صنوبرها از جمله گونههای درختی هستند که با سرعت رشد قابل ملاحظه خود، توانایی تولید محصول زیادی را در دورههای کوتاهمدت دارا میباشند. چوب این درختان از ویژگیها و خصوصیات منحصر بهفردی برخوردار است که امکان استفاده از آن را در صنایع متعددی همچون تختهخرده چوب، کاغذسازی، کبریتسازی، تختهبری و غیره فراهم کرده است. هدف طرح حاضر، افزایش تولید در واحد سطح و امکان بهرهبرداری متوالی صنوبر در دورههای بهرهبرداری کوتاهمدت میباشد تا ضمن تولید چوب، درآمد صنوبرکاری را نیز افزایش دهد. در این طرح 18 کلن بومی و خارجی صنوبر دردو دوره بهرهبرداری 3 ساله مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرند. ابتدا تعداد 30 اصله قلمه از هریک از کلنها تهیه و در فواصل cm150×60 کاشته میشوند. (طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی، 3 تکرار به اجرا در میآید). در پایان هر دوره بهرهبرداری ابتدا مؤلفههای متعددی همچون درصد زندهمانی، تعداد جستهای هر پایه، جستهای بلندتر از 2 متر، قطر جستهای قوی در دو محل یقه و میانه درخت و ارتفاع درختان اندازهگیری میگردد. سپس کلیه جستها از محل یقه کفبر شده و توزین میگردند. وزن خشک مقطوعات نیز پس از خشک شدن مقطوعات در هوای آزاد تعیین و با استفاده از نمونهگیری قطعات کوچک و مراحل خشک کردن آزمایشگاهی در نهایت وزن خشک مقطوعات بهدست میآید (توزین براساس مقطوعات تنه و سرشاخهها بهصورت مجزا صورت میگیرد). سپس در ادامه با توجه به طرح آماری موجود نتایج حاصله، تجزیه و تحلیل شده و روابط متغیرهای مختلف با همدیگر مورد ارزیابی و مطالعه قرار میگیرد. نتایج دو دوره سه ساله اجرای این طرح عبارتست از: بین کلنهای مختلف از نظر عملکرد تولید در هکتار تفاوتهای معنیداری وجود دارد. از میان 18 کلن فوق، کلنهای P.e. 41/561 و P.e. triplo, P.e. costanzo با تولید 25/25،22/43 و22/65 تن در هکتار در سال ماده خشک بهترین بازدهی را داشتهاند. با توجه به نتایج بهدست آمده مشخص شد که در صورت بیشتر کردن فواصل و افزودن بر دوره زمانی بهرهبرداری و انجام تیمارهایی چون گزینش پایههای قوی و حذف جستهای اضافی میتوان از کلنهای پرمحصول انتظار چوبهای با قطر بسیار بیشتری را داشت که میتواند تأمین کننده نیازهای صنایع کاغذسازی کشور باشد.
Poplar Clones Trial for three year short rotation system
نویسندگان [English]
Ali Reza Modirrahmati1؛ Reza Baghery2
1Scientific Board Member, Research Institute of Forests and Rangelands, (RIFR), P.O. Box 13185-116, Tehran, I. R. IRAN.
2Senior Expert, RIFR, P.O. Box 13185-116, Tehran, I. R. IRAN.
چکیده [English]
Poplars are one of the tree species with high potential for producing large amount of wood at short period due to their fast growth ability. Because of their wood special and unique characteristics, they can be used in different industries such as particleboard, pulp, paper, match board. The aim of this study was to increase wood production in each area unit, produce wood continuosly at short rotation system and increase income of poplar growers. Overall, 18 native and exotic clones of poplar were investigated at three year rotation system and repeated for the same rotation period. The research was conducted under statistical design of Randomized complete Blocks with three replicates at Alborz - Karaj Research Centre. After each rotation period few tree parameters including survival%, shoot numbers, number of shoots having more than 2 m. height, diameter of vigorous shoots at stem collar and intemediate levels, height and shoot dry weight were measured. Statistical analysis of the two rotation periods showed that there were significant difference between the poplar clones for their yield per hectare. The clones P.e. 561.41, P.e. triplo and P.e. costanzo had the greatest dry biomass production (25.43, 25.22 and 22.65 ton/ha/yr, respectively). It can be concluded that increasing the trees space and rotation period, selecting the vigorous trees and prunning the extra shoots, result in high diameter growth and high pulp and paper production of the most out standing clones.
کلیدواژهها [English]
Poplar, Clone, Shoots, Short-rotation
مراجع
1- اسدی، ف.، 1373. بررسی علل اقتصادی و اجتماعی کاهش سطح صنوبرکاریها در منطقه زنجانرود، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
2- رحمانی، ر. ا.، همتی، ا.، 1362. طرح بهرهبرداری متناوب کلن P. d. 77.51 در دورههای مختلف، طرح تحقیقاتی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، ایستگاه صفرابسته (گیلان).
3- قرآنی، م.، 1367. فصنامه جنگل، انتشارات شرکت شفارود، چوب و کاغذ گیلان.
4- مدیررحمتی، ع. ر.، 1375. تعیین ارقام مناسب صنوبر در دورههای بهرهبرداری کوتاه مدت (دو ساله)، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 158. 100 صفحه.