1دکترای زراعت از دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس
3عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
4عضو هیأت علمی، مجتمع آموزش عالی علمی کاربردی، کشاورزی جهرم
چکیده
به منظور تدوین الگوی کشت مناسب در اراضی کشاورزی استان گلستان از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. ابتدا نیازهای زراعی- بومشناختی گیاهان زراعی با استفاده از منابع علمی موجود تعیین و درجهبندی گردید. سپس نقشههای موضوعی مورد نیاز تهیه شد. لایههای رقومی در محیط GIS با اختصاص وزن AHP رویهمگذاری و تلفیق شدند. سپس برای هر گیاه زراعی پهنهبندی اراضی در چهار طبقه انجام شد. در گام بعدی نقشههای مکانیابی گیاهان زراعی با نقشه تیپ و واحد اراضی (به عنوان واحد مدیریتی) رویهمگذاری و گیاهان زراعی با درجه تناسب بسیار مستعد یا مستعد در هر واحد اراضی مشخص و سپس با لحاظ کردن شاخصهایی مانند نیاز آبی گیاهان، وضعیت منابع آب، شاخص سودخالص و سایر عوامل اقتصادی و توسعهای، الگوی مناسب برای هر واحد انتخاب شد. در الگوهای معرفی شده برای اراضی جنوبی استان کشت دیم محصولات با سود خالص بالا و پاییزه پیشنهاد شد. در اکثر اراضی کشاورزی جنوبی و میانی، گیاهان زراعی گندم، کلزا، باقلا، نخود، شبدر برسیم، جو در الگوها قرار گرفتند. نتایج نشان داد در اراضی شمال و شمال شرقی استان الگوی کشت نخود و جو با شرایط منطقه انطباق بیشتری دارد. همچنین کشت محصولات بهاره و تابستانه در مناطق بسیار مستعد جنوب، جنوب غربی بهصورت دیم با آبیاری تکمیلی نیز امکانپذیر است.
In order to determination of suitable cropping pattern for agricultural lands of Golestan province, were used geographical information system (GIS) and analytical hierarchy process (AHP). At first, agroecological requirements of crops were identified from scientific resources then classified and required thematic maps were provided. The digital environmental layers overlaid and integrated in GIS media with AHP weights, then zoning of lands were done in 4 classes for any crops. In future step, the crops feasibility maps and land type and unit maps (as management unit) were overlaid then were identified the high suitable and suitable classes in each unit for crops cultivation and suitable cropping pattern was selected with respect to parameters such as plant water requirements, water resources status, the net benefit and the other economic and development factors. In introduced patterns for south lands of province, were suggested dry farming of high net benefits and autumn crops. In the most agricultural lands in southern and central of province were proposed crops such as wheat, canola, beans, chickpea, berseem clover in the patterns. The results showed that the north and northeastern lands of this province, has more adapted to cropping pattern of chickpea and barley due to environmental constraints. Also, cultivation of spring and summer crops is possible in high suitable areas, in the south and southwestern province as rainfed farming with supplementary irrigation.
کلیدواژهها [English]
Cropping pattern, Agroecological zoning, Golestan Province, Geographic Information System (GIS), crop