به منظور بررسی کارایی باکتریهای محرک رشد گیاه (Azospirillum spp.) بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، ماده خشک و شاخص برداشت دو ژنوتیپ کلزا، آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. 8 سطح تغذیه شامل 1- شاهد (بدون کود و بدون باکتری)، 2- توصیه کودی با توجه به آزمون خاک، 3- 50 درصد کود کامل، 4- باکتری جدایه AZ1، 5- باکتری جدایه AZ10، 6- تلفیق 50 درصد کود کامل به علاوه جدایه AZ1، 7- تلفیق 50 درصد کود کامل به علاوه باکتری جدایه AZ10 و 8- تلفیق50 درصد کود کامل به علاوه ترکیب دو جدایه باکتری با دو ژنوتیپ هایولا401 و لاین6 به صورت فاکتوریل با یکدیگر ترکیب و 16 تیمار آزمایش را تشکیل دادند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای تغذیه بر تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف معنیدار نبود، ولی بر وزن هزار دانه، تعداد دانه در متر مربع، عملکرد دانه، ماده خشک اندامهای هوایی در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی و شاخص برداشت معنیدار بود. استفاده از باکتری توانست نقش مثبتی در افزایش وزن هزار دانه ژنوتیپهای کلزا داشته باشد. تیمار کود کامل با آزمون خاک با میانگین 2892 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد. بین تیمارهای 50 درصد کود کامل با جدایه AZ1 و 50 درصد کود کامل با دو جدایه باکتری اختلاف معنیداری از نظر عملکرد دانه با تیمار کود کامل مشاهده نشد، که این نشان دهنده تاثیر مثبت باکتری جدایه AZ1 بر افزایش عملکرد دانه کلزا بود. تیمار کود کامل با آزمون خاک با میانگین 9140 کیلوگرم در هکتار بیشترین ماده خشک شاخساره در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی را تولید کرد. از طرفی بیشترین شاخص برداشت (9/31 درصد) مربوط به تیمار 50 درصد کود کامل با جدایه AZ1 بود. لاین 6 از نظر عملکرد دانه و شاخص برداشت برتری معنیداری نسبت به هیبرید هایولا401 داشت. میانگین عملکرد دانه در هیبرید هایولا401 و لاین6 به ترتیب برابر 2258 و 2504 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج این پژوهش نشان داد جدایه AZ1 بر عملکرد دانه کلزا تاثیر مثبتی داشت.
Response of Two Canola Genotypes to Plant Growth Promoter Bacteria (Azospirillum spp.): Seed Yield and Its Components, Dry Matter and Harvest Index
نویسندگان [English]
A. Faraji؛ M. H. Arzanesh
چکیده [English]
To study the effect of plant growth promoter bacteria (PGPB) (Azospirillum spp.) on yield and yield components, dry matter and harvest index of two canola (Brassica napus L.) genotypes, an experiment was conducted at Agricultural Research Station of Gorgan during 2009–10 growing season. The experiment was arranged as factorial in randomized complete block design with three replications. Eight fertilizer treatments (1- Control, without fertilizer and bacteria, 2- Fertilizer recommendation with soil test, 3- 50% of fertilizer recommendation, 4- AZ1 bacterium, 5- AZ10 bacterium, 6- 50% fertilizer recommendation + AZ1 bacterium, 7- 50% fertilizer recommendation + AZ10 bacterium, and 8- 50% fertilizer recommendation + AZ1 and AZ10 bacteria), and 2 canola genotypes (Hyola401 and L6) were included in factorial arrangement. Results showed that the effect of fertilizer treatments was not significant on pod number plant-1 and seed number pod-1, However, it was significant on seed number m-2, 1000-seed weight, seed yield, aboveground dry matter at physiological maturity and havest index. The application of bacteria had a positive role to increase 1000-seed weight of canola genotypes. Fertilizer recommendation with soil test treatment had the highest seed yield (2892 kg ha-1). There was no significant difference between fertilizer recommendation with soil test and 50% fertilizer recommendation + AZ1 bacterium, and 50% fertilizer recommendation + AZ1 and AZ10 bacteria which showed the positive effect of AZ1 bacteria on seed yield of canola. Fertilizer recommendation with soil test had the highest aboveground dry matter at physiological maturity (9140 kg ha-1). On the other hand 50% fertilizer recommendation + AZ1 bacterium had the highest harvest index (31.9%). Seed yield and harvest index of L6 was significantly higher than Hyola401. The mean seed yield of Hyola401 hybrid and L6 was 2258 and 2504 kg ha-1, respectively. The results of this study showed that AZ1 bacterium had positive effect on increasing canola seed yield.
کلیدواژهها [English]
Canola, Seed number m-2, 1000 seed weight, Seed yield and Physiological maturity