دهشیری, عباس, مدرسثانوی, محمدعلی, رضایی, حامد, شیرانیراد, امیرحسین. (1391). اثرافزایش غلظت دی اکسیدکربن هوا بر برخی صفات سه رقم کلزا (Brassica napus L.) در شرایط شور. سامانه مدیریت نشریات علمی, 28(1), 35-52. doi: 10.22092/sppj.2017.110454
عباس دهشیری; محمدعلی مدرسثانوی; حامد رضایی; امیرحسین شیرانیراد. "اثرافزایش غلظت دی اکسیدکربن هوا بر برخی صفات سه رقم کلزا (Brassica napus L.) در شرایط شور". سامانه مدیریت نشریات علمی, 28, 1, 1391, 35-52. doi: 10.22092/sppj.2017.110454
دهشیری, عباس, مدرسثانوی, محمدعلی, رضایی, حامد, شیرانیراد, امیرحسین. (1391). 'اثرافزایش غلظت دی اکسیدکربن هوا بر برخی صفات سه رقم کلزا (Brassica napus L.) در شرایط شور', سامانه مدیریت نشریات علمی, 28(1), pp. 35-52. doi: 10.22092/sppj.2017.110454
دهشیری, عباس, مدرسثانوی, محمدعلی, رضایی, حامد, شیرانیراد, امیرحسین. اثرافزایش غلظت دی اکسیدکربن هوا بر برخی صفات سه رقم کلزا (Brassica napus L.) در شرایط شور. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1391; 28(1): 35-52. doi: 10.22092/sppj.2017.110454
اثرافزایش غلظت دی اکسیدکربن هوا بر برخی صفات سه رقم کلزا (Brassica napus L.) در شرایط شور
به منظور مطالعه اثر افزایش غلظت CO2 هوا بر تحمل گیاه کلزا (Brassicc napus L.) به شوری آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرّس در سال 1389انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه رقم کلزا (اکاپی،RGS003 و زرفام)، چهار سطح غلظت شوری (آبیاری با آبهای شور با هدایت الکتریکی معادل 5 ، 10 و 15 دسی زیمنس بر متر همراه با شاهد بدون شوری)، و سه سطح غلظت CO2 هوا ]شامل غلظت فعلی CO2 (350 میکرومول بر مول) غلظتهای دو و سه برابر مقدار غلظت فعلی آتمسفر[ بود. هر سطح تیمار CO2 به عنوان یک محیط در نظر گرفته و دو تیمار دیگر به صورت فاکتوریل در طرح پایه کاملاً تصادفی و در سه تکرار، در هر محیط اعمال شد. نتایج نشان داد که غلظت گاز کربنیک اثر معنیداری بر وزن تر و وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک برگ، ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن مخصوص برگ، فلورسانس کلروفیل برگ، نشت یونی غشاء و عملکرد دانه داشت. شوری اثر معنیداری روی وزن تر و خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن مخصوص برگ، محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس کلروفیل برگ، نشت یونی غشاء و غلظت کلروفیل داشت. عملکرد دانه به شدت تحت تأثیر شوری قرار گرفت. عملکرد دانه در تیمار شاهد 2/282 گرم در متر مربع بود که در تیمار 15 دسی زیمنس به 9/112 گرم در متر مربع کاهش یافت. غلظت گاز کربنیک سه برابر میزان فعلی (1050 میکرومول بر مول)، بیشترین وزن خشک ساقه(91/10گرم در بوته)، ارتفاع بوته (17/114 سانتیمتر)، وزن تر برگ (06/16 گرم در بوته)، سطح برگ (35/340 سانتیمترمربع) و وزن خشک برگ (09/2گرم در بوته) را به همراه داشت، اما این افزایش در عملکرد مشاهده نشد. تأثیر شوری بر صفات و ویژگیهای ارقام در سطوح مختلف گاز کربنیک متفاوت بود. این تفاوت معنیدار در مورد صفاتی مانند وزن تر برگ، وزن خشک برگ و ریشه و نشت یونی غشاء در اثر تنش شوری مشاهده شد. نشت یونی غشاء با افزایش میزان شوری ا فزایش یافت. اما این افزایش در سطوح غلظت سه برابر میزان فعلی ناچیز و در غلظت معمول حداکثر بود. نتایج این آزمایش نشان داد افزایش غلظت CO2 هوا توانست تا حدی اثر منفی افزایش شوری بر رشد رویشی کلزا را خنثی کند، اما نتوانست کاهش عملکرد دانه را جبران کند.
Effect of Elevated Concentration of Atmospheric Carbon Dioxide on Some traits of Three Rapeseed (Brassicc napus L.) Varieties Under Saline Conditions
نویسندگان [English]
A. Dehshiri؛ S. M. A. Modares Sanevi؛ H. Rezaei؛ A. H. Shirani Rad
چکیده [English]
In order to evaluate the effect of increasing atmospheric CO2 concentration on salinity tolerance in rapeseed an experiment was conducted at the greenhouse of Tarbiat Modares University in 2010. The experiment consisted of three rapeseed varieties, four levels of salinity and three levels of atmospheric CO2 concentrations. Three levels of atmospheric CO2 concentrations (350, 700 and 1050 µmol mol-1), four levels of salinity (0, 5, 10 and 15 dS.m-1) were applied on three rapeseed varieties Okapi, Zarfam, and RGS003. Three levels of CO2 concentrations were considered as three environments. Results indicated that CO2 concentrations had significant effect on shoot fresh and dry weight, leaf dry weight, plant height, leaf area, chlorophyll fluorescence, membrane ion leakage, and grain yield. Salinity had significant effect on shoot fresh and dry weight, plant height, leaf area, leaf specific weight, leaf relative water content, leaf chlorophyll fluorescence, membrane ion leakage, chlorophyll content and grain yield. The highest seed yield (2800 kg ha-1) was obtained in control and minimum (1130 kg ha-1) at salinity level of 15 dS.m-1.The CO2 concentration level of 1050 µmol mol-1 had the highest effect on shoot fresh and dry weight, leaf dry weight, plant height and leaf area, but no effect on grain yield. CO2 concentration had no significant effect on chlorophyll content. Effect of salinity on different traits of rapeseed varieties varied at different levels of CO2 concentrations and significant differences observed in leaf fresh and dry weight, shoot fresh and dry weight and membrane ion leakage. Membrane ion leakage increased with salinity, but was lowest in 1050 µmol mol-1 CO2 concentration and highest in 350 µmol mol-1. This study showed that elevated CO2 concentration could partially ameliorate some of adverse effects of salinity on vegetative growth of rapeseed, but not grain yield.
کلیدواژهها [English]
Salinity, Rapeseed, Atmospheric CO2 concentration and Plant characteristics