1دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
2استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ، کرج، ایران
3استادیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ، کرج، ایران.
چکیده
به رغم رشد تولیدات کشاورزی در سه دهه اخیر بخش بزرگی از خاک های کشاورزی کشور با فقر مواد آلی، تخلیه عناصر غذایی و فرسایش زیاد مواجه است. از آنجا که هر یک از این عوامل تاثیری مستقیم بر حاصلخیزی خاک دارند افزون بر مشکلات زیست محیطی، پایداری تولید تحت تاثیر قرار گرفته و بیم آن وجود دارد تا در ادامه به کاهش تولید محصول منجر گردد. در این شرایط مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک مجموعه روش های مدیریتی است که نگرشی فراسوی تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه داشته و هدف آن افزون بر به حداکثر رساندن کارایی زراعی عناصر غذایی، بهبود بهره وری محصول و تولید پایدار است. بررسی ها نشان می دهد در حال حاضر با توجه به شرایط اقلیمی و خاکی کشور افزون بر مصرف بهینه عناصر غذایی تمرکز برنامه ملی حاصلخیزی خاک می بایست بر پایه مدیریت کربن آلی خاک ها و افزایش کارایی مصرف عناصر غذایی استوار گردد تا ضمن حفظ پایداری منابع خاک، توان تولیدات کشاورزی با کاهش مواجه نگردد.
1Assistant Prof. of Agricultural and Natural Resource Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
2Assistant Prof. of Agricultural Research Education and Exiension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
3Assistant Prof . of Agricultural Research Education and Exiension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
چکیده [English]
Despite increasing agricultural production in the last three decades, large part of arable soils in Iran are faced with loss of organic carbon, depletion of nutrients, and soil erosion. It is obvious each of these factors will have a direct impact on soil fertility and production sustainability, and for this reason, it is possible that the continuity of this process lead to environmental problems and reduce agricultural production. In this regard integrated soil fertility management is view beyond the supply of nutrients and consists of methods, which aims to maximize the agronomic efficiency and productivity of crop. Atthe present time, the studies show that due to soil and climatic conditions of the country, in addition to optimal use of nutrients and soil fertility, national programs should focus on improving the efficiency of nutrient management and soil organic carbon. Thus, it will be protected the sustainability of soil and agricultural productivity.
آمارنامه کشاورزی. 1390. .جلد اول و دوم. دفتر آمار و فناوری اطلاعات. وزرات جهاد کشاورزی، تهران، ایران.
بلالی، م. ر.، م. م. طهرانی، ف. مشیری، م. بصیرت، پ. کشاورز، م. ن. غیبی، س. سماوات، م. محمودی. 1394. مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در ایران: نظریه تا عمل. چهاردهمین کنگره علوم خاک ایران. دانشگاه ولی عصر رفسنجان، ایران.
بلالی، م. ر.، ح. رضایی و ف. مشیری. 1393. وضعیت حاصلخیزی خاکهای کشور و ضرورت ارتقاء توان آن برای خدمات رسانی به تولیدات کشاورزی. در کتاب: برنامه جـامع حـاصلخیزی خـاک و تغذیه گیاه در راستای افزایش خـوداتکایی محـصولات راهبردی زراعی 1393-1404. جلد اول. نظام تامین، توزیع و مصرف کود (نویسندگان: خاوازی، ک. و همکاران). موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج، ایران.
بنائی م. ح. 1380. نقشه منابع و استعداد خاکهای ایران، موسسه تحقیقات خاک و آب، تهران، 6 برگ.
بنایی، م. ح.، ع. مومنی، م. بای بوردی و م. ج. ملکوتی. 1388. خاک های ایران، نحولات نوین در شناسایی، مدیریت و بهره برداری. موسسه تحقیقات خاک وآب.482 ص.
خادمی، ز.، م. ح. مسیح آبادی، ح. رضایی، م. م. طهرانی، ک. بازرگان م. ر. بلالی، ا. سپهر، م. فیض الله زاده اربیلی، ف. اسدی، ج. ضیائی، ع. فرج نیا، ا. عماری، پ. اسدی، ا. صاحب جمع، ع. ا. بنی نعمه، ج. توشیح، و. صیادیان، ک. صادقی، س. سپهوند، م. حسن شاهی، ح. خود شناس، ع. و م. ص. اسدیان.1384 "شناسایی و انتخاب هدفمند مکان های مطالعاتی در خاک های تحت کشت گندم" نشریه شماره 1244. موسسه تحقیقات خاک و آب.
خوشگفتارمنش، ا.ج. 1386. مبانی تغذیه گیاه. دانشگاه صنعتی اصفهان. چاپ اول. 474 صفحه.
کشاورز، پ.1394. برآورد کارایی نیتروژن در تولید دو محصول عمده زراعی ( گندم و گوجه فرنگی) در استان خراسان رضوی. گزارش نهایی پروژه. شماره ثبت 47458. موسسه تحقیقات خاک و آب.
کشاورز، پ.1394. برآورد کارایی فسفر در تولید دو محصول عمده زراعی ( گندم و گوجه فرنگی) در استان خراسان رضوی. گزارش نهایی پروژه. شماره ثبت 47457. موسسه تحقیقات خاک و آب.
کشاورز، پ.1392. راهبردهای مدیریتی افزایش کارایی مصرف نیتروژن در کشاورزی. مجله علمی ترویجی مدیریت اراضی جلد 1، شماره 1، ص. 54-47.
کشاورز، پ.، م. زنگی آبادی و م. عباس زاده. 1392. تأثیر میزان رس و شوری خاک بر رابطه کربن آلی خاک با عملکرد گندم. مجله پژوهش های خاک. جلد 27، شماره 3، ص. 371-359.
غیبی، م. ن.، ف. مشیری، م. ر. بلالی، م. م. طهرانی، س. سماوات، ه. اسدی رحمانی و ح. رضایی. 1393. نظام کود (برآورد، تولید، تأمین، توزیع و مصرف کود). در کتاب: برنامه جـامع حـاصلخیزی خـاک و تغذیه گیاه در راستای افزایش خـوداتکایی محـصولات زراعی راهبردی 1393-1404. جلد اول. نظام تامین، توزیع و مصرف کود (نویسندگان: خاوازی، ک. و همکاران). موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج، ایران.
مشیری، ف.، ع. ا. شهابی، پ. کشاورز، ز. خوگر، و. فیضی اصل، م. م. طهرانی، ه. اسدی رحمانی، س. سماوات، م. ح. سدری، ن. رشیدی، س. سعادت و ز. خادمی. 1393. دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گندم. در کتاب: برنامه جـامع حـاصلخیزی خـاک و تغذیه گیاه در راستای افزایش خـوداتکایی محـصولات زراعی راهبردی 1393-1404. جلد دوم. دستورالعملهای مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه (نویسندگان: طهرانی، م. م. و همکاران). موسسه تحقیقات خاک و آب. کرج، ایران.
مومنی ع. 1389. پراکنش جغرافیایی و سطوح شوری منابع خاک ایران، پژوهش های خاک (ویژه شوری-الف)، ج 24، شماره 3، 215-203.
Borlaug NE. 1994. Feeding a human population that increasing crowds a fragile planet. 15 th World Congress of Soil Science, International Society of Soil Science; Acapulco, Mexico.
Diaz-Zorita M., D.E. Buschiazzo, and N. Peinemann. 1999. Soil organic matter and wheat productivity in the semi-arid Argentina Pampas. Agronomy Journal, 91:276–279
Dobermann, A. 2007. Nutrient use efficiency-measurement and management. p.1-28. In Fertilizer Best Management Practices. Proceedings of IFA International Workshop, 7-9 March. 2007. Brussels, Belgium.
IFA. 2014. IFA Data. International Fertilizer Industry Association.
Kanchikerimath M., D. Singh. 2001. Soil organic matter and biological properties after 26 years of maize–wheat–cowpea cropping as affected by manure and fertilization in a Cambisol in semi-arid region of India. Agriculture, Ecosystems and Environment, 86:155–162.
Lal, R. 2006. Enhancing crop yields in the developing countries through restoration of the soil organic carbon pool in agricultural lands. Land Degradation & Development, 17:197-209.
Lal, R. 2010. Beyond Copenhagen:mitigating climate change and achieving food security through soil carbon sequestration. Food Security, 2: 169–177.
Larney F.J., H.H. Janzen, B.M. Olson, and C.W. Lindwall. 2000. Soil quality and productivity response to simulated erosion and restorative amendments. Canadian Journal of Soil Science, 80: 515–522.
Vanlauwe, B; A. Bationo, J. Chianu; K. E. Giller; R. Merckx; U. Mokwunye; O. Ohiokpehai; P. Pypers; R. Tabo; K.D. Shepherd; E.M.A. Smaling.; P.L.Woomer; N. Sanginga. 2010. Integrated soil fertility management Operational definition and consequences for implementation and dissemination. Outlook on Agriculture, 39: 17-24.
