| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,028 |
| تعداد مقالات | 33,882 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,253,342 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 60,279,031 |
نیاز رویشگاهی و نحوه زیست گونه افرا (پلت) ".Acer velutinum Boiss" در جنگل خیرودکنار نوشهر | ||
| تحقیقات جنگل و صنوبر ایران | ||
| مقاله 4، دوره 2، شماره 1، فروردین 1378، صفحه 79-150 اصل مقاله (2.59 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijfpr.1999.109766 | ||
| نویسنده | ||
| خسرو ثاقب‌طالبی* | ||
| عضو هیأت علمی، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در این بررسی 18 قطعه‌نمونه که در آنها درختان پلت به‌صورت گروهی و حداقل بیش از 3 اصله در کنار یکدیگر قرار گرفته بودند، در جنگل خیرودکنار نوشهر انتخاب و خصوصیات کمی و کیفی درختان اندازه گیری شدند. در 12 قطعه‌نمونه مورد بررسی، پروفیل خاک حفر و پس از تشریح صحرایی و نمونه‌برداری، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها نیز مطالعه شدند. در این بررسی در مجموع 248 اصله درخت پلت مورد اندازه گیری قرار گرفتند. خلاصه نتایج به‌شرح زیر است: پلت گونه‌ای نورپسند است که به‌صورت انفرادی و گاهی گروهی در جنگل ظاهر می‌گردد. به نحو عمده در آشکوب بالا و در طبقات درختی سرور، چیره و چیره‌نما قرار گرفته، تنه‌های بلند و بدون شاخه دارد و چوبی با ارزش صنعتی تولید می‌نماید. استقرار پلت در جنگل‌های مورد مطالعه در تمام سطح جنگل صورت نگرفته، بلکه در چهار رویشگاه: دره، دامنه، یال و پدیده‌های کارستیک در شرایطی که نور، رطوبت و زهکشی خاک مناسب باشد، ظاهر می‌شود. حد گسترش فوقانی آن در جنگل‌های خیرودکنار تا حدود 1800 متر ارتفاع از سطح دریا بوده و به‌طور کلی در جهت‌های شمالی تا غربی از کیفیت خوبی برخوردار است. پلت در جامعه بلوط – ممرزستان به‌علت بهره‌برداری بلوط و ایجاد فضای نوری مناسب به‌راحتی داخل شده، ولی به‌علت سختی و فشردگی خاک که در اثر برداشت بلوط تشدید گشته است، رشد آن محدود شده و به حالت مطلوب نمی‌رسد و درواقع جامعه بلوط – ممرزستان منطقه آرمانی این گونه نیست. در جامعه راشستان به‌علت خنکی هوا، شیب زمین و زهکشی مناسب خاک، به‌عنوان یار و همراه راش پراکنش داشته و در نقاطی‌که نور مناسب بوده و خاک واجد اسکلت و هوادیدگی و زهکشی خوبی باشد، به بهترین میزان رویش خود می‌رسد. ریشه‌دوانی این گونه تقریباً عمیق بوده و در اکثر موارد از عمق 40 تا 65 سانتی‌متری خاک تغذیه می‌نماید، ولی ریشه‌های نازک‌تر تا اعماق بیشتر خاک و حتی حدود سنگ بستر نفوذ می‌کنند. از نظر خاک، دره‌ها بهترین رویشگاه این گونه بوده و از نظر تغذیه آبی در این نقاط کمبودی ندارند. البته دامنه‌ها نیز موقعیت خوبی برای رشد پلت داشته‌اند، در حالی‌که یال‌ها به‌علت خشکی بیشتر، رویشگاههای چندان مناسبی برای این گونه نیستند. مسن‌ترین درختان پلت در اطراف پدیده‌های کارستیک و جوان‌ترین آنها در دامنه‌ها دیده شدند. با این وجود، درختان مستقر در دره‌ها و دامنه‌ها از رویش قطری و ارتفاع بهتری برخوردار بودند و نسبت تولید تنه‌های بدون شاخه در این نقاط بیشتر بوده است. در یال‌ها به‌دلیل تآمین نور کافی، میزان رویش قطری مناسب بوده، ولی رویش ارتفاعی کمتر از سایر نقاط است و تنه درختان پلت دارای شاخه بیشتری بوده‌اند. بذردهی و تجدید حیات پلت همه ساله و به مقدار فراوان صورت میگیرد و نهالهای پلت در میان گونه های جنگلی بیشترین سهم را دارا ، ولی به علت کمبود نور در سطح جنگل به ویژه راشستان ها ، تعداد زیادی از نو نهالهای آن از بین رفته و تنه آن عده که باقی میماندند در صورت وجود شرایط نوری و رویشگاهی مناسب می توانند به زندگی خود ادامه دهند . به علت سریع الرشد بودن آن نسبت به راش در مراحل اولیه ی زندگی ، رویش بهتری نسبت به راش داشته و از قطر و ارتفاع بیشتری برخوردارند . بنابراین جهت جنگلکاری در سطح جنگل به ویژه رویشگاههای مرطوب و با زهکشی خوب در جامعه ی راشستان ، پلت گونه ای مناسب و قابل توصیه می باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| افرا (پلت)؛ نیاز رویشگاهی؛ نحوه زیست؛ فنولوژی؛ جنگل‌های شمال | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Site demands and life habitat of Maple "Acer velutinum Boiss." in northern forests of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Khosro Sagheb-Talebi | ||
| Member of Scientific Board,Forest Research Division, Research Institute of Forest and Rangelands,Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The present investigation is carried out in deciduous mixed forests of Caspian region in north Iran. 18 sample plots each with three and more Maple trees were established from 100 m. a. s. l. up to 2000 m. a. s. l. Moreover, 12 soil profils were studied in the Maple stands of the research area. Totally 248 Maple trees were studied quantitavely and qualitatively. The results showed that Acer velutinum Boiss. (very similar to Acer pesudoplatanus L.) is a light demand tree species which normally appears as groups in the young stage. In adult stage Maple appear as individual trees in the upper layer of mature stands. Nevertheless, Maple individuels and groups were distributed to a variety of soil types ranging from caly soils with poor drainage (marmorized brown soil) to well drained loam/sandy soils (calcic brown soil). The root system of this species is deep with maximum root density between 40 cm and 65 cm of soil depth. Although Maple grows in Oak-Hornbeam (Querceto-carpinetum betuli) stands with campact and heavy soil, but it founds its optimal growth conditions in beech stands (Fagetum hyrcanum) on gentle slopes with well drained soils reach in skelet. Here were the rate of annual diameter and height increment of Maples with mean age of 33 years, 10.1 mm/year and 84 cm/year respectively. Seed fall and regeneration of Maple occurs every year and easily. One year old Maple seedlings are very common on the forest ground flora. Due to light demands of Maple seedlings and ground flora competition, the survival of the seedlings is not very high. Generally, the plant number were reduced by decreased canopy density. In areas with>0.7 crown canopy density, the mean number of Maple seedlings decreased from 5.3/m2 to 0.4/m2, during one year. In areas with < 0.7 crown canopy density, the mean number of Maple seedlings were higher than the first one and decreased from 13.9/m2 to 0.7/m2. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Acer velutinum, site demand, life style, phenology, northern forests | ||
| مراجع | ||
|
1- اصلی، ع و اتر، ه. 1384. طرح جنگل‌داری جنگل تعلیماتی دانشکده واقع در نوشهر. نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 16، 110 صفحه. 2- برجیس، پ.ف، 1361، ترجمه لطیفی، م.ف- گزارش نهایی تحقیق در تجدید حیات جنگل‌های بحر خزر. نشریه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 31، 68 صفحه. 3- ثابتی، ح، 1355. جنگلها، درختان و درختچه‌های ایران، انتشارات سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، 810 صفحه. 4- ثاقب‌طالبی، خ، 1369. شرایط اقلیمی حوزه نوشهر. پژوهش در علم و صنعت، سال نهم، شماره 18، ص 17-25. 5- جوانشیر، ک، 1356. پلی‌کپی درس درختان و درختچه‌های ایران (پهن‌برگان) دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 261 صفحه. 6- حبیبی، ح، 1353. بررسی تأثیر بافت خاک در میزان رویش راش ایران، نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 31، ص60-69. 7- حبیبی، ح، 1356. اهمیت خواص فیزیکی خاک در گسترش گونه‌های جنگلی. پلی‌کپی درسی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 18 صفحه. 8- حبیبی، ح، 1363 (الف) بررسی خاک جنگل‌های بلوط شمال ایران (لوه گرگان) و نقش آن در کیفیت توده‌های جنگلی. مجله منابع طبیعی ایران- نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 37، ص21-34. 9- حبیبی، ح، 1363 (ب) بررسی خاک راشستان‌های شمال ایران و نقش آن در گسترش تیپ‌های مختلف راشستان. مجله منابع طبیعی ایران، نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 38، ص 1-16. 10- حبیبی، ح، 1363 (پ) بررسی خاک جنگل‌های ممرز در استان مازندران و نقش آن در کیفیت توده‌های جنگلی. مجله منابع طبیعی ایران، نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران- شماره 38، ص 17-25. 11- سرخس‌های ایران، انتشارات باغ گیاهشناسی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع نشریه شماره 1، 16 صفحه. 12- طرح جنگل‌داری سری نم‌خانه جنگل تعلیماتی و تحقیقاتی دانشکده منابع طبیعی 1360، گروه جنگل‌داری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 197 صفحه. 13- فریز، ف، 1365. ترجمه حسین‌زاده، ع؛ روش‌های مقدماتی آمار در علوم جنگل. نشریه موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 46، 154 صفحه. 14- مروی مهاجر، م.ر؛ 1355. بررسی خواص کیفی راشستان‌های شمال ایران. نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 34، ص77-96. 15- مروی مهاجر، م.ر؛ 1363. بررسی جنگل‌های بلوط شمال ایران (منطقه لوه گرگان) مجله منابع طبیعی ایران، نشریه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، شماره 37، 41-55. 16- وزارت منابع طبیعی، 1364. آمار جنگل‌های کرانه خزر. دفتر مهندسی منابع طبیعی، چاپ دوم، 25 صفحه. 17- Amman, G., 1965; Baume und Straucher des waldes. Neuman- neudamm, 231p. 18- Amman, G., 1977: Bodenpflanzen des waldes. Neuman- Neudamm, 420p. 19- Browics, K., 1978: Chorolgy of trees and shrubs in south- west Asia. Institute of dendrology, polish academy of science, vol. 1, No.33, 167p. 20- Djavanshir- Khoi, K. 1967: Les Erables de 1' Iran. Deuxieme these. Mont. France. Istitute de Botanique, 41p. 21- Dospekhov, B.A., 1984: Field experimentation, staistical procedures. Mir publishers, 352p. 22- Gokman, H., 1977: Kapalitohumlular (Angiospermae). TC Orman Bakanligi, Vol. 2: 253-255. 23- Kramer, H., 1988: Waldwachstumslehre, Hamburg, Berlin. Parey, 374p. 24- Krussman, G., 1975: Die Laubgeholze. Hamburg, Berlin. Parey, 3. Auflage: 9-20. 25- Rechinger, K.H., 1969: Flora Iranica (61). Aceraceae. 26- Spethman, W., Namvar, Kh., 1985; Der Bergahorn und die Gattung Acer. AFZ 42: 1126-1131. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,612 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,042 |
||