1استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران.
2دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر.
چکیده
تحقیق حاضر به منظور ارزیابی اقتصادی سیستم آبیاری تحت فشار در مزارع کشت توتفرنگی شهرستان بابلسر طی یک دوره چهار ساله از سال 1391 تا 1394 صورت پذیرفت. در ابتدا، با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی نسبی تعداد 282 مزرعه کشت توتفرنگی (170 مزرعه با سیستم آبیاری غرقابی و 112 مزرعه مجهز به سیستم آبیاری قطرهای) انتخاب گردید. آمار مربوط به هزینه و درآمد مزارع نمونه در طول چهار سال و با همکاری جهاد کشاورزی شهرستان بابلسر و بهره‌برداران نمونه جمعآوری شد. سپس داده‌های جمعآوری شده با استفاده از شاخصهای ارزش حال خالص، نسبت منفعت به هزینه و نرخ بازده داخلی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش، بهره‌برداری از هر دو روش غرقابی و آبیاری قطرهای برای محصول توتفرنگی توجیه اقتصادی دارد. همچنین نتایج حاکی از این میباشد که در روش قطرهای ارزش حال خالص و نسبت منفعت به هزینه بزرگتر از روش غرقابی میباشد. مطابق با نتایج، نرخ بازده داخلی روش قطره ای نیز بیشتر از نرخ بازده داخلی روش غرقابی و برابر با 48 درصد بوده در حالی‌که این نرخ برای آبیاری غرقابی 37 درصد میباشد. همچنین نسبت منفعت به هزینه در روش قطرهای برابر با ۴۸/۱ بوده در حالی که در روش غرقابی این نسبت برابر با ۳۷/۱ میباشد. بنابراین با توجه به بحران کم آبی در منطقه و کل کشور پیشنهاد میگردد که به توسعه سیستمهای آبیاری قطرهای جهت حفظ منابع آبی منطقه و کشور بیش از پیش توجه گردد.
Economic Evaluation of Drip and Traditional Irrigation Systems in Strawberry Farms of Babolsar
نویسندگان [English]
y f1؛ h r2
چکیده [English]
The present study was done for economic evaluation of pressurized irrigation systems in strawberry fields of Babolsar Township during a 4-year period from 2011 to 2015. To do this, at first, 282 farms (170 traditional and 112 pressurized irrigation systems) were selected using proportional stratified sampling. The data related to costs and revenues of the sample farms was gathered over four years with cooperation of Regional Agricultural Office and farmers. Then, collected data was analyzed by Net Present Value (NPV), Benefit- Cost Ratio (BCR) and Internal Return Rate (IRR) indices. The results showed that the sample farms produced strawberry economically under both traditional and pressurized systems. However, NPV and IRR were greater in pressurized irrigation system than the traditional one. Based on the results, IRR was calculated to be 48 percent in pressurized system while it was 38 percent in traditional one. In addition, BCR was calculated to be 1.48 and 1.37 in pressurized and traditional systems, respectively. So, considering national and regional drought crisis, development of pressurized irrigation systems is strongly recommended in the country and the region in order to conserve water resources.
کلیدواژه‌ها [English]
net present value, Benefit-Cost ratio, Internal Rate of Return, flood irrigation, Drip irrigation
آقاجانی، ج. 1383. ارزیابی مالی و تحلیل اقتصادی طرح توسعه آبیاری دشت مغان، خلاصه گزارش وزارت کشاورزی، معاونت برنامه ریزی و پشتیبانی دفتر نظارت و ارزشیابی:22-21.
اداره کل مطالعات و بررسیهای اقتصادی .1389. وضعیت بخش کشاورزی در استان مازندران: 23.
باقری,ح، خاشعی سیوکی،ع، شجاعیان،ف و شجاعی سیوکی،ح، (۱۳۸۹)، ارزیابی اقتصادی سیستمهای مختلف مدیریتی آبیاری تحت فشار (مطالعه موردی شهرستان جغتای استان خراسان رضوی)، سومین همایش ملی مدیریت شبکههای آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، http://www.civilica.com/Paper-IDNC03-IDNC03_692.html
باقری،ر، حسام، م ، کیانی، ع، هزارجریبی، ا. 1394. چگونگی توزیع رطوبت در خاک اطراف قطره چکانهای زیرسطحی در بافتهای مختلف خاک، نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره 3، جلد 9: 407-309.
پیری،ج، انصاری،ح و شیرزادی لسکوکلایه،س،(1393)، ارزیابی اقتصادی و مقایسه سیستمهای ثقلی و تحت فشار شبکه توزیع آب درمنطقه سیستان، نشریه پژوهش آب در کشاورزی، جلد 28 ، شماره 4، صص 724-713
دبیری، ف، خوشنویس یزدی، س، زندی،ف. 1392. اثرات بهرهوری کشاورزی در رشد اقتصادی ایران، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، سال چهارم، 5 :31-17.
سلطانی، غ. 1387. اقتصاد مهندسی، انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ یازدهم.
سیدان. م و فیروز آبادی، ع. 1381. بررسی عملکرد سیستمهای آبیاری و معرفی بهترین گزینهها به منظور افزایش راندمان آبیاری در استان همدان ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان: 89-57.
شعاع، پ، همت، ع، امیرفتاحی،ر، قیصری، م. 1394. پایش وضعیت آبی درختان زیتون به روش تصویربرداری حرارتی، مهندسی بیوسیستم ایران، دورة 46، شمارة 4: 345-339.
شهرستانی، ح. 1393. سازماندهی و مدیریت مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، سال دوازدهم، شماره 4 : 41-37.
شمسالدین وندی،ر. و صالح، ایرج و سلامی،ح. 1384. بازدهی اقتصادی واحدهای تولیدی پرورش ماهی قزلآلا در استان ایلام.
حقیقتی، ب. 1392. بهبود مدیریت و مصرف بهینه آب در فرآیند تولید محصولات کشاورزی، گزارش طرح ترویجی وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی:2-1
فولادمند،ح، زرین بال،ع و زارع،ا، (1391)، ارزیابی اقتصادی آبیاری قطرهای نواری سطحی در کشت ذرت، نشریه دانش آب و خاک، جلد 22 شماره 1، صص 183-173
محمدی دینانی،م.، مهرابی بشرآبادی، (1388)، بررسی اقتصادی تبدیل آبیاری غرقابی به آبیاری تحت فشار در نخلستانهای بم، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 31
منصوریان، ن. 1391. اقتصاد منابع طبیعی .چاپ اول. موسسه تحقیقات جنگل و مرتع: 127 صفحه.
مرکزتحقیقات راهبردی غذا و کشاورزی دانشگاه تهران. ۱۳۹۳. مجموعه گزارش سالانه: 12-7
نجفی،ب، قائمی،ع ، طرازکار،م و رحمتی، د، (1387)، بررسی اقتصادی سیستم آبیاری قطرهای در استان فارس، اقتصاد وکشاورزی، جلد 2، شماره 1، صص 102-87
نیکویی، ع. سالمی، ح.، باقری، ا. 1385. تحلیل اقتصادی اعتبارات اعطایی بانک کشاورزی در زمینه طرحهای آبیاری بارانی: مطالعه موردی در استان اصفهان، فصلنامه پژوهشی بانک کشاورزی: 138 -113.
Addink, J. W. 2005. Runoff potential of spray nozzle and sprinkler center pivot. ASAE Paper No. 75-2056, ASAE, St. Joseph, MI 49085.
Cilley, J. R. 2002. Design and management of center pivot irrigation systems. Davidson Hall, Ames, lowa 50011 (USA).
Citin,C and Saleh,I, (2011), “Shadow Pricing and project evaluation by Australian government agencies and business enterprises”, Journal of Accountability and Performance, Volume 4, No, 1.
Narayanamoorthy, A. 2010. Economic viability of drip irrigation: An empirical study from Maharashtra, Indian Journal of Agricultural Economics, 52: 728-739.
Sivanapan, R. K. 2008. Prospects of micro irrigation in India, Irrigation and Drainage Systems, 8: 49-58
Swarn Lata, A, Yadav, R.P..2006. Economic Viability of Rainwater Harvesting .Agricultural Economics Research Review Vol. 19: 71-82
Tian,Y, Li, F M, Liu, P H .2003. Economic analysis of rainwater harvesting and irrigation methods, with an example from China. Agricultural Water Management. Volume: 60, Issue: 3: 217-226.
