اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات286
تعداد نشریات سازمان84
تعداد شماره‌ها2,873
تعداد مقالات32,555
تعداد مشاهده مقاله42,418,927
تعداد دریافت فایل اصل مقاله19,194,563
نادری, نادر, عباسی, فریبرز. (1396). بررسی وضعیت قنوات و آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در استان سمنان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 31(3), 413-424. doi: 10.22092/jwra.2017.113676
نادر نادری; فریبرز عباسی. "بررسی وضعیت قنوات و آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در استان سمنان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 31, 3, 1396, 413-424. doi: 10.22092/jwra.2017.113676
نادری, نادر, عباسی, فریبرز. (1396). 'بررسی وضعیت قنوات و آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در استان سمنان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 31(3), pp. 413-424. doi: 10.22092/jwra.2017.113676
نادری, نادر, عباسی, فریبرز. بررسی وضعیت قنوات و آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در استان سمنان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1396; 31(3): 413-424. doi: 10.22092/jwra.2017.113676

بررسی وضعیت قنوات و آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در استان سمنان

پژوهش آب در کشاورزی
مقاله 10، دوره 31، شماره 3، مهر 1396، صفحه 413-424    اصل مقاله (529.35 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/jwra.2017.113676
نویسندگان
نادر نادری* 1؛ فریبرز عباسی2
1استادیار بخش فنی و مهندسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
2استاد موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
چکیده
قنات یکی از شگفت­انگیزترین سازه­ها برای استخراج آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه­خشک است. در استان سمنان، 607 رشته قنات با تخلیه متوسط 5/93 میلیون متر مکعب در سال وجود دارد. در پژوهش حاضر، وضعیت 15 رشته قنات و وضعیت آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در این استان بررسی و برخی راهکارها برای بهبود وضعیت قنات‏هایمورد‌ مطالعه ارائه گردیده شده است. در این تحقیق،وضعیت آبدهی قنات­ها و تغییرات کمی و کیفی آب آنها، راندمان کاربرد و کارآیی مصرف آب در اراضی پایین‌دست قنات­ها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که عدم تأمین اعتبار کافی به­علت کمبود منابع مالی، ریزش کوره­ها و میله­ها به خاطر عدم تجهیز مناسب، عدم استفاده از مصالح و پوشش­های لازم، عدم نگهداری صحیح و مناسب قنات­ها، عدم ایجاد تمهیدات لازم برای جلوگیری از ورود سیلاب­ها به داخل قنات‏ها، تعدد مالکین و بروز مشکل در هماهنگی آنها و مهاجرت به شهرها از مهمترین عوامل کاهش آبدهی و تخریب قنات‏های منطقه بودند. تغییرات هدایت الکتریکی و pH آب قنات‏ها در بلندمدت ناچیز بود. متوسط راندمان کاربرد آب در اراضی پایین­دست قنات‏ها 6/51 درصد و در اراضی پایین­دست چاه­ها 5/45 درصد به­دست آمد. متوسط بهره­وری مصرف آب در اراضی پایین­دست قنات‏ها برای محصولات مختلف 63/0 کیلوگرم بر متر مکعب برآورد گردید. ایجاد تشکل‌های قوی برای مشارکت هرچه بهتر مالکین در بهره‌برداری و نگهداری قنات‏ها، لایروبی منظم، کول‌گذاری کوره، طوقه‌چینی میله‌ها، لوله­گذاری در کوره و نصب شیر فلکه در مظهر قنات، احداث حوضچه­های ذخیره‌ آب قنات‏ها، ایجاد تناسب بین نیاز آبی محصولات و آب داده شده در اراضی پایین‌دست قنات‏ها از مهم‌ترین راهکارهای عملی و اجرایی برای بهبود وضعیت قنات‏ها هستند. 
کلیدواژه‌ها
راندمان آبیاری؛ بهره‌وری مصرف آب؛ مسائل فنی و بهره‌برداری
عنوان مقاله [English]
Evaluation of Performance of Qanats and Irrigation in Their Downstream Lands in Semnan Province
نویسندگان [English]
Nader Naderi1؛ f a2
1Assistant Professor of Agricultural Engineering Research Department, Agriculture and Natural Resources Research and Education Center of Semnan (Shahrood), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shahrood, Iran
2Professor of Agricultural Engineering Research Institute (AERI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]
Qanat is one of the most surprising structures that is used for extraction of underground water in arid and semi-arid regions. There are 607 qanats in Semnan province, providing a total discharge of 93.5 million m3 of water per year. In this research, existing conditions and irrigation in agricultural fields of 15 qanats of Semnan province were studied and some executive strategies were recommended to improve qanats’ performance. , quantity and quality changes of qanat water, application efficiency and water productivity downstream the studied qanats were evaluated. Results showed that insufficient credit, tunnel and wells collapsing due to lack of necessary construction and resistant covering, entrance of flood into qanats, numerous owners and rural migration were the most important reasons of discharge reduction and qanats destruction. Variations of EC and pH in qanats water were relatively low for a long period of time. Average of application efficiency in cultivated lands downstream the studied qanats was about 51.6%. Whereas it was 45.5% downstream the studied wells in the same regions. Average water productivity for various crops was 0.63 kg/m3. Establishment of strong groups to better partnership of owners in operation and maintenance of qanats, regular dredging, tunnel staining, well covering, tunnel tubing and fixing valve in qanat outlet, construction of qanat water reservoir and establishment of proportion between crops water requirement and amount of irrigation water in downstream lands of qanats are the most important practical strategies for improving qanats conditions.
کلیدواژه‌ها [English]
Irrigation efficiency, Water Productivity, Technical and Operational Issues
سایر فایل های مرتبط با مقاله
مراجع
  1. اسدی، ا. اشرفی، ش. باغانی، ج. ریاحی، ح. سهرابی، ت. طایفه‌رضایی، ح. عباسی، ف. کشاورز، ع. مامن‌پوش،ع. و میان‌آبی، ع. 1375. بررسی عملکرد آبیاری سطحی تحت مدیریت زارعین در کشور. مجموعه مقالات دومین کنگره ملی مسایل آب و خاک کشور. تهران. بهمن ماه. 40-30.
  2. باغانی، ج. 1384. بازده (راندمان) کاربرد آب آبیاری سطحی در استان خراسان.  مجموعه مقالات یازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. تهران. 562-554.
  3. بهنیا، ع.1367. قنات سازی و قنات داری. مرکز نشر دانشگاهی. تهران.
  4. پاپلی یزدی، ح. و لباف خانیکی، م. 1379. نقش قنات در شکل گیری تمدن­ها نظریه پایداری فرهنگ و تمدن کاریزی. مجموعه مقالات قنات. جلد اول. شرکت سهامی آب منطقه ای یزد. اردیبهشت ماه. 55-31. 
  5. حیدری، ن. و حقایقی مقدم، ا. 1380. کارآیی مصرف آب آبیاری محصولات عمده مناطق مختلف کشور. گزارشی جهت ارایه به معاونت زراعت وزارت جهادکشاورزی. موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. کرج.
  6. حیدری، ن.، اسلامی، ا.، قدمی، ع.، کانونی، ا.، اسدی، م. و خواجه عبداللهی، م. 1384. تعیین کارآیی مصرف آب محصولات زراعی مناطق مختلف کشور (کرمان، همدان، مغان، گلستان و خوزستان). گزارش پژوهشی نهایی طرح تحقیقاتی. سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی.
  7. سمسار یزدی، ع. ا. 1383. تدوین تجربیات خبرگان قنات، شرکت مدیریت منابع آب ایران، مهندسین مشاور ستیران.
  8. سیمای آب استان سمنان. 1387. دفتر مطالعات پایه منابع آب، شرکت سهامی آب منطقه­ای سمنان، وزارت نیرو. 
  9. شکوهی، ع. و دانش کار آراسته، پ.1383. آبیاری- اصول، روش­ها و طراحی سیستم­های آبیاری. مؤسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران.
  10. صالحی متعهد، ف. حافظی مقدس، ن. غفوری، م. و لشکری پور، غ. 1393. ارزیابی خطر قنات­های متروکه غرب مشهد با استفاده از نرم­افزار پلاکسیس. نشریه زمین­شناسی مهندسی، 8(3): 2300-2277.
  11. عباسی، ف. سهراب، ف. زارعی، ق. آراستی، ع.ر. و نی­ریزی، س. 1388. تحلیلی بر بازده­های آبیاری در ایران. گزارش نهایی پروژه IRD1-85084، شرکت سهامی مدیریت منابع آب ایران، 100 صفحه.
  12. فرجی سبکبار، ح. اکبرپور سراسکانرود، ع. م. و محبی، ع. ا. 1375. بررسی تطبیقی بهره­گیری از آب­های زیرزمینی روستایی به­وسیل­ی قنات و چاه (مطالعه­ی موردی: بخش­های شوقان و سنخواست شهرستان جاجرم). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 81: 44-21.
  13. فرزام نیا، م. و عباسی، ف. 1390. بررسی مسایل فنی و بهره­برداری از برخی قنات‏ها استان کرمان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، 55: 54-41.
  14.  لقایی، ح. عتابی، ف. و فرجام بوئینی، ز. 1391. تدوین استراتژی و برنامه­ریزی برای استفاده از ظرفیت­های سازه آبی قنات در بافت شهری (مطالعه موردی: قنات سنگلج در تهران). مجله پژوهش آب ایران، 10: 88-79.
  15. نوری، ه. فتحی، ع. و مسعودیان، ا. 1395. واکاوی تغییرات کمی آب قنات و تاثیر آن بر سطح زیرکشت زراعت آبی شهرستان لنجان طی سال­های آبی (1370-1391). نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، 55: 309-291.
  16. یوسفی راد، م. و خیر اندیش، م. 1379. نقش قنات در کنترل منابع آب زیرزمینی. مجموعه مقالات قنات. جلد اول. شرکت سهامی آب منطقه ای یزد. یزد. اردیبهشت ماه. 40-28.
  17. Barahimi, M., Mehrabian, H. and A. Rezaeenejad. 2007. Some learning from irrigation participatory management in qanats. CD Proceedings of the 4th Asian Regional Conference and 10th International Seminar on Participatory Irrigation Management. May 2-5, Tehran-Iran.
  18. Dehghani, M.A., Kaki, M.R. and M. Abolghasemi. 2007. Introducing one sample of indigenous knowledge of qanats water controlling in Yazd province (more dual-purpose cultivation for aquifer management and production). CD Proceedings of International History Seminar on Irrigation and Drainage. May 2-5, Tehran-Iran.
  19. Naseri, M., Mirzaee, E., Hasheminia, S.M. and K. Davari. 2007. Estimation of the reasons of qanat degredation and its effect on villagers' participation (case study of six regions in the Khorassan province). CD Proceedings of International History Seminar on Irrigation and Drainage. May 2-5, Tehran-Iran.
  20. Rahbari, P. and M. Afsharasl. 2007. Qanat's environmental impact assessment in arid and semi-arid areas. CD Proceedings of International History Seminar on Irrigation and Drainage. May 2-5, Tehran-Iran.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 868
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 757


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب