گیلاس یکی از مهم ترین میوه های مناطق معتدله در دنیا است. اکثر ارقام گیلاس به دلیل خود ناسازگاری، همواره مشکلاتی را از نظر تلقیح و میوه دهی به همراه داشته اند، لذا برای تولید میوه تجارتی نیاز به گرده دهنده مناسب و سازگار دارند. در این آزمایش گیلاس رقم قرمز رضاییه به عنوان گرده گیرنده با دانه گرده ارقام زرد دانشکده، پروتیوا، صورتی لواسان، حاج یوسفی، مشکین شهر و همچنین قرمز رضاییه گرده افشانی شد. تیمارهای یاد شده بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به کار گرفته شدند. عملیات آزمایشگاهی و مطالعات میکروسکوپی این پژوهش در آزمایشگاه علوم باغبانی دانشگاه تربیت مدرس و عملیات باغی در سال های 1383 و 1384 در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال آباد وابسته به موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. تعیین سازگاری و ناسازگاری ارقام گرده دهنده به دو روش گرده افشانی کنترل شده و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده انجام شد. نتایج حاصل از گرده افشانی کنترل شده نشان داد که رقم مشکین شهر و پروتیوا سازگار و بقیه ارقام شامل زرد دانشکده، صورتی لواسان و حاج یوسفی با رقم قرمز رضاییه ناسازگار هستند. درصد تشکیل میوه در رقم قرمز رضاییه با استفاده از گرده ارقام زرد دانشکده، پروتیوا، صورتی لواسان، حاج یوسفی و مشکین شهر به ترتیب 0.80, 0.24, 40.94, 0.54 و 61.36 درصد بود. نتایج همچنین نشان داد که گیلاس قرمز رضاییه یک رقم خود ناسازگار است (درصد تشکیل میوه= صفر) و برای تشکیل میوه نیاز به گرده ارقام مناسب دارد. مطالعه با میکروسکوپ فلورسنس نشان داد که لوله گرده رقم مشکین شهر 96 ساعت پس از گرده افشانی به تخمدان می رسد که این مطالعه و بررسی میکروسکوپی رشد لوله گرده در خامه گل های گرده افشانی شده، با نتایج روش گرده افشانی کنترل شده در باغ مطابقت نشان داد. در نهایت دو رقم پروتیوا و مشکین شهر به عنوان گرده دهنده مناسب برای گیلاس رقم قرمز رضاییه انتخاب شدند.
Pollination, Pollen Tube Growth and Determination of Suitable Pollinizer for Sweet Cherry (Prunus avium L.) Cultivar Ghermez Rezaeieh
نویسندگان [English]
M. Mahmoudi؛ K. Arzani؛ N. Bouzari
چکیده [English]
Sweet cherry (Prunus avium L.) is one of the most important temperate fruits in the world. Most sweet cherry cultivars are self-incompatible and have usually problem with fertilization and fruit set, so they need suitable pollinizer for good fruit setting and commercial yield. The present study was carried out on sweet cherry cultivar
Ghermez Rezaeieh as seed parent tree and Zarde daneshkadeh, Protiva, Sorati Lavasan, Haj-Yosefi and Meshkinshahr cultivars as pollen parent trees. Treatments (Pollens) were applied in randomized complete blocks design (RCBD) with three replicates. All laboratory and microscopic examinations of the collected samples were carried out in the Department of Horticultural Science, Tarbiat Modares University (TMU), Tehran, Iran and Controlled hybridization and pollination performed in the Seed and Plant Improvement Institute (SPII), collection orchard at Kamalabad, Karaj during 2004 and 2005 growing seasons. In order to determine the compatibility or incompatibility of various pollens on Ghermez Rezaeieh two methods were used: controlled pollination and examination of pollen tube growth with fluorescence microscopy. The results based on controlled pollination showed that MeshkinShahr and Protiva cultivars are compatible and Zarde daneshkadeh, Sorati Lavasan and Haj-Yosefi are incompatible cultivars with Ghermez Rezaeieh. The mean of fruit set in Ghermez Rezaehe cultivar with use of pollen grains of Zarde daneshkadeh, Protiva, Sorati Lavasan, Haj-Yosefi and Meshkinshahr were 0.54, 40.49, 0.24, ,0.80 and 61.36 percent respectively .The results also showed that sweet cherry cv. Ghermez Rezaeieh is a self-incompatible cultivar (fruit set=0) and it needs compatible and suitable pollinizer for fruit set. The results based on microscopic examinations showed that pollen tube of Meshkinshahr cultivar reached into the Ghermez Rezaeieh ovary flowers in 96 hours after pollination. These microscopic examinations and observations confirmed the obtained results from controlled hybridization in garden. In conclusion, Protiva and Meshkinshahr were selected as the best pollinizers for Ghermez Rezaeieh cultivar