(1), pp. 1-28. doi: 10.22092/ijrfpbgr.2005.115212
یوسفی, بایزید, طبائی عقدائی, سیدرضا, عصاره, محمد حسن. بررسی تنوع موجود میان ژنوتیپهای مختلف گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر ریشهزایی قلمه و رشد نهال درکردستان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1384; 13(1): 1-28. doi: 10.22092/ijrfpbgr.2005.115212
بررسی تنوع موجود میان ژنوتیپهای مختلف گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر ریشهزایی قلمه و رشد نهال درکردستان
3عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران ، صندوق پستی 116 – 13185
چکیده
آزمایش بررسی تنوع موجود در ژنوتیپهای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نظر استقرار و رشد نهال در کردستان با توجه به ارزش اقتصادی، دارویی و زیست محیطی این گونه و با هدف بررسی و ارزیابی میزان تنوع ژنتیکی میان 38 ژنوتیپ گل محمدی از نظر ریشهزایی قلمه و استقرار نهال و برخی صفات موثر در رشد نهال انجام گرفت. در این آزمایش قلمه 38 ژنوتیپ گل محمدی در اول اسفند 82 در محیط گلخانه با دمای 22-18 درجه سانتیگراد در قالب طرح آماری کاملا تصادفی (CRD) کشت گردید و پس از ریشه دارشدن به گلدان پلاستیکی انتقال یافت و آماربرداری و ثبت دادهها در مرداد 83 انجام و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، ژنوتیپهای مورد بررسی از لحاظ صفات درصد قلمه ریشه دار شده، تعداد شاخه اولیه، متوسط ارتفاع نهال، متوسط تعداد برگ درشاخه، متوسط تعداد برگچه در برگ، قطر شاخه اصلی، فاصله محل خروج شاخه اصلی از انتهای فوقانی قلمه و درجه شادابی اختلافهای معنیداری را در سطح احتمال 1% با همدیگر نشان دادند که بیانگر وجود تنوع بالا میان ژنوتیپها و وجود زمینه مناسب برای امر گزینش و اصلاح نژاد آنها میباشد.
مقایسه میانگین صفات در ژنوتیپها با آزمون دانکن نشان داد که ژنوتیپهای شماره 22، 29، 35، 8 و 37 با درصد قلمه ریشه دار شده بهترتیب 91/90، 90، 85، 70 و 70 درصد نسبت به سایر ژنوتیپها برتر بودند. میانگین درصد قلمه ریشه دار شده کل ژنوتیپها در این آزمایش (33/42 %) نسبت به تحقیقات مشابه بالاتر بود. در مجموع صفات مورد بررسی، ژنوتیپهای 22، 38 و 39 نسبت به سایر ژنوتیپها برتری نشان دادند.
متوسط ارتفاع نهال بهعنوان یکی از اجزاء رشد نهال با درصد قلمه ریشه دار شده، تعداد شاخه اولیه، متوسط تعداد برگ در شاخه و برگچه در برگ و قطر شاخه اصلی دارای همبستگی مثبت و معنیدار در سطح احتمال 1% بود. همچنین قطر شاخه اصلی بهعنوان یکی دیگر از اجزاء رشد نهال علاوه بر ارتفاع نهال با تعداد شاخه اولیه و متوسط تعداد برگ در شاخه همبستگی مثبت و معنیداری درسطح احتمال 1% نشان داد. براساس نتیجه تجزیه کلاستر، ژنوتیپهای برتر از نظر ریشهزایی قلمه (ژنوتیپهای شماره 22، 29، 35، 8 و 37) در گروه بندی بر اساس صفات مورد بررسی در این آزمایش در 4 خوشه متفاوت قرار گرفتند. همچنین در مطالعات مشابه برای کاهش هزینه و… میتوان بهجای 38 ژنوتیپ، 13 ژنوتیپ را مورد بررسی و ارزیابی قرارداد.
Study of cutting rhizogenesis and sapling growth variation in Rosa damascena genotypes in Kurdistan
نویسندگان [English]
B. Yousefi1؛ Seyed Reza Tabaei-Aghdaei2؛ Mohammad Hassan Assareh3
1Research Center of Agricultural and Natural Resources of Kurdistan. Province, P.O. Box. 66169- 36311, Sanandaj-Iran
2Research Institute of Forests and Rangelands, P.O.Box 13185-116, Tehran, Iran.
3Research Institute of Forests and Rangelands, P.O.Box 13185-116, Tehran, Iran.
چکیده [English]
In order to determine genetic variation among 38 genotypes of Damask rose (Rosa damscena Mill.) for cutting rhizogenesis, sapling establishment and growth components, a study was carried out based on a completely randomized design (CRD) in Kurdistan. The genotypes were cut in March 2004 and planted in greenhouse enviorenmet and data were recorded in Aug of the same year. Significant differences (α<0.01) were detected among genotypes for different characteristics including rooted cutting percentage, primary branch number, average height of sapling, average leaf number per branch, average leaflets number per leaf, main branch diameter, the exit point of main branch and sapling vigor, as the suitable factors selection factors for breeding. Mean comparison showed that genotypes 22, 38 and 39 were better than others for all characteristics. Sapling height showed significant (α<0.01) positive correlations with rooted cutting percentage, primary branch number, leaf number per branch, leaflet number per leaf and main branch diameter. Also main branch diameter showed posetive and significant (α<0.01) correlation with primary branch number, average height of sapling and average leaf number per branch. The result of cluster analysis showed that the first and final steps of pooling of genotypes carried out in 98.68% and 51.27% respectively, and it was concluded that for similar researches in the future, 13 indicator genotypes could be used, instead of 38 genotypes.
کلیدواژهها [English]
Damask rose (Rosa damascena Mill.), Variation, rooting, Sapling growth and Cluster analysis
مراجع
ثابتی، ح. ا.، 1355. جنگلها، درختان و درختچههای ایران. انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی. صفحات 651-628. خاتم ساز، م.، 1371. فلور ایران شماره 6، تیره گلسرخ (Rosaceae). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. صفحات 70-35. رشیدی، ا.، 1383. گل ملی ایران و صنایع تبدیلی آن (گزارش بازدید از قمصر کاشان). اداره کل تعاون استان کردستان. 25 صفحه. زرگری، ع.، 1375. گیاهان داروئی (جلد دوم). انتشارات دانشگاه تهران. صفحات 285-281. طبایی عقدایی، س. ر. و بابایی، م.، 1382. ارزیابی تنوع ژنتیکی برای تحمل به خشکی در قلمههای گل محمدی (Rosa damascena Mill.) با استفاده از تجزیههای چند متغیره، فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران. شماره 11(1)، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، صفحات 51-39. طبایی عقدایی،س. ر. و رضایی، م.ب.، 1381. ارزیابی تنوع موجود در ژنوتیپهای گل محمدی (Rosadamascena Mill.) کاشان از نظر عملکرد گل. فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، شماره 9. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. صفحات 111-99. طبایی عقدایی،س. ر. و رضایی، م.ب.، 1379. بررسی تکثیر و ریشهزایی در قلمههای گل محمدی (RosadamascenaMill.). فصلنامه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، شماره 1، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. صفحات 94-75. ولیزاده، م. و مقدم، م.، 1373. طرحهای آزمایش در کشاورزی. انتشارات پیشتاز علم، تبریز، 350 صفحه.
Chevallier, A., 1996. The encyclopedia of Medicinal plants. Dorling Kindersely, London, pp 336. Ellen, W., 2004. Rosa damascena Mill. http://www. Helpmefind.com /rose /index. Php. Gault, M. and Synge, P.M., 1971. The dictionary of roses in colour, Rainbird. Reference Books, London, pp. 191. Guenther, E., 1952. The essential oils. Vol.5. Robert E.Kreiger Publishing Company Malabar, Florida, pp506. Iranica Encyclopedia, 2004. Rose (Rosa spp L.). Http//www. Iranica .com /Gol Lioyd, C., 1997. Damask roses on the rose garden. Wendy @ netlist. Co. nz. Pal, B.P., 1991. The rose. The Publication of Indian council of Agricultural Research, Delhi, India. pp: 389.