3هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
چکیده
اطلاع از نیاز به مواد مغذی روزانه دامهای چرا کننده در مراتع مناطق مختلف آب و هوایی، بمنظور محاسبه ظرفیت چرا در طرحهای مرتعداری، ضروری است. در همین راستا، نیاز انرژی قابل متابولیسم روزانه در سطح نگهداری گوسفند قزل در مراتع کوهستانی سهند بررسی شد. برای این منظور با توجه به میانگین مقادیر شاخصهای کیفیت علوفه گونههای مرتعی و سهم آنها در ترکیب گیاهی مرتع در مراحل مختلف رشد، مقدار انرژی قابل متابولیسم در کیلوگرم علوفه خشک مراتع مورد چرا برآورد شد و با مد نظر قرار دادن نیاز انرژی قابل متابولیسم روزانه گوسفند قزل، مقدار علوفه تامین کننده نیاز دام در مراحل مختلف رشد، در مراتع منطقه برآورد گردید. نیاز انرژی قابل متابولیسم روزانه در سطح نگهداری میش، قوچ و بره قزل بر اساس معادله پیشنهادی ماف (MAFF، 1984) در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مرتع و با مد نظر قرار دادن خصوصیات فیزیکی مراتع مورد مطالعه، فواصل آبشخور، تراکم گیاهان و اعمال ضریب افزایشی 60 درصد، به ترتیب 25/14، 82/18 و 75/10 مگاژول محاسبه گردید. بر مبنای نتایج حاصل، مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه میش، قوچ و بره قزل با توجه به مقدار انرژی قابل متابولیسم در واحد وزن پوشش گیاهی مراتع منطقه در سال 1387، در مراحل اولیه رشد 61/1، 13/2 و 93/0، در اواسط مرحله رشد 83/1، 42/2 و 06/1 و در مراحل پایانی رشد 24/2، 96/2 و 30/1 کیلوگرم علوفه خشک برآورد گردید. مقادیر مذکور برای سال 1388، در مراحل اولیه رشد 57/1، 08/2 و 91/0، در اواسط مرحله رشد 73/1، 28/2 و 00/1 و در مراحل پایانی رشد 23/2، 94/2 و 29/1 کیلوگرم علوفه خشک و برای سال 1389، در مراحل اولیه رشد 55/1، 04/2 و 90/0، در اواسط مرحله رشد 82/1، 40/2 و 06/1 و در مراحل پایانی رشد 23/2، 94/2 و 29/1 کیلوگرم علوفه خشک برآورد شد. این نتایج نشان میدهد که زمان چرا بر نیاز روزانه دام موثر است و لازم است برای هر مرحله رشد مرتع، نیاز روزانه دام بر مبنای کیفیت علوفه مشخص شود. همچنین نتایج نشان داد با توجه به شرایط سال ممکن است، کیفیت علوفه گیاهان و به تبع آن مقدار علوفه تامین کننده نیاز انرژی قابل متابولیسم روزانه دام تا حدودی تغییر یابد ولی به دلیل هزینه بر بودن تعیین کیفیت علوفه، میتوان از نتایج مذکور به منظور برآورد نیاز روزانه دام در سالهای مختلف استفاده کرد.
1Professor of the Faculty of Natural Resources of Tehran University
2Assistant Professor of Faculty of Natural Resources of Urmia University
3Scientific board of East Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research Center
چکیده [English]
In order to calculate the grazing capacity in range management plans is nessoceary to be aware about daily metabolizable energy requirement of livestock in rangelands at different climatic zone. In this regard, daily metabolizable energy requirement of Ghezel sheep in Sahand mountain rangelands were studied. According to the average values of forage quality indexs in plant species and their proportion in the composition of rangeland vegetation in different growth stages, metabolizable energy value in one kilogram of dry matter for livestock grazing rangelands was estimated and considering of daily metabolizable energy required of Ghezel sheep in Sahand mountain rangelands, amount of forage which supplies animal requirements in different stages of growth, were estimated. Daily requirement of ram, ewe and lambs of Ghezel sheep based on metabolizable energy, according to the MAFF equation (1984) proposed in the state of maintenance and livestock grazing in rangeland and considering the physical characteristics of the rangelands, intervals of animal drinking places, plants density and 60% additive coefficient, were calculated 14.25, 18.82 and 10.75 Mj respectively. According to the results, amount of forage required to provide the daily requirements ram, ewe and lambs of Ghezel sheep considering the forage quality of rangelands in 2008, in the initial stages of growth respectively is 1.61, 2.13 and 0.93; in the middle of stages growth respectively is 1.83, 2.42 and 1.06 and in the final stages of growth is 2.24, 2.96 and 1.30 Kilograms of dry forage. The amount of forage for 2009 in the initial stages of growth is 1.57, 2.08 and 0.91; in the middle of stages growth is 1.73, 2.28 and 1.00 and in the final stages of growth is 2.23, 2.94 and 1.29 Kilograms. Also, amount of forage required to provide the daily requirements ram, ewe and lambs of Ghezel sheep considering the forage quality of rangelands in 2010, in the initial stages of growth is 1.55, 2.04 and 0.90, respectively; in the middle of stages growth is 1.82, 2.40 and 1.06 and in the final stages of growth is 2.23, 2.94 and 1.29 Kilograms of dry forage, respectively. This implies that time grazing affects on the daily requirements of livestock and needed those daily requirements to be determined according to forage quality in of each stage. Obviously, depending on the conditions years it may some be changed quality of the forage plants but since the determination of forage quality is expensive, the results obtained can be used to estimate daily requirement use of livestock in the different years.