سوسن یکی از گل های پیازی مهم است و هم اکنون به طور گسترده ای در بازار جهانی از آن استفاده می شود و گل های بریده آن با قیمت بسیار بالا در بازار جهانی به فروش می رسد. روش کشت بافت، بهترین روش تکثیر ارقام مختلف سوسن در دنیا شناخته شده است. به منظور به دست آوردن یک پروتکل قابل استفاده در تولید انبوه پیازچه های دو رقم از هیبریدهای تجاری سوسن، یکی با منشا آسیایی (Asiatic) به نام ژیرونده و دیگری با منشا شرقی (Oriental) به نام کاساندرا اقدام به بررسی تعدادی از عوامل موثر بر ریزازدیادی این ارقام شامل سه غلظت ساکارز (30، 60 و 90 گرم در لیتر) و موقعیت فلس (بیرونی، میانی و درونی) و بهترین ترکیب خاک آزمایش های طراحی و اجرا شد. بهترین بستر جهت سازگاری و رشد پیازچه های کشت بافتی نیز مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها، در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی انجام شد. ریزنمونه های مورد استفاده جهت القای پیازچه زایی، پس از ضدعفونی سطحی در داخل محیط کشت پایه MS حاوی بنزیل آمینوپورین و نفتالن استیک اسید به ترتیب به میزان 0.03 و 0.3 میلی گرم در لیتر مستقر شدند. وزن، ارتفاع و تعداد پیازچه های تولید شده، محل تشکیل پیازچه های هر ریزنمونه (قاعده ای، جانبی، راسی)، تعداد فلس در هر پیازچه تولید شده و تعداد پیازچه های ریشه دار شده در هر ریزنمونه مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش های انجام شده مشخص شد که رقم کاساندرا از نظر وزن، طول و درصد ریشه زایی اختلاف معنی داری با رقم ژیرونده دارد. فلس میانی در هر دو رقم از نظر ارتفاع و درصد ریشه زایی به عنوان بهترین موقعیت فلس بود. رقم کاساندرا در غلظت 60 گرم در لیتر ساکارز، بزرگ ترین و طویل ترین پیازچه ها را تولید کرد. بیشترین تعداد پیازچه در محل قاعده ریزنمونه ها در هر دو رقم تشکیل شد. در آزمون بررسی بهترین ترکیب خاک، مشخص شد که پیت بهترین بستر برای رشد پیازچه های کشت بافتی است و دو رقم تجاری تفاوتی از نظر رویشی در این دو بستر نشان ندادند. به طور کلی، پیازهای تجاری سوسن در محیط کشت مناسب پیازچه زایی، پیازچه هایی با اندازه های متفاوت تولید کرد.
Comparison of In vitro Bulblet Production in Two Commercial Lilium Cultivars, Lilium longiflorum cv. Gironde and L. longiflorum cv. Cassandra
نویسندگان [English]
N. Mojtahedi؛ P. Azadi
چکیده [English]
Lilium is an ornamental plant which is highly valuable in international flower markets. Due to Iran’s dependency to the importation of lilium bulbs, it is highly desirable to propagate this plant efficiently within the country. One of the most effective techniques for propagation of lilium is tissue culture techniques, preferably through bulblet production. Some experiments were carried out to obtain a practical protocol for mass production of bulblets of two commercial lilium cultivars, Girande, an Asiatic hybrid, and Cassandra, an Oriental hybrid. Effects of sucrose concentrations (30, 60 and 90 gl-1), bulb scale position (external, central and internal) and the best soil mixture were studied. Factorial experiments based on complete randomized design were used. Explants were placed on MS basal medium supplemented with 0.03 mgl-1 NAA and 0.3 mgl-1 BAP and
7 gl-1 agar after surface sterilization. Data of bulblet production parameters including number of bulblets per explant, number of scales per bulblet, mean of diameter, length, weight, number of rooted bulblet per explant and position of bulblet formation were analyzed cv. Cassandra showed better results for most in vitro bulblet production parameters compared to Gironde. Results showed that central scales and 60 gl-1 sucrose in both cultivars were most effective on length and the best position of bulblet to be chosen. Basal parts of the bulb scales produced the most bulblets compared to the lateral and distal parts, in both cultivars. Peat was the best substrate for in vitro bulblet's growth and development for both two cultivars. Generally, lilium cultivars produced different in vitro bulblets in size.