اثر تاریخ کاشت، دما و فتوپریود بر مراحل مختلف فنولوژیک ژنوتیپ های بهاره کلزا (Brassica napus L.) در آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی، در چهار تکرار و به مدت دو سال زراعی 83-1381 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد بررسی شد. چهار تاریخ کاشت 15 آبان، 30 آبان، 15 آذر و 30 آذر در کرت های اصلی و چهار ژنوتیپ بهاره هایولا401، اس3، کوانتوم و آپشن500 در کرت های فرعی قرار گرفتند. با تاخیر در کاشت تعداد روز از سبز شدن تا شروع گلدهی و شروع گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک به طور معنی داری کاهش یافت. فنولوژی کلزا تحت تاثیر شرایط آب و هوایی مختلف طی دو سال قرار گرفت. در هر دو سال، روابط خطی قوی بین تاریخ کاشت با تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا شروع گلدهی و شروع گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک وجود داشت. بین میانگین دمای هوا طی دوره های مختلف نموی با طول این دوره ها رابطه خطی منفی وجود داشت، که به ترتیب 86، 89 و 92 درصد از تغییر را در دوره های نموی کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا شروع گلدهی و شروع گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک توجیه کرد. بنابراین، تغییرات دمای هوا در تاریخ های مختلف کاشت دو سال آزمایش به خوبی طول دوره کاشت تا سبز شدن و شروع گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک را در ژنوتیپ های مورد مطالعه تعیین کرد، در حالی که طول دوره سبز شدن تا شروع گلدهی علاوه بر دما تحت تاثیر فتوپریود قرار گرفت. از روابط بین تاریخ کاشت، دما و فتوپریود با فنولوژی ژنوتیپ های کلزا میتوان در مدل سازی نمو و رشد آنها استفاده کرد.
Determination of Phenological Response of Spring Canola (Brassica napus L.) Genotypes to Sowing Date, Temperature and Photoperiod
نویسندگان [English]
A. Faraji
چکیده [English]
Effect of sowing date (SD), temperature and photoperiod on different phenological stages of spring canola (Brassica napus L.) genotypes were evaluated at Agricultural Research Station of Gonbad during 2002–2004 growing seasons. The experimental design was a split plot arrangement in RCBD with four replications. Four sowing dates Nov. 06th, Nov. 21st, Dec. 06th and Dec. 21st were assigned to main plots, and four genotypes Hyola401, S3, Quantum and Option500 were randomized in sub-plots. The number of days from emergence to the commencement of flowering (DEF), and from commencement of flowering to physiological maturity (DFM) decreased significantly with delay in SD. Canola phenology was affected by different weather conditions in two growing seasons. In both seasons, there were strong linear relationships between SD and the number of days from sowing to emergence (DSE), SD and DEF, and SD and DFM. There were negative linear relationships between mean air temperature at different developmental stages and duration of those periods, explaining 86, 89 and 92% of the variation for DSE, DEF and DFM developmental periods, respectively. Therefore, the variation in air temperature in different SD in two growing seasons well determined the duration of DSE and DFM, but the duration of DEF was affected by both temperature and photoperiod during that period. The relationships of SD, temperature and photoperiod with phenology of canola genotypes can be used for developing growth and developmental models.
کلیدواژهها [English]
Canola, phenological stages, cultivar, Linear relationships and Modeling